Muaj: Dhjetor 2020

Gjatë festave të Vitit të Ri zakonisht përgatisim sasi të mëdha ushqimesh të ndryshme, të cilat me shumë kënaqësi i ndajmë me familjen dhe miqtë. Këtë vit, për shkak të pandemisë, shoqërimi do të jetë i kufizuar, që do të thotë se duhet t’i kushtoni vëmendje sasisë së ushqimit që përgatitni. Mos e teproni, por në të njëjtën kohë ndiqni rekomandimet në lidhje me llojin e ushqimit që mund të shkaktojë probleme me tretjen. Kjo vlen edhe për konsumimin e alkoolit dhe pijeve të gazuara.

Edhe pse bëhet fjalë për festa, përsëri mund të siguroheni që të shijoni ushqim të shëndetshëm, duke shmangur konsumimin e sasive të tepërta. Këtë vit keni më shumë kohë për të eksperimentuar me receta të reja, të shëndetshme.

Por nëse ende vendosni të festoni vitin e ri në mënyrë klasike, merrni parasyshë këshillat e mëposhtme:

• Shmangni ushqimet gjysëm të përgatitura me shumë erëza, salca dhe pije alkoolike të tepërta.
• Konsumoni mish në mënyrë të moderuar dhe nëse është e mundur me më pak yndyrë: mish pule ose peshk (skumbri, salmon, tuna, trofta). Ata janë aleatët më të mirë për uljen e kolesterolit të keq dhe kontrollin e yndyrës sepse përmbajnë acide yndyrore omega 3.
• Përdorni vajra cilësor dhe të shëndetshëm si vaj ulliri, vaj nga fara e lirit, vaj luledielli ose vaj misri kur gatuani. Këto vajra përmbajnë yndyrna të pangopura që ulin nivelin  e kolesterolit të keq. Ato gjithashtu përmbajnë antioksidantë natyralë siç është vitamina E.
• Konsumoni fruta arrore të tilla si arra, bajame, lajthi, fëstëk sepse ato i sigurojnë trupit tuaj yndyrna mono të pangopura dhe antioksidantë.
• Konsumoni pije pa sheqer të tilla si ujë, ujë mineral, pije freskuese pa sheqer dhe lëngje frutash të shtrydhura. Është tepër e rëndësishme që ta mbani organizmin tuaj të hidratuar.
• Në mbrëmje konsumoni ushqim të lehtë dhe mos i kapërceni vaktet, pasi kjo mund të çojë në konsum të tepërt të ushqimit.
• Zëvendësoni majonezën ose salcat me qumësht të skremuar. Përfundimisht mund të konsumoni mozzarela ose djathë tjetër të bardhë jo shumë të kripur.
• Mos harroni aktivitetin fizik. Edhe pse është periudhë festash, përsëri mund të kaloni kohë duke ecur në park, çiklizëm dhe madje edhe në kushtet e shtëpisë. Kjo do t’ju ndihmojë të digjni kaloritë e tepërta.
• Në periudhën vijuese (pas festave) rekomandohet dietë detoksike e bazuar në fruta, perime dhe çajra bimorë.

Mos harroni sallatat e bëra nga perime të freskëta. Ato i sigurojnë trupit tuaj fitosterole, vitamina dhe minerale që ndihmojnë në uljen e kolesterolit. Ju do të merrni efekte më të mira prej tyre nëse i konsumoni të papërpunuara.

Shtoni lakër, brokoli, lulelakër dhe hudhër si erëz ose erëza për të zëvendësuar kripën. Të gjitha këto, së bashku me qepët, përmbajnë përbërje squfuri që përmirësojnë qarkullimin dhe aktivitetin kardiovaskular.

Frutat janë gjithashtu të rëndësishme. Gjatë kësaj periudhe, frutat e stinës si shegët, agrumet: mandarina, portokall, limon, citron si dhe banane të cilat janë gjithmonë të pranishme.

Frutat e kuqe ose blu siç janë kumbullat, qershitë, mjedrat dhe boronicat, megjithëse në formë të ngrirë gjatë kësaj periudhe, janë të pasura me antocianina, antioksidantë natyralë që parandalojnë akumulimin e yndyrës në muret e brendshme të arterieve. Rrushi të cilin ende mund të gjejmë në treg përmban resveratrol, një substancë natyrale që mbron zemrën nga hiperkolesterolemia, trigliceridet e larta dhe presionin e lartë të gjakut.

Festat janë pikërisht për tu shijujuar, prandaj le të zgjedhim mënyrën më të mirë dhe më të shëndetshme, pa ekzagjeruar me ushqimin por edhe pa e ndaluar atë. Gëzuar Festat!

Ushqimi i ekuilibruar me përbërës të freskët është baza për një mbrojtje të fortë imune. Prandaj, në ushqimin tuaj duhet gjithmonë të kenë përparësi frutat dhe perimet sezonale (të stinës). Produktet integrale, vajrat dhe frutat arrore janë gjithashtu të rëndësishme sepse përmbajnë vitamina të rëndësishme, minerale dhe fitonutrientë.

Ata jo vetëm që na mbrojnë nga sëmundjet dhe na ndihmojnë t’i kapërcejmë ato, gjithashtu sigurojnë mbështetje për shumë procese të tjera në organizëm.

Ju jeni ajo që konsumoni

Fatkeqësisht, njerëzit shumë rrallë konsumojnë ushqime të pasura me lëndë ushqyese në krahasim me rekomandimet e dhëna nga ekspertët ndërkombëtarë. Një studim i konsumit të ushqimit dhe zakoneve të shëndetshme të të ushqyerit në Gjermani tregon se 59% e popullsisë nuk arrin të konsumojë sasinë e rekomanduar të frutave në ditë (250 gr.). Deri në 87% nuk ​​konsumojnë mjaftueshëm perime (400 gr.) në ditë (Anketa Kombëtare e Etiketave të Ushqimit – Nationale Verzehr- studie II, 2008). Në përputhje me këtë, studimi ka zbuluar mangësi në furnizimin e disa mikroelementëve si vitamina D3 dhe acidi folik ku marrja e tyrë tek pjesa më e madhe e popullatës është nën vlerat e referencës për individë të shëndetshëm, të dhëna të ofruara nga Shoqata Gjermane e Ushqimit.

Këshillat tona

Konsumoni sa më shumë ushqim sezonal – veçanërisht ushqimet e larmishme. E rëndësishme: Frutat dhe perimet duhet të gatuhen sa më pak të jetë e mundur, pasi gatimi mund të zvogëlojë ndjeshëm përmbajtjen e vitaminave.

Marrja adekuate e mikronutrientëve është shumë e rëndësishme për sistemin imunitar. Personat me sëmundje akute ose kronike kanë nevojë për shumë më tepër vitamina dhe minerale në krahasim me personat e shëndetshëm. Sidoqoftë, jo gjithmonë është e lehtë të plotësohen nevojat e shtuara me anë të zakoneve të ushqimit.

 

Bronkiti është një pezmatim i mbështjellës të tubave bronkialë që tërheqin ajrin nga jashtë brenda në mushkëri ku pasurohet me oksigjen dhe nxjerr ajrin nga mushkëritë jashtë.

Personat që kanë bronkit zakonisht e manifestojnë atë me kollë dhe sekrecion të trashë dhe pa ngjyrë dhe me gulçim apo vështirësi në frymëmarrje.

Bronkiti mund të jetë akut ose kronik. Bronkiti akut është shumë i zakonshëm dhe në shumicën e rasteve është rezultat i një ftohjeje ose infeksioni të frymëmarrjes. Nga ana tjetër, bronkiti kronik është një gjendje shumë më e rëndë, sepse ka të bëj me irritimin e vazhdueshëm ose inflamacionin i mbështjellës (shtresës) së tubave bronkial, që në shumicën e rasteve shkaktohet nga pirja e duhanit.

Bronkiti akut, i njohur gjithashtu si “ftohje”, zakonisht kalon brenda një jave ose 10 ditësh pa pasoja, edhe pse kolla mund të vazhdojë për javë të tëra.

Sidoqoftë, nëse keni episode të përsëritura të bronkitit, mund të bëhet fjalë për bronkit kronik që kërkon kujdes mjekësor. Bronkiti kronik është një nga çrregullimet e sëmundjes pulmonare obstruktive kronike.

Simptomat

Shenjat dhe simptomat e bronkitit akut dhe kronik mund të jenë:

• Kollitja
• Prodhimi i sekrecionit (mukusit), i cili mund të jetë i tejdukshëm, i bardhë, i verdhë, gri ose jeshil – rrallë ka shfaqje të gjakut njollave të gjakut në sekrecion.
• Lodhja
• Vështirësi në frymëmarrje
• Temperaturë dhe ethe të lehta
• Dhimbje dhe parehati në pjesën e kraharorit

Nëse keni bronkit akut, mund të keni simptoma të ftohjes, të tilla si dhimbje trupi ose dhimbje koke të lehta. Megjithëse këto simptoma zakonisht përmirësohen për rreth një javë, ju mund të keni një kollë të mundimshme që zakonisht zgjat për disa javë.

Bronkiti kronik përcaktohet si një kollë produktive që zgjat të paktën tre muaj, me episode të përsëritura për të paktën dy vjet rresht.

Nëse keni periudha kur kolla ose simptoma të tjera përkeqësohen, përveç bronkitit kronik, mund të bëhet fjalë për praninë e ndonjë infeksioni tjetër të rëndë.

Kur duhet të konsultoheni me mjekun?

Konsultohuni me mjekun tuaj nëse kolla ka karakteristikat e mëposhtme:

∙ Zgjat më shumë se tre javë

∙ Nuk ju lejon të flini

∙ Shoqërohet me temperaturë 38 ° C (ose më e lartë)

∙Prodhon sekrecion pa ngjyrë ose të shoqëruar me gjak

∙ Keni gulçim

 

Shkaqet

Bronkiti akut zakonisht shkaktohet nga viruse, zakonisht nga të njëjtat viruse që shkaktojnë ftohje dhe grip (influenca). Antibiotikët nuk e luftojnë virusin, prandaj zakonisht nuk janë të dobishëm në shumicën e rasteve të bronkitit.

Por shkaku më i zakonshëm i bronkitit kronik është pirja e duhanit. Ndotja e ajrit, pluhuri toksik, gazrat në mjedis ose në vendin e punës gjithashtu mund të kontribuojnë në zhvillimin e kësaj sëmundjeje.

Faktoret e rrezikut

Faktorët që rrisin rrezikun e shfaqjes së bronkitit janë:

Tymi i duhanit. Personat që konsumojnë duhan ose jetojnë me persona të cilët konsumojnë duhan kanë një rrezik më të lartë për të zhvilluar bronkit akut dhe kronik.

Niveli i ulët i imunitetit. Mund të jetë gjithashtu rezultat i ndonjë sëmundje tjetër akute, të tilla si ftohja ose çrregullimi kronik që komprometon sistemin tuaj imunitar. Të moshuarit, foshnjat dhe fëmijët e vegjël janë më të ndjeshëm ndaj infeksioneve.

Ekspozimi ndaj irrituesve . Rreziku i shfaqjes së bronkitit është më i lartë nëse punoni pranë irrituesve të mushkërive, siç janë drithërat ose fibrat, ose nëse jeni të ekspozuar ndaj gazrave kimikë.

Komplikimet

Edhe pse vetëm një episod i bronkitit nuk është shqetësues, në disa raste mund të shkaktojë pneumoni. Sidoqoftë, episodet e përsëritura të bronkitit mund të tregojnë se keni sëmundje pulmonare obstruktive kronike (COPD).

Parandalimi

Për të zvogëluar rrezikun e zhvillimit të bronkitit, duhet të ndiqni këshillat në vijim:

Hiqni dorë nga pirja e duhanit. Duhanpirësit pasiv duhet të shmangin tymin e duhanit. Konsumi dhe tymi i duhanit rrit rrezikun e bronkitit kronik.

Vaksinohuni. Shumë raste të bronkitit akut shkaktohen nga virusi i gripit. Ju mund të mbroni shëndetin tuaj me anë të vaksinimit kundër gripit çdo vit.

Lani duart rregullisht. Për të zvogëluar rrezikun e prekjes nga infeksionet virale, lani duart shpesh me shumë ujë dhe sapun gjithmonë kur keni mundësi, në të kundërt përdorni dezinfektues duarsh me bazë alkooli.

Mbani gjithmonë maskë. Nëse keni sëmundje pulmonare obstruktive kronike dhe nëse jeni të ekspozuar ndaj pluhurit ose gazrave toksikë në vendin tuaj të punës, por edhe kur jeni në kontakt me shumë persona (kur udhëtoni me autobus ose avion), gjithmonë duhet të mbani maskë, kjo nuk vlen vetëm gjatë periudhës së pandemisë, por edhe në kushte normale.

Qëndrimi i tepërt ulur ndikon negativisht në shëndetin tonë fizik dhe mendor. Ne e dimë këtë, por e kemi të vështirë ta detyrojmë apo motivojmë veten të praktikojmë dhe ndryshojmë zakonet që tashmë i kemi krijuar, veçanërisht gjatë periudhës së pandemisë Covid-19, ku shumë persona punojnë nga shtëpia.

“Ulja është pirja e re e duhanit” është një studim që tregoi se personi mesatar në Shtetet e Bashkuara ulet gjashtë deri në tetë orë në ditë.

Ekzistojnë rekomandime të përcaktuara nga Organizata Botërore e Shëndetësisë në lidhje me kohëzgjatjen dhe intensitetin e aktivitetit fizik / ushtrimeve në varësi të moshës. Ato janë të segmentuara në dy nivele: aktivitet fizik i moderuar dhe intensiv.

Me një mënyrë jetese të ulur për personat e shëndetshëm që i përkasin moshës 18 deri 64 vjeç, rekomandohet 150-300 minuta aktivitet fizik i moderuar në javë ose 75-150 minuta aktivitet fizik intensiv në javë. Kjo do të ndihmojë në përmirësimin e shëndetit tuaj.

“Ulja është pirja e re e duhanit” është një studim që ka treguar se personat të cilët nuk merren me sport në Shtetet e Bashkuara qëndrojnë ulur gjashtë deri në tetë orë në ditë.

Një studim tjetër i kryer në Mbretërinë e Bashkuar i ka ndjekur pjesëmarrësit për 16 vjet, duke regjistruar të gjitha të dhënat e rëndësishme, duke filluar nga kohëzgjatja e qëndrimit ulur deri tek gjendja e tyre fizike dhe mendore.

Një studim tjetër i kryer në Mbretërinë e Bashkuar ndoqi pjesëmarrësit për 16 vjet, duke regjistruar të gjitha të dhënat e rëndësishme, nga sa qëndrojnë ulur deri te gjendja e tyre fizike dhe mendore.

Përfundimi i të gjitha hulumtimeve është i thjeshtë – Aktiviteti fizik është i domosdoshëm!

Kur qëndroni ulur, nuk digjni kalori, përkundrazi, trupi i akumulon të gjitha kaloritë e tepërta. Metabolizmi gjithashtu ngadalësohet, kështu që trupi nuk mund të kontrollojë nivelet e sheqerit në gjak dhe presionin e gjakut. Mbipesha, diabeti i tipit 2, disa lloje të kancet, dhe ndonjëherë edhe vdekja mund të ndodhë si rezultat i uljes së zgjatur.

Pasojat e uljes së tepruar janë gjithashtu probleme psikologjike, të tilla si ankthi dhe demenca. Shëndeti mendor lidhet me stërvitjen dhe ecjen e përditshme.

Por jo gjithçka është aq e zezë sa duket në pamje të parë. Është e nevojshme të merreni me aktivitet fizik. Prandaj, duhet të dëgjoni këshillat e dobishme të ekspertëve.

Ju rrëmbeheni nga puna dhe nuk vini re se sa kohë ka kaluar. Prandaj, vendosni alarm në telefonin tuaj në mënyrë që t’ju rikujtojë kur është koha që të bëni pak pushim nga qëndrimi ulur. Bëni një shëtitje nëpër shtëpi, tarracë, bëni ushtrime të lehta dhe do të ndiheni si të rinj.

Kur të keni mundësi për një pushim më të gjatë, bëni ushtrimet tuaja ditore. Nëse nuk dini se cilat ushtrime kërkoni një video në internet, ka regjistrime të shkëlqyera. Ju gjithashtu mund të regjistroheni në fitness dhe të trajnoheni me persona të tjerë me ndihmën e një traineri ose me ndihmën e trainerit online. Kjo është një ide e shkëlqyer sepse kur paguani, me siguri nuk do ta neglizhoni apo të humbisni ndonjë nga seancat e trainimit.

Ndonjëherë sugjerohet që të qëndroni në këmbë gjatë kohës kur jeni duke punuar, sigurisht nëse kjo është e mundur. Përshtatni hapësirën e punës, përshtateni pozicionin e punës dhe qëndroni në këmbë gjatë kohës kur punoni. Ekzistojnë shumë mënyra, ju duhet vetëm të aktivizoheni, madje që sot. Zgjedhja është e juaja!

Kjo do të thotë që thelbi i osteoporozës është shfaqja e kockave poroze (të dobëta) që kanë zvogëluar forcën dhe cilësinë, dhe si pasojë janë të prirura ndaj frakturave.

Frakturat e këllçeve tek të moshuarit (shpesh të shoqëruara nga paaftësia për të kryer aktivitetet e përditshme) janë të zakonshme për shkak të pranisë së osteoporozës.

Gjithashtu frakturat më të zakonshme si pasojë e osteoporozës ndodhin në parakrah, rruazat e shtyllës kurrizore dhe në këllk. Frakturat vertebrale janë tepër serioze, shpesh ndodhin spontanisht dhe shkaktojnë humbjen e gjatësisë së pacientit, gunga, dhimbje shpine, dhimbje mesi, dhimbje të ekstremiteteve të poshtme, çrregullim të trupit dhe aktivitetit fizik. Nga ana tjetër, frakturat e këllçeve trajtohen në mënyrë kirurgjikale në të cilën nuk përjashtohen mundësitë për komplikime të cilat i mbart vetë procedura.

Zbulimi i hershëm i kësaj sëmundjeje është shumë i rëndësishëm për të parandaluar pasojat. Ju nuk mund ta zbuloni vetë këtë sëmundje deri në momentin e shfaqjes së frakturës. Prandaj është e nevojshme të konsultoheni me mjekun specialist në këtë fushë.

Nëse jeni mbi 35 vjeç dhe keni të paktën dy nga faktorët e mëposhtëm të rrezikut, është më mirë të konsultoheni me mjekun:

• stil jetese me qëndrim të gjatë në pozicion të ulur
• menopauzë të hershme
• përdorimi kortikosteroideve për një kohë të gjatë
• konsumoni duhan, alkool dhe kafeinë,
• Konsumoni ushqim tepër të pasur me proteina shtazore, acid fosforik (fosfor) dhe kripë.

Parandalimi

Megjithëse faktorët gjenetikë luajnë një rol të madh në rrezikun e shfaqjes së osteoporozës, stili i jetës mund të ndikojë në formimin e kockave gjatë rinisë, si dhe në shkallën e humbjes së dendësisë së kockave gjatë jetës së mëvonshme. Ushqimi , ushtrimet fizike dhe faktorë të tjerë që kanë të bëjnë me stilin e jetesës luajnë një rol të rëndësishëm në shëndetin e skeletit dhe mirëmbajtjen e kockave.

Fëmijët dhe të rinjtë duhet të kenë:

• Marrje të rregullt dhe optimale të kalciumit
• Ushqim të shëndetshëm
• Mjaftueshëm vitamin D nëpërmjet ekspozimit të rregullt ndaj rrezeve të diellit dhe me anë të marrjes së suplementeve
• Aktivitet të rregullt fizik
• Nuk duhet të konsumojnë duhan dhe alkohol

Ekzistojnë disa terapi për trajtimin e osteoporozës, dhe mund të përdoren për të parandaluar sëmundjen:

Vitamina D – për thithjen dhe përdorimin e duhur të kalciumit trupi ka nevojë për vitaminë D. Tek personat të cilët jetojnë në vende ku ka mjaft diell, mungesa e kësaj vitamine nuk është e pranishme, kështu që suplementet e vitaminës D nuk janë të nevojshme.

Kalciumi – pothuajse në mënyrë të detyrueshme rekomandohet marrja e kalciumit në trajtimin e osteoporozës, por problemi i vërtetë me osteoporozën nuk është mungesa e marrjes së kalciumit, por përdorimi dhe konsumimi jo i duhur i tij .

 Ilaçet – gjatë viteve të fundit, janë zhvilluar ilaçe që synojnë të forcojnë kockat gjatë osteoporozës dhe të ulin rrezikun e frakturave.

Kryerja e ushtrimeve fizike – nëse nuk kryeni rregullisht ushtrime, kockat nuk mund të forcohen. Në mënyrë që kockat të ushqehen me minerale (kalcium), ato duhet të ekspozohen ndaj rezistencës, ndaj forcës së gravitetit. Nëse jeni duhanpirës, është mirë që të hiqni dorë menjëherë.

Ushqimi i duhur – reduktoni sasinë e kripës, proteinave shtazore dhe fosforit në ushqimin tuaj. Ushqimi i pasur me kripë, fosfor dhe proteina shtazore bën që trupi të nxjerrë shumë kalcium, që do të thotë se edhe nëse marrim mjaftueshëm kalcium nuk do të mbahet në kocka por do të shkarkohet me anë të urinës.

Për të parandaluar humbjen e kalciumit në organizëm duhet të reduktojmë përdorimin e kripës në ushqimin tonë, t’i kushtojmë vëmendje marrjes së fosforit (mos konsumoni pije të gazuara të pasura me acid fosforik) dhe të konsumoni proteina në sasinë e rekomanduar prej 50-60 gram në ditë, ti kushtohet  vëmendje cilësisë së proteinave, dmth. për të merrni proteina me origjinë bimore dhe jo vetëm shtazore.