Медицинските сестри се првиот контакт со пациентот, првата помош и утеха, првата подадена рака и токму тие се оние кои деноноќно, посветено се грижат за здравјето на сите нас.
Со цел да им се оддаде соодветно признание и да се потенцира нивниот ангажман во процесот на лекување, секоја година на 12 Мај во организација на Меѓународниот совет на медицински сестри, се одбележува Денот на медицинските сестри.
Датумот е избран симболично бидејќи го означува роденденот на пионерот на оваа професија надалеку познатата сестра Флоренс Најтингејл. Таа е родена во Англија во 1820 и е втемелувач на професијата на медицинските сестри. Таа го отворила првото училиште за медицински сестри етаблирајќи ја оваа професија како една од клучните алки во медицината.
Нека им е честит овој ден на сите медицински сестри!
Пренаталниот тест се изведува во текот на бременоста со цел да се откријат можни хромозомски неправилности кои резултираат со психичи или физички недостатоци со различен степен на сериозност. Во генетската лабараторија при Жан Митрев се применува Verifi пренаталниот тест кој се базира на подлабок научен пристап и понапредна и помодерна технологија од останатите пренатални тестови. Се изведува по принцип на масивно паралелно секвенционирање (анг. Next Generation Sequencing – NGS).
Овој тест всушност е наменет за откривање на сите хромозомски аберации кои може да влијаат на здравјето и понатамошниот развој на бебето. Детектира зголемен или намален број на цели хромозоми, a воедно и отсуство на поголеми региони од хромозомите. Двете форми на хромозомски аберации (анеулоиди или микроделеции) се поврзани со манифестација на психички или физички недостатоци со различен степен на сериозност.
Зошто тестот Verifi е подобар од останатите пренатални тестови:
– Едноставен, безопасен, безбеден – не практикува амниоцентеза или биопсија на хорионските ресички, туку само еднократно земање крв од мајката – Навремен – може да се направи уште од 10 недела на бременоста – Прецизен – дава сигурни резултати за хромозомски и субхромозомски абнормалности – Овозможува скрининг на абнормалности кај половите хромозоми при единечна бременост – Потребно е само 10ml крв од мајката – Овозможува одредување на полот на бебето и кај единечна и кај близначка бременост – Овозможува детекција и на дополнителни абнормалности, односно детекција на микроделеции – Обезбедува брзи резултати – резултатите се соопштуваат за 10 работни дена по земање на примерокот
Кога се препорачува да се направи тестот Verifi:
– Напредна мајчинска возраст (35 години или повеќе за единечна бременост и 32 или повеќе за близначка бременост) – Пренатален скрининг кој е позитивен или абнормален – Ултразвук кој открива абнормалности во феталниот раст и/или развој – Лична или семејна историја на некоја од состојбите кои се испитуваат
За повеќе информации и закажување на 02/3091 484 или 070/285 751
Пневмонија е инфекција што ги воспалува белодробните крила и може да ги зафати едното или обете крила. Тие може да се полнат со течност или гноен материјал, предизвикувајќи кашлица со шлајм, треска, температура и проблеми со дишењето. Различни микроорганизми, како што се бактерии, вируси и габи, можат да бидат предизвикувачи на пневмонијата.
Пневмонијата може да биде лесна, но и сериозна дури и опасна по живот. Најтешко поминуваат доенчиња и мали деца, лицата над 65 години и оние со дополнителни здравствени проблеми или ослабен имунолошки систем.
Симптоми
Симптомите на пневмонија зависат од повеќе фактори како што се: типот на микроб што предизвикал инфекција, возраста и целокупното здравје. Почетните знаци и симптоми обично се слични на настинка или грип, но траат подолго.
Пневмонијата може да се манифестира со:
∙ Болка во градите при дишење или кашлање
∙ Дезориентација или промени во менталната перцепција (кај возрасни 65 години и постари)
∙ Кашлица што може да произведе флегма / шлајм
∙ Замор
∙ Температура, треска и потење
∙ Намалување на нормалната телесна температура (кај возрасни над 65 години и лица со слаб имунолошки систем)
∙ Гадење, повраќање или дијареја
∙ Тешкотии при дишењето
Новороденчињата и бебињата понекогаш може да не покажат знаци на инфекција, но исто така може да се манифестира со повраќање, треска и кашлица, немир или замор, недостаток на енергија или да имаат проблеми со дишењето и јадење.
Кога треба да посетите лекар
Посетете го вашиот лекар ако имате отежнато дишење, болка во градите, постојана покачена телесна температура од 39ºC (или повисока) постојана кашлица, особено ако имате кашлица со шлајм.
Многу е важно луѓето кои припаѓаат на следниве ризични групи да се консултираат со својот лекар:
∙ Возрасни над 65-годишна возраст
∙ Деца на возраст под 2 години со знаци и симптоми
∙ Лица со недијагностицирани здравствени проблеми или ослабен имунолошки систем
∙ Лица кои примаат хемотерапија или земаат лекови кои го потиснуваат имунитетот
Кај некои постари лица и лица со срцева слабост или хронични проблеми со белите дробови, пневмонијата може брзо да премине во состојба опасна по живот.
Фактори на ризик
Пневмонијата може да се појави кај секого. Но, двете возрасни групи кои имаат најголем ризик да страдаат од тоа се:
∙ Деца од 2 години или помлади
∙ Лица од 65 години или постари
Други ризик фактори се:
∙ Хронична болест. Поверојатно е да добиете пневмонија ако имате астма, хронично опструктивно белодробно заболување (ХОББ) или срцеви заболувања.
∙ Пушењето. Пушењето ја оштетува природната одбрана на вашето тело против бактериите и вирусите кои предизвикуваат пневмонија.
∙ Ослабен имунолошки систем. Лицата кои имаат ХИВ / СИДА, лицата кои биле подложени на трансплантација на орган, или кои примаат долготрајна хемотерапија или стероиди се изложени на ризик.
Компликации
И покрај третманот, кај некои лица, особено кај оние кои припаѓаат во групата со висок ризик, може да се појават следниве компликации:
∙ Бактерии во крвотокот (бактериемија)
∙ Тешкотии при дишењето
∙ Собир на течност околу белите дробови (плеврален излив)
∙ Апсцес на белите дробови
Неколку совети како да помогнете во спречувањето на пневмонија:
∙ Вакцинирајте се. Постојат вакцини за спречување на некои видови пневмонија и грип. Разговарајте со вашиот лекар за овие и други вакцини.
∙ Одржувајте добра хигиена. За да се заштитите од респираторни инфекции кои често доведуваат до пневмонија, редовно мијте ги рацете или користете средства за дезинфекција на рацете врз основа на алкохол.
∙ Откажете ги цигарите. Пушењето ја оштетува природната одбрана што ги штити белите дробови од респираторни инфекции.
∙ Чувајте го вашиот имунолошки систем силен. Спијте доволно, редовно вежбајте и одржувајте здрава исхрана.
Клучни факти Хипертензија – или покачен крвен притисок – е сериозна медицинска состојба што значително ги зголемува ризиците од срцеви, мозочни, бубрежни и други болести.
Околу 1,13 милијарди луѓе ширум светот имаат хипертензија, повеќето (две третини) живеат во земји со низок и среден приход.
Само едно од пет лица со хипертензија го контролираат овој проблем.
Хипертензијата е главна причина за прерана смрт ширум светот.
Што е хипертензија?
Крвниот притисок е силата со која крвта притиска врз ѕидовите на крвните садови. А хипертензија е состојбата при која крвниот притисок е континуирано висок. Крвниот притисок вообичаено се изразува со два броја. Првиот број го претставува притисок во крвните садови кога срцето се контрахира или чука (систолен). Вториот број претставува притисок во крвните садови кога срцето почива, помеѓу отчукувањата (дијастолен). Хипертензијата се дијагностицира кога при мерење на притисокот во два различни дена, вредностите на систолниот крвен притисок во двата дена се поголеми од 140 mmHg и / или читањата на дијастолниот крвен притисок во двата дена се поголеми од 90 mmHg.
Кои се ризик факторите за хипертензија?
Променливите/стекнатите фактори на ризик вклучуваат:
нездрава исхрана (прекумерна употреба на сол, исхрана богата со заситени маснотии и транс масти, мал внес на овошје и зеленчук),
физичка неактивност,
пороци како пушење цигари и алкохол и
прекумерна тежина / дебелина
Непоменливите/вродени фактори на ризик вклучуваат:
семејна историја на хипертензија,
возраст над 65 години и
присуство на болести како што се дијабетес или бубрежни заболувања.
Кои се вообичаените симптоми на хипертензија?
Хипертензијата се нарекува „тивок убиец“. Повеќето луѓе со хипертензија не се свесни за проблемот затоа што може да нема знаци на предупредување или симптоми. Поради оваа причина, од суштинско значење е крвниот притисок да се мери редовно. Кога ќе се појават симптоми, тие можат да вклучуваат главоболки во раните утрински часови, крварење од носот, неправилен срцев ритам, промени во видот и зуење во ушите. Тешка хипертензија може да предизвика замор, гадење, повраќање, конфузија, вознемиреност, болка во градите и треперење на мускулите. Единствениот начин да се открие хипертензија е да се мери крвниот притисок од страна на медицински обучени лица. Мерењето на крвниот притисок е брзо и безболно. Поединци исто така можат да го измерат сопствениот крвен притисок користејќи автоматизирани уреди, меѓутоа, евалуацијата од страна на здравствен работник е важна за проценка на ризикот и придружните состојби. Кои се компликациите од неконтролираната хипертензија? Меѓу другите компликации, хипертензијата може да предизвика сериозно оштетување на срцето. Прекумерниот притисок може да ги стврдне артериите, намалувајќи го протокот на крв и кислород до срцето. Овој покачен притисок и намален проток на крв може да предизвикаат: • Болка во градите, исто така наречена ангина. • Срцев удар, кој се случува кога снабдувањето на срцето со крв е блокирано и клетките на срцевиот мускул умираат од недостаток на кислород. Колку подолго е блокиран протокот на крв, толку е поголемо оштетувањето на срцето. • Срцева слабост, која се јавува кога срцето не може да пумпа доволно крв и кислород до другите витални органи на телото. • Неправилно биење на срцето што може да доведе до ненадејна смрт. Хипертензијата исто така може да прсне или блокира артерии кои го снабдуваат мозокот со крв и кислород, предизвикувајќи мозочен удар. Дополнително, хипертензијата може да предизвика оштетување на бубрезите, што доведува до откажување на бубрезите.
Зошто хипертензијата е важно прашање во земјите со низок и среден приход?
Анализите на тековните трендови покажуваат дека бројот на возрасни лица со хипертензија се зголемил од 594 милиони во 1975 година на 1,13 милијарди во 2015 година, со пораст главно во земјите со низок и среден приход. Ова зголемување се должи главно на порастот на факторите на ризик од хипертензија кај тие популации.
Како да се намалат опасностите од хипертензија?
Намалувањето на хипертензијата спречува срцев удар, мозочен удар и оштетување на бубрезите, како и други здравствени проблеми.
Превенција • Намалување на внесувањето сол (на помалку од 5g на ден) • Јадење повеќе овошје и зеленчук • Редовна физичка активност • Избегнување на употреба на тутун • Намалување на количина на испиен алкохол • Ограничување на внесот на храна богата со заситени масти • Елиминирање / намалување на транс мастите во исхраната • Намалување и управување со менталниот стрес • Редовно проверување на крвниот притисок • Лекување на висок крвен притисок • Справување со други медицински состојби
Со почетокот на летниот распоред на летање на Аеродромот Свети Апостол Павле Охрид, а согласно барањата на многу земји за задолжителен негативен КОВИД -19 тест, како предуслов за патување по водушен пат, лабораторијата за генетика и персонализирана медицина при Клиниката Жан Митрев, отсега овозможува КОВИД-19 тестови за патување, односно брзи антигенски тестови кои можат да се направат на Охридскиот аеродром непосредно пред заминувањето на патниците. Почнувајќи од утре, сабота, 8-ми мај, на Аеродромот Свети Апостол Павле Охрид поставен е нашиот пункт за КОВИД-19 тестирање во непосредна близина на влезот на терминалната зграда. Пунктот ќе работи во деновите кога има летови до земјите кои бараат негативен брз антигенски тест, 4 часа пред времето на поаѓање до секоја од дестинациите. Центарот за КОВИД-19 тестирање на клиниката Жан Митрев, им обезбедува погодност на сите патници кои патуваат од Аеродромот Свети Апостол Павле Охрид, особено до земјите на ЕУ/Шенген, така што тие ќе имаат доволно време да направат брз антигенски тест пред да влезат во терминалната зграда на аеродромот и да ги завршат аеродромските процедури. За повеќе детали во врска со тестовите, можете да ја контактирате лабораторијата Жан Митрев, на телефонскиот број +389 2 3091484 или да ја посетете нашата веб-страница на следниот линк: https://zmc.mk/en/services/microbiological-laboratory/ За повеќе информации во врска со тестовите што ги прифаќаат земјите од ЕУ/Шенген, ве молиме контактирајте ја Амбасадата на земјата на вашето пристигнување. Доколку патниците решат да направат антигенски тест на Аеродромот Свети Апостол Павле Охрид, а со цел да се избегне гужва и групирање пред терминалната зграда на аеродромот, апелираме патниците да пристигнат на аеродромот најмалку 4 часа пред времето на поаѓање . Во моментов, на Охридскиот аеродром, во нашиот пункт за КОВИД-19 тестирање, можe да се направи брз антигенски тест, одобрен од СЗО. За сите останати типови КОВИД-19 тестови, ги повикуваме патниците да ги извршат во овластена лабораторија пред да пристигнат на аеродромот. Со оглед на моменталната состојба, во која земјите од ЕУ/Шенген зоната постојано ги менуваат правилата за патување поврзани со КОВИД-19 и имајќи го предвид фактот дека секоја земја независно прави промени во однос на ограничувањата за патување за граѓаните на Република Северна Македонија, апелираме до патниците пред нивниот лет да ги проверат најновите барања за патување со нивната авиокомпанија и Амбасадата на земјата во која планираат да пристигнат.
Светскиот ден на хигиена на раце е посветен на подигнување на свеста и потенцирање на важноста на миењето раце со вода и сапун како лесен, ефикасен и прифатлив начин на превенција од заболувања и со тоа спасување живот. Најчестиот начин на пренесување на микроорганизмите се рацете на човекот. Токму тој едноставен чекор – миење раце, е ефикасен за спречување на пренесување на стомачни болести, респираторни, кожни инфекции, инфекции на очи, како и цревни глисти.
И оваа година миењето раце ја добива вистинската вредност за сите нас. Пандемијата со коронавирусот потврди дека прва мерка во превенција на пренос на заразни болести е токму хигиената на рацете.
Статистиката кажува дека:
• секоја година 4 милиони деца до 5 годишна возраст умираат заради цревни заболувања или пневмонија во земјите во развој, што значи секои 15 секунди умира дете од овие болести • пневмонијата е водечка причина за смртност во таа возраст, и со спроведување на соодветно миење раце инциденцата може да се намали за 25 % • дијареални болести се втора водечка причина за смртност во таа возраст. Спроведување на адекватно и во вистинско време миење на раце со сапун и вода ја намалува инциденцата на стомачни болести на половина.
Миењето раце е секојдневна рутина, континуирана пракса и треба да се прави на соодветен начин, доволно долго и во вистинско време.
Кога е особено важно?
• Пред, за време на и по подготвување на храна • Пред јадење • По користење тоалет • По кивање, кашлање или допирање на носот • По контакт со животни или нивен измет • По контакт со отпадоци • По промена на памперс • Пред и по контакт со болен или повреден човек • Пред и по посета на болнички оддел
Во болничи услови иако хигиената на раце подразбира миење раце со вода и сапун и дезинфекција на раце, овие две постапки нетреба да се поистоветуваат. Инфекциите се сериозен проблем во здравствените установи:
• Секоја година 2 милиони пациенти добиваат болничка инфекција • 90.000 од нив умираат од здобиената инфекција во болница
Ние точно знаеме кога е потребно користење вода и сапун, а кога од алкохолен дезинфициенс. Рутински практикувана е хигиена на раце со алкохолен дезинфициенс, но миењето со вода и сапун е незаменливо кога рацето се видливо нечисти или контаминирани (во случај кога сме дошле во контакт со телесни течности). Миењето раце е избор и кога се манипулира со пациенти кои имаат спорогени бактерии како што е случај со Clostridium difficile. Во останатите ситуации хигиена на раце со алкохолен дезинфициенс е оправдана по ефикасност, потребно време и достапност.
Силното пролетно сонце не значи само добро расположение и најава за претстојното лето. Тоа значи дека треба да помислите и го подготвите вашето лице и тело за топлите денови кои доаѓаат, и секако да се заштитите од зрачењата кои ни ги испраќаат сончевите зраци. Пред се, кога ќе се спомене зрачење од сонцето и заштита од него ова се однесува на кожата. Нашата кожа како бариера помеѓу нашето тело и надворешнната средина е прва која е под влијание кога се во прашање штетните сончеви зраци. Внимателност и заштита се задолжителни.
Што претставува УВ – зрачењето и кои се опасностите
Клетките од горниот слој на кожата меѓу другите функции кои ги имаат истовремено произведуваат и пигмент што се нарекува меланин. Токму тој пигмент и дава боја на нашата кожата, чија пак задача е да ги заштити клетките од апсорбирање на ултравиолетовото зрачење (УВ).
Кога ќе ја изложиме нашата кожа на УВ зрачење, производството на меланин се зголемува што резултира со менување на бојата на кожата т.е потемнување. Токму тој, меланинот, обезбедува ниво на заштита од сонцето еднаква на крема за сончање со заштитен фактор 2.
Многумина мислат дека тенот е позитивен знак кој говори за добро здравје, но, вистината е дека тенот е знак дека вашата кожа била изложена на премногу УВ зрачење по што настапило оштетување.
Сепак, треба да се знае дека УВ зрачењето не е поврзано само со летните високи температури, тоа може да продре и низ ретките облаци, така што изгореници од сонце може да се добијат и во студени, облачни денови. Доколку има високо УВ зрачење, изгореници од сонцето може да се појават за помалку од 15 минути. Кога ќе се случи тоа кожата поцрвенува за неколку часа од горењето. Сепак, оштетувањето не застанува тука, изгорениците од сонцето ќе продолжат да се развиваат во следните 1 до 3 дена по изложувањето на УВ зрачење.
За сериозни изгореници од сонцето, кога имате појава на плускавци, треска, гадење, веднаш треба да се посети лекар. Во такви случаи препорачливо е да пиете многу течности бидејќи изгорениците од сонцето може да предизвикаат дехидратација. Сепак, избегнувајте ладни пијалаци коишто може да предизвикаат грозница. Исто така може да помогне туширањето со млако – ладна, но не многу студена вода и да се ставаат ладни облоги. Се препорачува засолнување под сенка кога УВ нивоата се над 3. Тоа може да помогне за заштита на кожата од оштетување од сонцето. Сенката го намалува изложувањето на УВ зрачење и до 75 проценти. Исто така неизбежно е користење на други заштитни мерки, како на пример, облека, капи, очила за сонце и крема за сончање кои сите заедно ја зголемуваат заштитата.
Ризик и степен на УВ зрачење:
УВ 1, 2 – низок ризик
Можете да бидете изложени на сонце подолго од еден час без да добиете изгореници. Потребна е претпазливост за доенчиња и за луѓе со исклучително чувствителна кожа.
УВ 3, 4, 5 – умерен ризик
Во овој случај се препорачува да се носат очила за сонце, капа со широк обод и да се користат заштитни креми. Лицата со многу чувствителна кожа и малите деца во перидот од 12 до 16 часот треба да останат под сенка. Да се носи лесна облека со долги ракави, бидејќи можат да се добијат изгореници за само 20 минути изложеност на сонце.
УВ 6, 7 – висок ризик
Се препорачува престој под сенка во текот на денот, носење на очила за сонце, капа и задолжително користење на заштитни средства. Луѓе со чувствителна кожа и малите деца не треба да бидат изложени на сонце помеѓу 11 и 16 часот. Да се избегнува одење на плажа и прошетки, бидејќи многу лесно можат да се добијат изгореници.
УВ 8, 9, 10 – многу висок ризик
Се препорачува да се намали престојот на сонце помеѓу 11 и 16 часот. Мора да се носат очила за сонце, капи, облека со долги ракави и заштитни креми. Поединци со многу чувствителна кожа и децата можат да добијат изгореници за помалку од десет минути.
УВ 11 и повеќе – екстремна опасност
На сите им се препорачува, престој во затворени простории помеѓу 11 и 16 часот, како и користење на максимална заштита. Лица со чувствителна кожа и децата можат да добијат изгореници во помалку од пет минути.
