Светскиот ден за апстиненција од тутун оваа година се одбележува токму на 31 мај. Овој ден наменет за поттикнување на 24 часовна апстиненција од сите форми на консумација на тутун низ целиот свет и има за цел да привлече внимание кон негативните ефекти од широката распространетост и употреба на тутунот врз здравјето.
За прв пат Светскиот ден без тутун беше креиран од земјите-членки на Светската здравствена организација (СЗО) во 1987 година. Од тогаш секоја година, СЗО избира тема и креира единствена глобална порака која се користи во годишната агенда за босба против тутунот. СЗО ги охрабрува сите групи ширум светот – од локални клубови до градски совети и државни влади, секоја година да организираат настани кои ќе помогнат на локално ниво, на свој начин да го одбележат Светскиот ден без тутун.
Како дел од кампањите досега беа спроведувани активносто како: пишување писма до владини претставници и локални весници, маршеви, јавни дебати, локални и национални кампањи за публицитет, состаноци на активисти против тутун, едукативни програми и улична уметност. Исто така, многу влади го користат Светскиот ден за апстиненција од тутун како датум за почеток на спроведување на нови ограничувања за пушење и напори за контрола на тутунот.
Ние како институција која се грижи за здравјето на луѓето, се приклучуваме во одбележувањето на овој ден. Како поддржувачи на оваа агенда, не само денес, туку и секој ден укажуваме и едуцираме за штетните ефекти од користењето тутун со цел да ги поттикнеме луѓето да практикуваат здрав начин на живот.
Атријалниот септален дефект е состојба која е присутна од раѓање, односно станува збор за вродена срцева маана која е уште позната како,,шум на срце,,
Атријалниот септален дефект претставува процеп/отвор во срцето лоциран помеѓу двете преткомори. Низ овој процеп на ѕидот кој ја дели левата од десната преткомора, се случува абнормален проток на крвта кој се карактеризира со ,,шум,, кој се слуша при преглед и се дијагностицира со ехокардиограм.
Важно е да се знае дека дел од бебињата се раѓаат со некаква вродена срцева маана, која до пубертетот се губи. Во случај истата да остане и потоа т.е отворот да не се затвори можни се компликации. Неправилниот проток на крвта всушност доведува до протекување/мешање на нечистата-редуцирана крв со чистата-оксидирана крв, која потоа се разнесува кон другите органи предизвикувајќи понапорна работа на срцето и белите дробови.
Во зависност од големината на процепот, малите атријални дефекти иако присутни може никогаш да не предизвикаат проблем. Додека пак, долготрајниот, голем атријален септален дефект може да предизвика оштетување на срцето и белите дробови. За да се спречи тоа, може да биде неопходен зафат или операција со цел да се поправи овој дефект и да се спречат компликации.
Постојат различни типови на атријален септален дефект (АСД):
Секундум – е најчестиот тип на АСД претставува дупка во средниот дел на ѕидот (атријалниот септум) кој ги дели левата и десната преткомора на срцето. Примум – е тип на АСД е процеп кој се јавува во долниот дел на ѕидот и може да се појави во комбинација со други вродени срцеви проблеми. Синус венозус – Овој редок тип на АСД се јавува во горниот дел од ѕидот што ги дели коморите на срцето. Тоа е исто така поврзано со други промени во структурата на срцето кои се присутни при раѓањето. Коронарен синус – Во овој редок тип на атријален септален дефект, недостасува дел од ѕидот помеѓу коронарниот синус, кој е дел од венскиот систем на срцето и горната лева комора на срцето (левата преткомора).
Симптоми
Многу бебиња родени со атријален септален дефект немаат знаци или симптоми. Знаците или симптомите може да започнат подоцна во текот на животот.
Истите можат да бидат:
Скратен здив, особено кога вежбате
Замор
Отекување на нозете, стапалата или стомакот
Неправилно чукање на срцето (аритмија)
Чувства на забрзано или силно чукање на срцето (палпитации), или прекини во отчукувањата
Звук на отежнато дишење што може да се слушне преку стетоскоп (срцев шум)
Причини
Не е потврдено што предизвикува атријален септален дефект. Атријалниот септален дефект е структурен проблем кој се јавува за време на развојот на срцето додека бебето е во утробата. Генетиката, некои болести, некои лекови и некои фактори на животната средина или начинот на живот, како што се пушењето или злоупотребата на алкохол, можат да играат улога.
Како работи нормално срцето?
За да се разбере причината за атријален септален дефект, може да биде корисно да се знае како нормално функционира срцето. Нормалното срце се состои од четири комори: две горни комори-преткомори (лева и десна) и две долни комори (лева и десна).
Од десната страна на срцето (во десната преткомора и десната комора) тече крв во белите дробови. Во белите дробови, крвта се збогатува со кислород и се испраќа назад кон левата страна на срцето (левата комора и левата преткомора). Левата страна на срцето потоа ја пумпа крвта низ главната артерија (аортата) од каде се разнесува до остатокот од телото.
Ако атријалниот септален дефект е значаен, може да предизвика дополнителната крв да ги преоптовари белите дробови и да ја услови десната страна на срцето да работи повеќе (напорно). Ако не се лекува, со текот на времето, десната страна на мускулот на срцето се зголемуна и слабeе. Исто така, го зголемува крвниот притисок во артериите на белите дробови, што доведува до пулмонална хипертензија.
Кои се можните компликации?
Мал атријален септален дефект не може да предизвика никакви проблеми. Малите атријални септални дефекти обично се затвораат во детството.
Поголемите атријални септални дефекти може да предизвикаат сериозни компликации, како што се:
Десна срцева слабост
Неправилно чукање на срцето (аритмија)
Мозочен удар
Рана смрт
Висок крвен притисок во артериите на белите дробови (пулмонална хипертензија)
На кој начин може да се дијагностицира?
Некои атријални септални дефекти се дијагностицираат пред или кратко време по раѓањето на детето. Сепак, помалите атријални септални дефекти може да се дијагностицираат дури подоцна во животот. Доколку има атријален септален дефект, лекарот може да слушне звук на свиркање (срцев шум) при преглед со стетоскоп.
Атријален септален дефект може да се дијагностицира со:
Ехокардиограм. Ова е најчесто користениот тест за дијагностицирање на атријален септален дефект. Звучните бранови се користат за производство на слики на срцето во движење. Ехокардиограмот може да покаже проток на крв низ срцето и срцевите залистоци.
Рендген на граден кош. Рентгенот на градниот кош ја покажува состојбата на срцето и белите дробови.
Електрокардиограм. Овој брз и безболен тест ја снима електричната активност на срцето. Тоа може да помогне да се идентификуваат неправилни отчукувања на срцето (аритмии).
Магнетна резонанца на срце. Овој тест користи магнетни полиња и радио бранови за да создаде детални слики од срцето. Вашиот лекар може да побара да направите ваков тип на МР доколку со ехокардиографијата не може да се обезбеди конечна дијагноза.
Компјутерска томографија. Овој тест користи серија рендгенски снимки за да создаде детални слики од вашето срце. Исто така може да се користи за дијагностицирање на атријален септален дефект и сродни вродени срцеви мани доколку ехокардиографијата не може дефинитивно да го дијагностицира овој дефект.
Кои се можните третмани?
Третманот на атријален септален дефект зависи од големината на дупката во срцето и другите придружни вродени срцеви мани што може да ги имате вие или вашето дете. Најчесто атријалниот септален дефект се затвора во детство. Доколку не се затвори, и доколку дупката е мала, можеби нема да биде потребен третман. Докторот кардиолог може да препорача да се следи со чести медицински прегледи за да се види дали се затвора. Многу упорни атријални септални дефекти на крајот бараат операција. Сепак, неговото затворање не се препорачува доколку имате тешка пулмонална хипертензија.
Лекови
Лековите можат да помогнат да се намалат знаците и симптомите но не можат да ја излечат оваа состојба. Истите може да бидат лекови за контрола на отчукувањата на срцето (бета-блокатори) или оние кои го намалуваат ризикот од згрутчување на крвта (антикоагуланси).
Хирургија или други процедури
Многу кардиолози препорачуваат операција за поправка на средно до голем атријален септален дефект кој бил дијагностициран во детството или зрелоста за да се спречат идни компликации. Кај возрасни и деца, операцијата за поправка на дефекти на атријалниот септален дел вклучува затворање на дупката во срцето. Ова може да се направи на два начина:
Репарација со катетер. Тенка, флексибилна цевка (катетер) се вметнува во крвен сад, обично во препоните, и се носи до срцето со помош на техники за снимање. Преку катетерот, во дупката се става фластер или мрежен ,,чадор,, за да се затвори. Срцевото ткиво расте околу мрежата и дупката трајно се затвора. Постапката за поправка со катетер се користи само за дефекти на атријален септален тип секундум. Сепак, некои атријални септални дефекти од типот на секундум со поголема дупка може да бараат операција на отворено срце.
Операција на отворено срце. За овој тип на операција за поправка на атријален септален дефект, се прави засек во ѕидот на градниот кош за директен пристап до срцето. Хирурзите користат закрпи (парче ткаенина, хартија, пластика или друг флексибилен и отпорен материјал) за да ја затворат дупката. Оваа операција за поправка на отворено срце е единствениот начин за поправка на атријалниот примум, синус веносус и синусните коронарни дефекти.
Луѓето кои имале операција на атријален септален дефект треба да прават ехокардиограми и редовни медицински прегледи за да се проверат можните компликации, како што се неправилни отчукувања на срцето (аритмии), проблеми со срцевите залистоци, висок крвен притисок во пулмоналните артерии (пулмонална хипертензија) и срцева слабост.
Луѓето со атријални септални дефекти со поголема дупка кои немале операција за поправање на овој дефект во срцето имаат тенденција да имаат полоши долгорочни исходи. Имаат потешкотии при изведување на секојденевните активности и се изложени на зголемен ризик за аритмии и пулмонална хипертензија.
Во Клиничката болница Жан Митрев секојдневно се изведуваат и двата типа на зафати подеднакво успешно како кај децата така и кај возрасните.
Во организација на Македонската асоцијација на студенти по медицина, оваа година во периодот од 20 до 24 мај во Охрид, се одржа 43 по ред Меѓународен медицински научен конгрес. Свое учество како дел од предавачите, зема и тимот од нашата клиника. Имено на 23.05, тимот физиотерапевти заедно со нашиот преставник Ивана Костадинова одржа работилница за мануелна лимфна дренажа.
Таа зборуваше детално за оваа специјализирана техника за масажа и нејзината активна примена во секојдневното работење. Исто таа ги претстави и бројните позитивни ефекти кои вклучуваат: активирање на циркулацијата на течности, зголемување на контракцијата на лимфните садови, цедење на токсините, макромолекулите и мастите, како и стимулирање на имунолошкиот систем, намалување на мускулни грчеви, стимулирање на парасимпатичкиот систем, подобар квалитет на спиење и најважно намалување на едемата/отоците.
Освен теоретски нашата физиотерапевтка имаше можност и практично да ја објасни оваа техника, што предизвика голем интерес кај бројните студенти по медицина и идни лекари
Клиничката болница Жан Митрев традиционално, со години наназад и со големо задоволство го подржува овој настан, кој има за цел дополнително едуцирање и насочување на младите лекари.
Иако понекогаш се мешаат двата термини артериосклероза и атеросклероза т.е се користат за да означат ист проблем или состојба, сепак треба да знаеме дека постои разлика помеѓу двата поима.
Артериосклероза е појава при која крвните садови (аретериите) кои носат кислород и хранливи материи од срцето до остатокот од телото се стеснуваат и стврднуваат ограничувајќи го протокот на крв во органите и ткивата. Здравите артерии се флексибилни и еластични, но со текот на времето, ѕидовите на артериите може да се стврднат и ја изгубат својата еластичност при што се појавува артериосклероза.
Атеросклерозата пак е состојба различна од претходната бидејќи станува збор за акумулација на масти, холестерол и други супстанции во артериите и нивните ѕидови. Овие акумулирани наслаги се нарекуваат уште плаки. Наслагите може да предизвикаат стеснување на артериите, попречувајќи го протокот на крв. Плаките, исто така, може да пукнат, формирајќи згрутчување во крвта. Иако атеросклерозата често се смета за срцев проблем, таа може да влијае на која било артерија во телото. Добрата вест е дека атеросклерозата може да се лекува. Здравите животни навики можат да помогнат таа да се спречи.
Кои се симптомите на атеросклерозата?
Лесната атеросклероза (во рана фаза) обично нема никакви симтоми. Тие може да се појават дури кога артеријата ќе стане толку тесна или затната што нема да може да обезбеди доволно крв до вашите органи и ткива. Понекогаш згрутчувањето на крвта целосно го блокира протокот на крв, па доколку се одлепи може да предизвика срцев или мозочен удар. Симптомите на умерена до тешка атеросклероза зависат од тоа кои артерии се зафатени. На пример:
Доколку имате атеросклероза во артериите на срцето, може да имате симптоми како што се болка или притисок во градите (ангина пекторис).
Доколку имате атеросклероза во артериите што водат до мозокот, може да имате знаци и симптоми како што се ненадејна вкочанетост или слабост во рацете или нозете, нејасен говор, привремено губење на видот на едното око или слабост на мускулите на лицето (вилицата). Тие укажуваат на транзиторен исхемичен напад кој, доколку не се лекува, може да прерасне во мозочен удар.
Доколку имате атеросклероза во артериите на рацете и нозете, може да имате знаци или симптоми на периферна артериска болест, како што се болки во нозете при одење (клаудикација) или низок крвен притисок на зафатениот екстремитет.
Ако имате атеросклероза во артериите што водат до бубрезите, развивате симптоми како висок крвен притисок или бубрежна инсуфициенција.
Кога треба да побарате лекарска помош?
Ако мислите дека имате атеросклероза, разговарајте со вашиот лекар. Обрнете внимание и на раните симптоми на несоодветен проток на крв, како што се болка во градите (ангина пекторис), болка или вкочанетост во нозете. Раната дијагноза и третман може да го спречи влошувањето на атеросклерозата и да спречи срцев удар, мозочен удар или друга медицински итна состојба.
Кои се причините за појава на атеросклерозата?
Атеросклерозата е бавна, но прогресивна болест која постепено почнува да се манифестира уште во детството. Иако точната причина е непозната, атеросклерозата може да започне со оштетување или повреда на внатрешниот слој на артеријата.
Оштетувањето може да биде предизвикано од:
Висок крвен притисок
Висок холестерол
Високо ниво на Ц-реактивен протеин, маркер на воспаление
Високи триглицериди, вид масти (липиди) во крвта
Пушење и други извори на тутун
Инсулинска резистенција, дебелина или дијабетес
Воспаление поради непознати причини или болести како што се артритис, лупус, псоријаза или воспалителна болест на цревата
Ноќна апнеја
Семејна историја на рана срцева болест
По оштетувањето на внатрешниот ѕид на артеријата, крвните зрнца и другите супстанции често се собираат заедно на местото на повредата и се наталожат на внатрешната обвивка на артеријата. Со текот на времето, масните наслаги предизвикани од холестерол и други клеточни производи, исто така, се наталожуваат на оштетеното место и се стврднуваат, предизвикувајќи стеснување на артериите. Поради ова, органите и ткивата поврзани со затнатите/блокираните артерии не добиваат доволно крв за да функционираат правилно.
Исто така со тек на време, делови од масните наслаги може да се одлепат и да влезат во крвотокот со што можат да предизвикат срцев или мозочен удар.
Можни компликации
Компликациите од атеросклероза зависат од тоа кои артерии се блокирани. На пример:
Коронарна артериска болест. Кога атеросклерозата предизвикува стеснување на артериите во близина на срцето, може да добиете коронарна артериска болест, што може да доведе до болка во градите (ангина пекторис), срцев удар или срцева слабост.
Болест на каротидните артерии. Кога атеросклерозата предизвикува стеснување на артериите во близина на мозокот, може да развиете болест на каротидните артерии, што може да доведе до минливи исхемични напади или мозочни удари.
Периферна артериска болест. Кога атеросклерозата предизвикува стеснување на артериите во рацете или нозете, може да развиете проблеми со циркулацијата во рацете и нозете, познато како „периферна артериска болест“. Ова може да ве направи почувствителни на топлина и студ, зголемувајќи го ризикот од изгореници или смрзнатини. Ретко, слабата циркулација во рацете и нозете може да доведе до смрт на ткивото (гангрена).
Аневризми. Атеросклерозата може да доведе и до аневризма, сериозна компликација која може да се појави насекаде во телото. Аневризма е всушност испакнатост на ѕидот на артеријата. Повеќето луѓе со аневризми немаат симптоми, но можно е да дојде до појава на болки и пулсирање во пределот на аневризмата. Таа се смета за итен медицински случај.
Хронична бубрежна болест како резултат на атеросклерозата која може да предизвика стеснување на артериите кои водат до бубрезите, спречувајќи ја при тоа крвта богата со кислород да стигне до нив. Со тек на време, ова може да влијае на функцијата на бубрезите и да го попречи отстранувањето на отпадните материи од телото.
Како се дијагностицира?
Дијагнозата се врши од страна на специјалист кардиолог. Вашиот кардиолог може да открие звук на свиркање (шум) при физички преглед. Врз основа на резултатите од физичкиот преглед, вашиот лекар може да предложи еден или повеќе од следниве тестови:
Крвна анализа. За да го провери нивото на холестерол и гликоза во крвта. Високото ниво на холестерол и гликоза во крвта го зголемува ризикот од атеросклероза. Може да се направи и тест за Ц-реактивен протеин за да се провери дали има воспаление во артериите.
Електрокардиограм. Овој едноставен и безболен тест ги снима електричните сигнали на срцето. – Ехокардиограм. Овој тест користи звучни бранови за да го покаже движењето на крвта додека чука срцето како и движењето низ артериите. Понекогаш се комбинира со стрес тест.
Доплер ултразвук. Се користи за да го измери вашиот крвен притисок на различни точки на вашата рака или нога. Овие мерења можат да му помогнат на вашиот лекар да го процени степенот на блокадите, како и брзината на протокот на крв во артериите.
Срцева катетеризација и ангиографија. Овој тест може да покаже дали коронарните артерии се стеснети или блокирани. За време на оваа процедура, лекарот вметнува тенка, флексибилна цевка (катетер) во крвен сад. Низ катетерот тече боја (контраст) и артериите стануваат видливи на рентген, откривајќи ги блокираните области.
Калциум скоринг тест. Овој тест користи КТ (компјутерско-томографско снимање) за да создаде детални слики на срцето. Може да покаже наслаги на калциум на ѕидовите на артериите. Доколку има присуство на калциум, колку се повисоки вредностите, толку е поголем ризикот од срцеви заболувања.
Други тестови со снимање. Лекарот може да користи и магнетна резонанца,ангиографија или позитронска емисиона томографија за да ги прегледува артериите. Овие тестови може да покажат стврднување и стеснување на големите артерии, како и аневризми. Лекарот може да користи и магнетна резонанца, ангиографија или позитронска емисиона томографија за да ги прегледува артериите. Овие тестови може да покажат стврднување и стеснување на големите артерии, како и аневризми.
Превенција
Превентивните прегледи се најдобар начин за навремено спречување на развојот на оваа болест. Во случај на појава на горенаведените симптоми не се двоумете да се обратите кај вашиот лекар. Во клиничката болница Жан Митрев, високостручниот тим на кардиолози ви стои на располагање и ви нуди персонализиран пристап од дијагноза, третман и следење. И секогаш имајте ги во предвит следните препораки:
Откажете се од пушењето
Консумирајте здрава храна
Вежбајте редовно
Одржувајте нормална тежина
Контролирајте и одржувајте здрав крвен притисок
Контролирајте и одржувајте здрави нивоа на холестерол и гликоза во крвта
Како дел од активностите за поддршка на Европската кампања за подигање на свеста за рано откривање на меланом беа реализирани над 50 бесплатни дермоскопски прегледи.
Клиничката болница Жан Митрев со својот тим дерматолози во состав д-р Александра Лазаревска и д-р Анџелка Илиева од Центарот за естетска дерматологија, со изведените бесплатни прегледи се приклучи кон годинешната Европска кампања насловена ,, За појава на рак на кожата не се важни годините, важна е важата УВ километража,,.
Тие успеаја во оваа еднодневна акција да прегледаат повеќе од 50 пациенти при што, освен прегледот им дадоа и дополнителни насоки и совети за навремена превенција на ракот на кожа. Да не заборавиме дека доколку се открие на време меланомот е излечив, затоа не чекајте.
Закажете го својот термин за дерматолошки преглед на 02/3104-910.
Кога зборуваме за естетика на женски гради, вообичаено првото што ни паѓа на ум е зголемување на градите. Но, добро е да се знае дека постои и опција за намалување на големината или подигање на градите. Станува збор за процедура која припаѓа на пластичната хирургија, а се изведува со цел намалување на обемот на градите кај жени кои имаат потреба од тоа.
Имено, со оваа хируршка процедура се постигнува пропорционалност во изгледот на телото, при што самите гради се доведуваат во соодветна големина со останатиот дел од телото. Исто така важно е да се знае дека после процедурата не се губи од сензитивноста и функционалноста на ткивото на дојките, односно возможна е лактација – доење.
Причините поради кои една жена може да посегне кон оваа процедура може да бидат од различна природа и тоа: физички, естетски и физиолошки – враќање на идеалната форма на жената, подобрување на сопствената слика за себе и менталното здравје исто така.
Жените со овој проблем страдаат од хронична болка во грбот, вратот и рамената која е предизвикана од самата тежина на градите; имаат проблеми со дишењето; имаат полоша циркулација; страдаат од кожни инфекции (во пределот под градите); неможност да најдат соодветен градник и облека; неможност да се занимаваат со спорт и воопшто имаат проблеми со квалитетот на живот.
Жените развиваат поголеми гради особено во периодот на пубертет, но овој проблем може да се јави и после бременоста и доењето, по нагло зголемување на телесната тежина или во менопауза.
Решението за овој проблем е хируршката редукција која се одвивa преку обратен Т рез (форма на сидро) по должина на секоја од дојките, при што се отстранува вишокот на масното ткиво и кожа и се прави репозиционирање на брадавицата. Резот е по должина на самите мамили (млечни жлезди) и под преклопот на градите, што го прави невидлив и прифатлив од естетски аспект.
По оваа интервенција, потребен е болнички престој во траење од два до три дена, по што пациентката се пушта на домашно заздравување со препорака за носење на елстичен градник за подигање на дојките уште еден месец.
Иако резултатите се видливи веднаш, сепак треба да се има предвид дека е потребно врме за да се повлечат и заздрават отокот и хематомите. Финалниот резултат е траен, со можни мали варијации зависно од годините и телесна тежина (дебелеење/слабеење).
Оваа интервенција е контраиндицирана кај жени чиј мамограм покажал неевалуирана неоплазма, жени кои дојат и хипертрофија која е примарно причинета од наголемување на млечните жлезди.
Мастопексија успешно се изведува во Клиничката болница Жан Митрев веќе десеттина години наназад. Операцијата ја извршува академик д-р Жан Митрев со својот стручен тим.
Доколку ви е потребна консултација и мислење слободно закажете термин на 02/3091-484.
По повод месецот на Еуромеланома, Клиничката болница Жан Митрев, и оваа година ја подржува Европската кампања за подигање на свеста за рано откривање на карцином. Својот придонес кон оваа кауза ќе биде во форма на еднодневна акција со обезбедени бесплатни дерматолошки прегледи. Истата ќе се одржи на ден 19 мај во периодот од 11:00 -18:00 часот. Закажете го Вашиот бесплатен преглед на 02 3091 484 и добијте дополнителни насоки за превенција на ракот на кожата и совети како правилно да се грижите за здравјето на Вашата кожа. РАКОТ НА КОЖАТА СЕ ЛЕКУВА ДОКОЛКУ СЕ ОТКРИЕ НАВРЕМЕ!
Кардиоваскуларните болести (КВБ) се водечка причина за смрт на глобално ниво, одземајќи околу 17,9 милиони животи секоја година. Најважните ризик фактори кога станува збор за срцевите заболувања и мозочни удари се нездравата исхрана, физичката неактивност, употребата на тутун.
Кои се другите ризик фактори за појава на кардиоваскуларните заболувања?
Д-р Идоски: Кардиоваскуларните заболувања се најчестата причина за смрт како во светот така и во нашата држава. Од сите кардиоваскуларни заболувањa, како причина за смрт во најголем процент се последиците на атеросклерозата (миокардниот инфаркт и мозочниот удар). Основните ризик фактори за појавата на кардиоваскуларните заболувања се: висок крвен притисок – хипертензија, високо ниво на холестерол, шеќерна болест, пушење, генетски предиспозиции, стрес, инфекции, ревматизaм.
Високиот крвен притисок е еден од главните виновници кои водат до КВБ, па оттука е многу битно да се одржува во нормала. Во кои случаи е неопходно да се започне со медикаментозна терапија?
Д-р Идоски:Хипертензијата е болест која често не дава никакви симптоми, а подмолно води до оштетување на крвните садови. Оптималниот крвен притисок е: систолeн < 120 mmHg, а дијастолeн < 80 ммHg. При крвен притисок повисок од 140/90 mmHg, неопходно е да се започне со терапија. Доколку немедикаментозните препораки како намалена употреба на сол во исхраната (максимум 5 г) и зголемената физичка активност, не доведат до намалување на притисокот, задолжително е покрај нив, вклучување и на медикаментозна терапија. Изборот на лекот зависи од придружните заболувања. Кај некои пациенти доволен е само еден лек за нормализирање на притисокот, а кај други потребни се повеќе лекови. За адекватна контрола на крвниот притисок, потребно е негово редовно следење. Постои и 24 – часовен мониторинг на крвниот притисок.
Колку промените во начинот на исхрана може да помогнат во намалување на нивото на холестеролот во крвта и што доколку истите не даваат резултат, односно нивото на холестерол и понатаму останува високо?
Д-р Идоски: Холестеролот и триглицеридите се неопходни за човекот. Ако нивнотo ниво е во референтни граници тогаш се е во ред. Доколку се покачени, тогаш станува збор за болест наречена дислипидемија. Промените во начинот на исхраната (избегнување на свинско и јагнешко месо, јајца, заситени масти) се првите чекори кои треба да се преземат. Кога општиот холестерол и покрај преземените мерки останува висок, а особено е високо нивото на LDL холестеролот, потребно е отпочнување со медикаментозна терапија. Се користат лекови од групата на статини. Целта на овие лекови не е само намалената бројка на холестеролот во лабораториските анализи, туку тие доведуваат и до стабилизирање на атеросклеротичните плаки-наслаги, и на тој начин се намалува ризикот од акутен миокарден инфаркт или мозочен удар.
Пушењето е еден од главните ризик фактори за појава на кардиоваскуларните заболувања. Дали и колку со откажувањето на цигарите се намалува ризикот од кардиоваскуларни заболувања?
Д-р Идоски:Не само што се намалува ризикот од појава на кардиоваскуларни заболувања, туку според некои студии три години по престанување со пушење, ризикот од коронарна болест скоро се изедначува со ризикот кај непушачите.
Познато е дека срцевите заболувања се во корелација со годишните времиња. На кој начин временските прилики влијаат врз срцево болните пациенти?
Д-р Идоски: Кај пациенти кои веќе имаат срцева болест или некој од споменатите ризик фактори, посебно нeнадејните временски промени може да доведат до неочекувано влошување на нивната здравствена состојба. Кога има вакви и временски осцилации, организмот не може веднаш да се адаптира. Лачењето на ACTH или хормонот на стресот од хипофизата се зголемува, a се намалува лачењето на ендорфините кои се хормони на среќата – кои ја намалуваат болката. Студеното време е поголем непријател за срцево болните пациенти. Студот доведува до вазоконстрикција (стегање на крвните садoви) кое води до зголемување на крвниот притисок и до оптоварување на срцето поради што може да настане моментално влошување на состојбата на пациентот. Поради таа причина и дозирањето на лековите за регулирање на артерискиот притисок се со различни дози во ладните и топлите периоди од годината. Но имајте предвид корекцијата на дозите треба да ја направи исклучиво кардиолог. Во зимскиот период со оглед на нашите традиции повеќе се консумираат зимници, кои како што знаеме содржат огромно количество на сол како конзерванс, а таа е еден од најголемите непријатели на срцето. Натриумот кој го има во солта го зголемува многу крвниот притисок, a тоа е причина за оптоварување на срцето и влошување на состојбата. Во поладните периоди од годината почести се и гриповите кои претставуваат голем стрес за организмот особeно за веќе разболен организам. Зголемената телесна температура доведува до забрзана срцева работа и неретко пад на крвниот притисок поради што можни се нагли влошувања на постоечките кардиоваскуларни заболувања, или појавa на нови.
Се наоѓаме на прагот на летото – како летните температури се одразуваат врз работата на срцето?
Д-р Идоски: Во летниот период се случува обратното, од топлината настанува вазодилатација (ширење на крвните садови), поинтензивна е загубата на течности и минерали и како резултат на тоа се намалува крвниот притисок, па чести се колапсните состојби. Влагата и нискиот атмосферски притисок го намалуваат потењето, што го оптоварува срцето и тогаш тоа работи како да е под физички напор. Поради овие причини потребна е повторна корекција на кардиолошката терапија, но пак ќе напоменам корекцијата се прави од кардиолог по направен комплетен кардиолошки преглед (ЕКГ, ехокардиографија, по потреба 24 часовен холтер за следење на крвниот притисок и 24 часовен холтер ЕКГ мониторинг). Сите овие иследувања се достапни во клиничката болница „Жан Митрев“, секој ден и без чекање. Секако и терапија и совет за понатамошен третман врз основа на добиените резултати и метеоролошките услови.
Кои се симптомите кои упатуваат на специјалистички преглед кај кардиолог? Кога е време да се посомневаме и да реагираме неодложно, сериозно да ја сфатиме состојбата во која се наоѓаме?
Д-р Идоски: Пациентите кои веќе знаат дека имаат кардиоваскуларно заболување и забележат дека срцето не им работи рамномерно како порано, дека чука забрзaно, прескокнува или пак притисокот им се зголемува/намалува и покрај редовно земaње на терапија препишана од кардиолог, ако почувствуваат отежнато дишење или болка, стегање во градите или недостиг на воздух веднаш да се јават на кардиолог. Додека пак, луѓето кај кои не е дијагностицирано срцево заболување, a имаат некој од веќе споменатите ризик фактори или немаат, а почувствуваат болка во градите во вид на стегање, гушење, недостиг на воздух, болка во левата рака или долната вилица посебно при физичко оптоварување, погрешно е мислeњето дека е од времето, дека не е страшно, и да не преземат ништо. Напротив, треба сериозно да се сфати таа состојба. Наглата временска промена е таа што предизвикува стрес на кардиоваскуларниот систем и веќе довела и клинички да се манифестира болеста. Затоа веднаш треба да се направи преглед и да се преземат соодветни мерки.
Како што веќе споменавте, болката во градите треба да се сфати сериозно и да се побара лекарска помош. Како се третираат овие пациенти, какви иследувања треба да се направат при појава на градна болка?
Д-р Идоски: Вашиот кардиолог внимателно ќе ги ислуша вашите тегоби, ќе ви направи ЕКГ, и ехокардиографија, тоа е базичниот преглед. Доколку се установи дека се работи за најчестото кардиоваскуларно заболување – коронарна болест т.е. затнување на крвните садови што го хранат срцето, вашиот кардиолог ќе ви предложи понатамошни иследувања како што е коронарографија – златен стандард за дијагноза на коронарната болест. Во клиничката болница „Жан Митрев“ има два начини за изведување на коронарографијата: едниот е со помош на минимално инвазивната метода – компјутерско снимање со 256 слојни пресечи при што се гледаат крвните садови што го хранат срцето, или со класична коронарографија со катетер. И за двете иследувања престојот во болница е амбулантски 3-4 часа. Доколку при снимањето се установи затнување на крвните жили на срцето, постојат три начини на решавање на болеста:
Со лекови, но само доколку пациентот е дојден во првите неколку часа од градната болка;
Со поставување на стент за отвoрање на затната/запушената артерија;
Во случај на повеќе затнувања/запушувања кои не се погодни за стентирање и/или пак пациентот има и придружна болест на залистоците на срцето, во консултација со академик д-р Жан Митрев се препорачува хируршки третман. Во последниов случај коронарографијата и операцијата за пациентите од нашата земја се покриени од фондот за здравствено осигурување и се бесплатни во клиничката болница „Жан Митрев“.
Како што веќе спомнав кардиоваскуларните заболувања се чести, но не неизлечливи. За краток временски период, пациентите ќе можат да се вратат дома и да продолжат непречено да си ги извршуваат своите обврски водејќи квалитетен живот.
Што се случува доколку при снимање се установи затнување на крвните садови на мозокот и на нозете?
Д-р Идоски: Најновите студии покажуваат дека мозочните удари и гангрените на нозете се најчести во пролетниот период. Доколку симптомите и ехографскиот преглед укажуваат на опасност од мозочен удар поради затнување на крвните садови што го хранат мозокот или од појава на гангрена поради затнување на артериите на нозете тогаш се препорачува 256 слоен МСКТ на тие крвни садови и доколку болеста е напредната повторно во консултација со aкадемик д-р Жан Митрев ќе биде извршен хируршки третман при што ќе се спаси мозокот или нозете. A пациентот за два-три дена ќе може да се врати дома и полека да започне со извршување на секојдневните работни обврски. На овој начин значително се намалува инвалидетот и отсуството од работа.
Кои се Вашите препораки кога станува збор за превенција на кардиоваскуларните заболувања? На што треба да се внимава и што можеме како поединици да преземеме и да направиме за себе и за сопственото здравје?
Д-р Идоски: Редовно контролирање и третирање на ризик факторите на кои може да влијаеме, а тоа е регулирање на крвниот притисок, немедикаментозно со значително намалување на солта во храната, редовно пешачење, редовно земање на препишаните лекови од вашиот кардиолог. Регулирање на холестеролот и триглицеридите со тоа што ќе избегнувате консумирање на свинско и јагнешко месо, јајца, преработени продукти од месо, мајонез и секако ќе се откажете од пушењето, а наместо сето ова ќе консумирате повеќе риба, овошје и зеленчук, по можност органски т.е. одгледувани без пестициди и далеку од загадувањето. Редовна контрола на дијабетот од страна на ендокринолог е многу важна во контролирањето на кардиоваскуларните заболувања. Да не заборавам да напоменам дека треба да се избегнува излегување надвор во студениот период или во многу топлиот период од денот. Препорачувам внесување на повеќе течности во летниот период и консултација со вашиот кардиолог при секоја промена на вашата здравствена состојба.
