Sindromi i vezores policistike dhe dilemat e përditshme

27 Maj, 2020

Çfarë është sindromi i vezores policistike?

Sindroma e vezores policistike, ose PCOS, është një çrregullim i ekuilibrit të hormonit riprodhues tek gruaja, por gjithashtu mund të shkaktojë çrregullime metabolike që ndikojnë në shëndetin e përgjithshëm dhe cilësinë e jetës. PCOS është gjithashtu shkaku më i zakonshëm i infertilitetit tek gratë, por ndryshe nga disa kushte të tjera, PCOS mund të trajtohet.

Çfarë shkakton saktësisht çekuilibrimi hormonal?

Çekuilibrimi hormonal shkakton probleme të ovulimit. Qeliza vezore, e cila gjatë ovulimit duhet të çlirohet nga vezorja, në rastin e PCOS mbetet e papjekur dhe bllokuar në vezore. Si pasojë, vajzat dhe gratë me vezore policistike kanë cikle të çrregullta menstruale dhe zhvillim të cisteve në vezore.

Cilat janë simptomat e sindromës së vezores policistike dhe kur duhet të kryeni kontroll tek mjeku endokrinolog?

Sindroma e vezores policistike mund të shfaqet në çdo moshë pas pubertetit dhe zhvillimit të karakteristikave sekondare seksuale. Një nga simptomat më të zakonshme është cikli i çrregullt menstrual ose mungesa e plotë e ciklit menstrual tek gratë dhe vajzat që kanë pasur më parë cikël menstrual. Për më tepër, vajzat dhe gratë me PCOS shpesh kanë hirsutizëm – nivele të larta të hormoneve mashkullore (rreth 70% e pacientëve me PCOS); puçrra në fytyrë, gjoks dhe shpinë; rrallimi i flokëve me folikulat e flokëve që është karakteristikë e gjinisë mashkullore; dhe shtimi i peshës. Shpesh tek pacientët shfaqen ndryshime të gjendjes së humorit, lodhja dhe reduktim i dëshirës seksuale.

Si bëhet ekzaminimi tek mjeku endokrinolog për diagnostikimin e sindromës së vezores polikistike?

Përmes një bisede me pacientin, mjeku endokrinologu, përveç informacioneve rreth ciklit menstrual, merr edhe të dhëna të tjera të shumta që japin një pamje më të gjerë të gjendjes shëndetësore të pacientit. Për më tepër, endokrinologu do të masë peshën dhe gjatësinë tuaj, do të kontrollojë nëse pacienti ka shfaqje apo rritje të qimeve dhe / ose puçrra në fytyrë dhe trupin e pacientes, dhe si përfundim do t’ju  marrë mostër të gjakut për kryerjen e analizave hormonale.

Si diagnostikohet sindroma e vezores policistike?

Ekzistojnë tre kritere kryesore për diagnostikimin e PCOS: mosfunksionimi i hormonit stimulues të gjëndrave (FSH) dhe hormonit luteinizues (LH), nivelet e rritura të testosteronit dhe prania e më shumë se 10 cistave më të vogla se 10 mm të dukshme në vezore me anë të ekos. ekokaminimi nga një gjinekolog. Nëse pacienti plotëson dy nga këto tre kritere, atëherë bëhet një diagnozë e sindromës policistike të vezores. Përveç këtyre kritereve kryesore, pacientët gjithmonë kanë një status të glicemisë (sheqerit) dhe insulinës në gjak, sepse sindroma e vezores polikistike zakonisht shoqërohet me rezistencë ndaj insulinës dhe hiperinsulineminë pasuese (rritje të niveleve të insulinës në gjak), etj. në vetvete paraqet një rrezik të zhvillimit të diabetit në të ardhmen.

Cili është trajtimi për sindromën e vezores policistike?

Ekzistojnë disa mundësi trajtimi për PCOS, dhe secila ka avantazhet dhe  disavantazhet e veta. Në varësi të moshës, peshës së pacientit dhe nëse  aktualisht është e interesuar të mbetet shtatzënë, endokrinologu dhe pacienti bien dakord për terapinë. Ilaçet ditore më të përdorura janë medikamentet anti-androgjenike dhe kontraceptivët oralë. Ilaçet anti-androgjenike bllokojnë efektin e hormoneve androgjenike (testosteronin) dhe në një farë mase reduktojnë qimet dhe / ose puçrrat, si dhe trashjen e qimeve të rralluara, por tek një pjesë e pacientëve nuk ndikojnë në rregullimin e ciklit menstrual. Kontraceptivët oralë në Maqedoni ende konsiderohen një temë tabu, por pranohen gjerësisht në botën perëndimore sepse rregullojnë ciklin menstrual, zvogëlojnë rrezikun e kancerit të endometrit dhe reduktojnë shfaqjen e qimeve dhe puçrrave. Rreziku i kontraceptivëve oral është tromboza e venave të thella, për këtë arsye nuk rekomandohet që pacientët vetëm të marrin pilula, por duhet të paraqiten tek mjeku endokrinolog dy herë në vit,  i cili, përveç testeve standarde, do të bëjë teste mbi koagulimin e gjakut të pacientit. Përveç një prej këtyre opsioneve të trajtimit, pacientëve të trajtuar me hiperinsulinemi i’u jepet terapi me ilaçe nga një grup sensibilizuesish të insulinës që do të normalizojnë sekretimin e insulinës.

A ndihmon mjekimi me medikamente në reduktimin e qimeve?

 Shfaqja e qimeve është një problem i madh, veçanërisht për vajzat e reja. Edhe pse terapia me ilaçe do të ndihmojë në reduktimin e shfaqjes së qimeve, zbutjen e tyre dhe rritjen më ngadalë pas depilimit, përsëri nuk do t’i shërojë plotësisht ato. Për këtë arsye, rekomandohen procedurat dermatologjike për trajtimin e tyre me lazer.

A ekzistojnë mundësi jo-farmakologjike për trajtimin e sindromës vezore policistike?

 Aktiviteti i rregullt fizik dhe ushqimi i duhur shpesh kontribuojnë në përmirësimin e sindromës policistike të vezoreve dhe rekomandohen për të gjithë pacientët – veçanërisht për pacientët obezë.

A mund të mbesin shtatëzënë gratë me vezore polictistike?

 Shumë gra që kanë vështirësi për të mbetur shtatzënë (sipas statistikave botërore 70%) vuajnë nga sindroma e vezores policistike. Edhe pse në disa raste, për shkak të mungesës së ovulacionit, ngjizja mund të jetë e vështirë – sindroma e vezores policistike nuk ka të bëj me sterilitetin përfundimtar, d.m.th. është një infertilitet që mund të mjekohet. Nëse gjinekologu duhet të stimulojë ovulacionin me përgatitje farmakologjike, disa pacientë kanë nevojë për ndihmë në asistimin e fekondimit in vitro, dhe në raste të rralla mjekët gjinekologë vendosin për trajtimin kirurgjikal që bën të ashtuquajturën, driblimi ovorial.

Çfarë këshillash do t’u jepnit pacientëve me vezore polictistike?

Shumica e pacientëve kanë ndrojtje për shkak të rritjes së qimeve të tyre ose ndjejnë presion nga rrethi shoqëror nëse kanë vështirësi për të mbetur shtatzënë. Mos lejoni që të ndikojnë negativisht tek ju pritjet e bukurisë artificiale të vendosura nga shoqëria, dhe akoma më pak t’ju kërkojnë apo t’ju tregojnë se kur duhet të mbeteni shtatzënë. Çdo grua është unike dhe e bukur në mënyrën e saj. Nëse keni vezore policistike, mos i lini ato pas dore, paraqituni për kontroll mjekësor, tregohuni të kujdesshëm nëse keni ndonjë problem dhe vendosni ta luftoni atë. Ne, mjekët endokrinologë jemi gjithmonë të gatshëm për bashkëpunim dhe bisedë dhe së bashku do të gjejmë një zgjidhje dhe do të përballemi hap pas hapi në luftën kundër vezoreve policistike.

Dr. Nadica Bozhinovska, specialiste endokrinologe