Muaj: Dhjetor 2019

Si të ushqeheni shëndetshëm gjatë festave të fundvitit

Posted on by zmc_piksel_dev

Festat e fundvitit janë të pasura me ushqim, pije dhe atmosferë festive të cilat jo rrallë i tejkalon kufijtë e një jetesë të shëndetshme dhe të ekuilibruar.

Sigurisht që të gjithë i adhurojmë këto ditë, por gjithmonë duhet të keni parasyshë disa këshilla të shëndetshme të kombinuara me më shumë argëtim dhe momente të bukura familjare.

 

  1. Shmangni kombinimet e tepërta të ushqimeve

Shpesh ushqimi gjatë festave të Vitit të Ri përgatitet me më shumë kripë, erëza dhe yndyrna që e bëjnë trupin tonë të punojë më shumë duke shkaktuar lehtësishtë fryerje, ënjtje dhe parehati. Reduktoni konsumin e ushqimit, kombinoni produktet e qumështit me sallatën ose mishin me sallatë,  shmangni bukën dhe specialitetet e skuqura të cilat ndikojnë në reduktimin e energjisë tuaj në këto ditë të bukura.

 

  1. JO – ushqimit të tepërt

Zgjidhni porcione më të vogla me ushqim të lehtë dhe me më shumë perime. Gjatë shërbimit të  ushqimit, mos i mbushni së tepërmi pjatat dhe konsumoni ushqimin ngadalë pasi stomakut i nevojitet kohë për të sinjalizuar trurin se tashmë ndjehemi të ngopur dhe nuk keni nevojë për më tepër ushqim.

Ditën e ardhshme do të ndiheni të lehtë dhe të gatshëm për të vazhduar me festat e fundvitit.

 

  1. Kontrolli i pijeve

Urimet për një vit të ardhshëm të mbarë, plotë shëndet dhe gëzime janë momente normale të këtyre festave të përbashkëta që ndonjëherë mund të përfundojnë me kalori të tepërta për shkak të konsumit të tepërt të alkoolit.

Për të festuar këto momente, konsumoni pije të lehta, ujë mineral, një gotë verë dhe shmangni përzierjet të cilat vetëm sa do t’ju japin më shumë kilogramë pas pushimeve.

 

  1. Ushqimi i shëndetshëm mund të jetë pjesë e çdo tavolinë

 

Përgatitni një recetë të re ushqimi e cila do të përmbajë më pak sheqer ose këtë herë përgatitni mishin e preferuar por gjithmonë në formë të zjerë. Përgatisni më shumë sallata dhe si pjata shtesë përgatisni perime të pjekura me pak salcë bajamesh.  Disa ndryshime të vogla në tavolinë rezultojnë me ndryshime të mëdha të vitit të ri dhe në këtë mënyrë kujdesemi për trupin që të kemi një shëndet të mirë dhe të ekuilibruar.

Shijoni pushimet, jini vitalë dhe shfrytëzoni kohën me personat tuaj më të dashur

Spitali klinik “Zhan Mitrev” me shkallen me te ulet te vdekshmerise se benchmarku amerikan dhe me zero perqind infesione

Posted on by zmc_piksel_dev

Që nga hapja e spitalit në muajin mars të vitit 2016, nën emrin Zan Mitrev Clinic, janë bërë 230.000 kontrolle dhe 10.500 operacione, dhe vetëm gjatë vitit 2019 janë realizuar 70.000 kontrolle dhe 3.100 operacione që në fakt deri tani është numri më i madh i arritur për një vit, informon akademiku Dr. Zhan Mitrev, themeluesi i këtij spitali klinik që në mars të vitit të ardhshëm shënon dy dekada të ekzistencës së tij.

  • Para së gjithash do të dëshiroja të uroja Krishtlindjet për të gjithë ata që e festojnë këtë festë të madhe. Në të njëjtën kohë, sikurse edhe po e përfundojmë këtë vit, i cili ishte i mbushur me shumë përpjekje dhe punë të përkushtuar, deshiroj ti bëj të njohura rezultatet tona. Dua të theksoj se 100% e vizitave dhe 52% e operacioneve kanë qenë pacientë privatë nga rajoni dhe jashtë vendit, që është dhe përqindja më e lartë deri më tani. Në të njëjtën kohë, këtë vit kemi filluar me një teknikë të re të kryerjes së operacioneve, me të ashtuquajturën zemrat artificiale, nga të cilat 6 LVAD (left ventricular assist device), 2 BVAD (biventricular assist device), 1 TAH (total artificial heart). Të gjithë pacientët kanë patur 100% mbijetesë, pa komplikime apo vdekshmëri – informon Dr. Zhan Mitrev.

Ai sqaron se në këtë klinikë janë trajtuar anomalitë më komplekse tek të porsalindurit, siç janë procedura Switch, operacionet komplekse, unifikimi i hartave të atresisë pulmonare, ri-operacione të shumta dhe madje edhe operacione për herë të tretë tek fëmijët të operuar më parë në institucione të tjera.

 

  • Janë operuar 178 pacientë me anomali kongjenitale të zemrës, nga të cilët 75 kanë qenë fëmijë të vegjël dhe foshnja, 25 janë trajtuar me procedura intervente dhe 50 janë trajtuar me operacion Dua të theksoj se me këto lloj operacionesh kemi filluar në shtator të vitit 2019 dhe brenda 3 muajve kemi kryer 50 operacione. Nuk ka patur vdekje të papritura dhe të gjitha operacionet tek fëmijët janë bërë nga unë. Veçanërisht dua të theksoj se për cilësinë e një spitali janë të rëndësishme parametrat në vijim:

 

– Vdekshmëria intraspitalore deri në 30 ditë

– Infeksionet postoperative

Për vdekshmërinë postoperative kemi arritur të kemi madje shkallën më të ulët se standardi amerikan për operacionet që kryejmë, dhe për më tepër këtë vit kemi patur 0% infeksione të plagëve të thella kirurgjikale.

Kjo është një dëshmi se ne jemi një nga spitalet më të mira në nivel botëror me të cilin Maqedonia ka me cfarë të krenohet – përfundoi Mitrev.

Shkaqet e mundshme të shfaqjes së dhimbjes së pelvisit tek gratë

Posted on by zmc_piksel_dev

Në rast se keni dhimbje në pjesën e poshtme të kërthizës, dhimbje barku ndërmjet zonës së poshtme të barkut dhe pjesës së siperme te kembeve, kjo gjendje zakonisht konsiderohet si dhimbje e pelvisit. Shkaqet e shfaqjes së kësaj dhimbje janë të ndryshme. Dhimbja në pelvis mund të shfaqet për shkak të ovulimit, për shkak të ndonjë çrregullimi digjestiv, apo për shkak të ndonjë problemi tjetër që shfaqet si shenjë treguese se është momenti për tu paraqitur tek mjeku.

Apendiksi

Apendiksi i irrituar apo infektuar manifestohet me dhimbje te forta ne pjesen e poshtme te barkut, vecanerisht ne anen e djathte, me te vjella dhe ethe. Në rast te shfaqjes se ketyre simptomave, menjëherë duhet të konsultoheni me mjekun. Apendiksi i infektuar zakonisht kërkon intervenim të menjëhershëm. Në rast se shpërthen, mund të përhap infeksionin në të gjithë murin e brendshëm të barkut duke shkaktuar një gjendje të rëndë dhe të komplikuar për pacientin.

Ovulimi i shoqeruar me dhimbje

Shpesh herë ndodh që të ndjeni dhimbje gjate ciklit menstrual. Gjatë momentit të ovulimit vezorja lëshon qeliza vezore të shoqëruara me pak fluid dhe gjak, gjë e cila mund të shkaktojë irritim. Kjo ndjenjë në gjuhën gjermane quhet mittelschmerz – që do të thotë “dhimbje e mesme”. Kjo për faktin se dhimbja shfaqet në mes të ciklit menstrual, mund të shfaqet çdo muaj dhe ygjat vetëm për disa orë.

PMS dhe dhimbjet  gjatë ciklit menstrual

Zakonisht dhimbjet e shaktuara nga cikli menstrual shfaqen ne zonën e mesit dhe pjesës së poshtme të barkut. Këto dhimbje zakonisht zgjasin 1-3 ditë dhe shkaktohen për faktin se mitra çdo muaj ndërton një mbështjellë të indeve të njohur në gjuhën mjekësore si endometrium. Ketu embrioni mund te mbillet dhe te rritet. Në rast se nuk mbeteni shtatzënë, kjo mbështjellë copëzohet dhe nxirret nga trupi me anë të ciklit tuaj menstrual. Gjatë momentit kur mitra shtrëngohet për ti nxjerrë jashtë këto papasterti ju do të ndjeni dhimbje. Mundohuni ti qetesoni dhimbjet duke ngrohur pjesën e poshtme të barkut ose me anë të ndonjë ilaçi qetësues. Kryerja e ushtrimeve dhe shmangia e stresit gjithashtu ndihmojnë në qetësimin e dhimbjeve.

Shtatzënia jashtë mitrës

Shtatzënia jashtë mitrës ka të bëj me implantmin e embrionit jashtë mitrës dhe ku dhe fillon të rritet. Kjo gjendje zakonisht ndodh tek tubat fallopiane. Simptomat më të zakonshme të shtatzënisë jashtë mitrës janë: dhimbje të forta ose ngërç në pelvis (veçanërisht në njërën anë), gjakderdhje vaginale, marramendje dhe të vjella. Në rast se këto simptoma janë të pranishme tek ju, duhet menjëherë të kërkoni ndihmë mjekësore pasi një gjendje e tillë mund të jetë e rrezikshme për jetën tuaj.

Sëmundjet seksualisht të transmetueshme

Dhimbja në pelvis është një shenjë paralajmëruese e pranisë së sëmundjeve seksualisht të transmetueshme. Dy sëmundjet më të pranishme janë klamidia dhe gonorrea të cilat zakonisht shfaqen në të njejtën kohë dhe jo gjithmonë manifestohen me simptoma. Megjithatë ndonjëherë manifestohen me dhimbje, gjakderdhje periodike dhe rrjedhje anormale të vaginës. Gjithashtu e rëndësishme është që ta bindni partnerin tuaj të kontrollohet dhe të trajtohet në mënyrë që të shmangni transmetimin e infeksionit tek njëri-tjetri.

Sëmundja inflamatore e pelvisit

Kjo është një gjendje e cila gjithashtu shkaktohet si rezultat i sëmundjeve seksualisht të transmetueshme.  Sëmundjet inflamatore të pelvisit janë shkaku kryesor i infertilitetit tek gratë. Mund të shkaktojnë dëmtim të përhershëm të mitrës, vezoreve dhe tubave fallopiane. Shenjat treguese të kësaj gjendje janë dhimbja e barkut, ethet, rrjedhje anormale e vaginës, dhimbja gjatë marrëdhëneve seksuale apo gjatë urinimit. Rekomandohet marrja e menjëhershme e trajtimit të duhur mjekësor për të shmangur komplikime të tjera më serioze. Zakonisht, këto raste trajtohen me antibiotikë, por në raste më të komplikuara është i nevojshëm hospitalizimi i pacientit.

Cistet në vezore

Gjatë ovulimit vezoret lëshojnë vezë. Ndonjëherë folikuli nuk hapet për të lëshuar vezën, ose mbyllet pasi të lëshohet veza dhe të mbushet me lëndë fluide. Kjo shkakton një cist ovarian. Zakonisht janë të padëmshëm dhe zgjidhen në mënyrë spontane. Prania e tyre zakonisht shkakton dhimbje në pelvis, presion, ënjtje dhe fryrje barku. Dhe nëse cista shpërthen ose kthehet, mund të shkaktojë dhimbje të forta.

Tumori në mitër

Këto tumore shfaqen në murin e mitrës. Edhe pse  quhen tumore fibroide, ato nuk janë kancerogjene. Fibroidet janë të zakonshme tek gratë gjatë moshës 30 dhe 40 vjeçare. Zakonisht nuk shkaktojnë probleme. Por disa gra mund të kenë presion abdominal, dhimbje shpine, menstruacione të shoqëruara me dhimbje, dhimbje gjatë marrëdhënieve seksuale ose vështirësi për të mbetur shtatzënë. Konsultohuni me mjekun tuaj për trajtimin apo mënjanimin e tyre.

Endometrioza

Tek disa gra ekziston ind i cili rritet jashtë mitrës dhe është i ngjashëm me indet që mbushin hapësirën e mitrës. Mund të shfaqet tek vezoret, tubat fallopiane, fshikëzën e urines, zorrët dhe pjesë të tjera të trupit. Gajtë periudhës së ciklit menstrual, këto gjendra indesh shpërbëhen. Por indi i cili rritet jashtë mitrës nuk ka asnjë mënyrë për tu shpërbërë. Kjo gjendje rrallë herë përbën rrezik por gjithësesi mund të shkaktojë dhimbje dhe të formojë inde mbresë që mund ta bëjnë të vështirë shtatzëninë. Ka disa mënyra trajtimi. Medikamente kundër dhimbjes, pilula kontraceptive, hormonet për të ndaluar ciklin menstrual, operacionin me prerje të vogla si dhe histerektomi (heqja e mitrës), të gjitha këto janë disa mënyra për ti dhënë zgjidhje këtij problemi.

Infeksioni i traktit urinar

Zakonisht kur ndjeni se keni nevojë për urinim të shpeshtë të shoqëruar me dhimbje apo djegie bëhet fjalë për prani të baktereve në traktin urinar. Kjo gjendje mund të trajtohet shpejt dhe mund të parandalohet shfaqja e komplikimeve më serioze. Në rast se infeksioni përhapet në veshka, mund të shkaktojë probleme serioze. Shenjat e infeksionit në veshka përfshijnë ethe, të përzjera, të vjella dhe dhimbje në njërën anë të pjesës së poshtme të shpinës.

Gurët në veshka

Këto gurë janë copëza kripe dhe minerale nga të cilat organizmi juaj mundohet të çlirohet duke I lëshuar ato me urinës. Ato mund të jenë aq të vogla sa një kokërr rërë por ndonjëherë mund të kenë madhësinë e një topi golf. Urina juaj mund të shndërrohet në ngjyrë rozë ose të kuqe nga prania e gjakut. Në shumicën e rasteve këta gurë mund të shkarkohen nga trupi me anë të urinimit por në disa raste të caktuara është i nevojshëm trajtimi mjekësor. Në rast se dyshoni se keni gurë në veshka konsultohuni patjetër me mjekun tuaj për të bërë shqyrtimet e nevojshme. Gjatë konsultimit mjeku juaj do t’ju japë terapinë e duhur, do tju rekomandojë të pini sa më shumë lëngje dhe do t’ju rekomandojë të merrni medikamente për qetësimin e dhimbjeve.

Dhimbje gjatë marrëdhënieve seksuale

Shkaqet e shfaqjes së dhimbjeve gjatë marrëdhënieve seksuale janë të shumta. Mund të bëhet fjalë për infeksion vaginal, thatësi të organit gjenital apo çfarë do lloj problemi tjetër. Në gjuhën mjekësore kjo  njihet si dyspareunia . Kjo gjendje shkakton dhimbje në pjesën e jashtme të vaginës por edhe në brendësi të pelvisit. Kjo dhimbje kalon pas marrjes së terapisë së duhur.

Dhimbja kronike e pelvisit

Nëse keni dhimbje e cila zgjat të paktën 6 muaj, kjo konsiderohet si dhimbje kronike. Dhimbja kronike mund të shkaktojë çrregullim të gjumit, të karrierës por edhe të marrëdhënies me personat e afërt. Shumica e këtyre problemeve mund të trajtohen me terapi medikamentoze. Ndonjëherë, madje edhe pas shumë ekzaminimeve të kryera  shkaku i dhimbjes në pelvis mbetet mister. Gjithësesi, mjeku juaj do të mund t’ju ndihmojë të gjeni një zgjidhje për tu ndjerë më mirë.

 

Mëngjesi – një element i rëndësishëm i ushqimit për një shëndet më të mirë

Posted on by zmc_piksel_dev

Gjithnjë dhe më shumë studime tërheqin vëmendjen lidhur me mënyrën e të ushqyerit, kur dhe çfarë duhet konsumuar. Dihet që mëngjesi duhet të jetë vakti kryesor i ditës për një shëndet më të mirë. Edhe pse informacioni është mjaft i përhapur, shumë pak persona i kushtojnë vëmendje konsumit të mëngjesit dhe kombinimeve të ushqimit të përditshëm, si dhe shumë pak prej tyre i lidhin problemet dhe sëmundjet e tyre të caktuara me deficitet e mëngjesit.

Çfarë tregojnë studimet shkencore lidhur me konsumin apo shmangien e mëngjesit dhe përbërësve  të këtij vakti?

– Gjatë orëve të para të ditës, trupi ka shumë nevojë për energji dhe për plotësimin e rezervave  si dhe tepër e rëndësishme është  cilësia e ushqimit i cili në mënyrën e duhur do ta mbaj organizmin vital dhe të shëndetshëm.

Çfarë ndodh kur zgjedhim gatime me miell të bardhë ose ushqim të skuqur dhe të yndyrshëm?

– Produktet e brumrave, të cilat nuk janë të kombinuara me ushqime të tjera të freskëta në mëngjes, janë të pasura me niseshte-karbohidrate gjë kjo e cila e rëndon punën e pankreasit dhe jep efekt të kundërt të rritjes së energjisë në organizëm. Pas një vakti të tillë, trupi tregon shenja të lodhjes, dhe mungesës së aftësisë për të kryer aktivitete normale ditore. Pikërisht kjo është dhe arsyeja përse shumë prej nesh, e shohin më të dobishme shmangien e vaktit të mëngjesit, i cili nuk kontribuon për motivim dhe shëndet më të mirë.

A është mëngjesi një kusht i domosdoshëm?

– Vetëm një kombinim i ushqimeve të freskëta (frutave dhe perimeve), drithërave në një sasi të kontrolluar, farave dhe frutave të thata, një konsum i ekuilibruar i produkteve të qumështit mund të bëjë ndryshim përsa i përket reduktimit të shfaqjes së simptomave të lodhjes dhe të ndihmojë në plotësimin e nevojave ushqyese në çdo organizëm.

Përfundim: Studime të shumta kanë treguar se mëngjesi është i domosdoshëm dhe thelbësor për një dietë të shëndetshme për çdo individ, por vetëm nëse është një kombinim i ushqimeve të shëndetshme të përshtatura për nevojat e energjisë së çdo individi. Me konsumin e vaktit të parë të ditës, ne shmangim konsumimin e bollshëm të drekës dhe kështu ndikojmë drejtpërdrejt në ruajtjen e masës normale të trupit.

Sugjerimet tona për një mëngjes të shëndetshëm:

  1. Smothie jeshil me spinaq dhe mollë me një fetë buke integrale të lyer me gjalpë kikiriku.
  2. Pure tërshëre me fara dhe kos të kombinuar me 2 fruta
  3. Omletë me perime, një filxhan kos me pak yndyrë dhe një fetë buke integrale

Ndotja e ajrit ndikon në ngadalësimin e zhvillimit psikomotorik dhe nivelit të ulët të inteligjencës

Posted on by zmc_piksel_dev


Ndotja e ajtrit mund të dëmtojë zhvillimin e trurit me një referencë të veçantë të dëmtimit të funksioneve konjitive gjatë jetës. Studime të shumta kanë treguar se ekspozimi prenatal dhe gjatë muajve të parë të jetës lidhet me ngadalësimin e zhvillimit psikomotorik dhe me nivel të ulët të inteligjencës. Janë shkruar mbi 1000 publikime lidhur me ndotjen e ajrit dhe autizmin të cilat lidhen me ekspozimin e karbohidrateve aromatike policiklike, lëshimin e gazrave të naftës, grimcat, dioksidi i azotit, ozon dhe dioksidi i squfurit në periudhën prenatale dhe në periudhën e hershme të jetës, gjë e cila është konfirmuar nga disa studime të realizuara tek kafshët.

Tashmë është bërë e ditur se rreth 500,000 raste të vdekjes nga kanceri në mushkëri dhe 1.6 milion raste të vdekshmërisë nga HOBB mund ti atribuohen ndotjes së ajrit. Ndotja e ajrit është e lidhur me malinjitetin, siç është kanceri i fshikëzës dhe leuçemia tek fëmijët.

Ndotja e ajrit është një nga shkaqet kryesore përsa i përket ndryshimeve të rrezikshme mbi  shëndetin në përgjithësi. Ndotja e ajrit është quajtur “vrasës i heshtur” nga Organizata Botërore e Shëndetit, pasi efektet e ndotjes së ajrit shpesh kalojnë pa u vënë re dhe nuk mund të maten lehtë.

Zhvillimi i mushkërive tek fëmijët ngadalësohet nga ekspozimi ndaj ajrit të ndotur dhe pritet që me kalimin e viteve të shfaqen sëmundje të caktuara të mushkërive tek këta persona. Ndotja e ajrit shoqërohet me ulje të funksionit konjitiv dhe rritje të rrezikut të demencës. Grimcat (PM) në ajër që janë më pak se 2.5 mikrometër shoqërohen me ngadalësimin e zhvillimit psikomotorik dhe uljen e nivelit të inteligjencës tek fëmijët.

– Është  mëse i njohur fakti se ndotja e ajrit mund të shkaktojë manifestimeve alergjike tek personat e ndjeshëm ndaj reaksioneve alergjike. Studimet klinike epidemiologjike kanë treguar se ndotja e ajrit mund të shkaktojë ndjeshmëri të hershme tek fëmijët, dhe vlera të larta IgE që në moshë të re. Ekzistojnë të dhëna se ndotja e ajrit ndikon në zhvillimin dhe përkeqësimin e rinitit alergjik. Një studim i bërë tek fëmijët parashkollorë ka treguar se ekspozimi ndaj ajrit të ndotur nga trafiku gjatë periudhës prenatale dhe gjatë adoleshencës së hershme shkakton rrezik të lartë në zhvillimin e rinitit alergjik tek fëmijët – shpjegon Prim. Dr. Sonja Petrovska pediatre në Zan Mitrev Clinic.

Dr. Petrovska shton se ndotja e mjedisit mund të rrisë rrezikun e sëmundjeve autoimune. Mushkëritë kanë një sipërfaqe të madhe që vjen në kontakt me një numër të madh antigjenesh. Ky sensibilizim mund t’i bëjë njerëzit të prirur ndaj sëmundjeve autoimune. Ndotja e ajrit kontribuon potencialisht në shfaqjen e artritit reumatoid dhe lupusit sistemik. Një studim kanadez ka treguar një incidencë të rritur të artritit reumatoid në ato zona me nivel të lartë të PM2.5. Ekspozimi prenatal ndaj PM 2.5 gjatë shtatëzanisë mund të rrisë rrezikun e  shfaqjes së leukemisë ose astrocitomës tek fëmija.

Disa hulumtime të bëra deri tani kanë treguar një lidhje të fortë ndërmjet  vlerave të larta të grimcave PM dhe rritjes së vdekshmërisë nga infarkti i miokardit, goditjes në tru, dështimit të zemrës dhe presionit të lartë të gjakut. Një rritje e moderuar e nivelit të karboksihemoglobinës (prej 3-6%) mund të shfaqet gjatë ekspozimit ndaj gazit, duke shkaktuar kështu aritmi dhe sëmundje të zemrës tek ata persona me sëmundje koronare të zemrës.

Ndotja e ajrit ka efekte të dëmshme në CNS, duke përfshirë dëmtimin e funksioneve njohëse dhe rritjen e rrezikut të demencës dhe goditjes në tru tek personat më të moshuar. Distanca nga rruga kryesore deri në vendbanimin është një tregues i ekspozimit ndaj ndotjes së ajrit.

Ekipi mjekësor i Zan Mitrev Clinic është kujdesur për shëndetin e sportistëve në Olimpiadën Speciale

Posted on by zmc_piksel_dev

Za Mitrev Clinic edhe këtë vit ka mbështetur Olimpiadën Speciale me anë të së cilës është shënuar java europiane e basketbollit me një ngjarje e cila ka për qëllim rritjen e ndërgjegjësimit tek qytetarët për një përfshirje më të madhe të personave me aftësi të kufizuar. Ekipi ynë mjekësor është kujdesur për shëndetin e mbi 100 sportistëve të cilët morën pjesë në këtë ndeshje sportive miqësore .

Në sallën sportive “Kale”, Olimpiada Speciale, KFSM dhe e “Maqedonia 3×3” mbajtën një turne ndërmjet ekipeve që luajtën “ unified 3х3“- basket. Partnerët e ekipit ishin basketbollistë dhe basketbolliste të cilët për një kohë të gjatë bashkëpunojnë me Olimpiadën Speciale. Ndër këta partnerë ishte basketbollisti më i mirë maqedonas Ervin Cogo, një nga basketbollistët më të mirë në europë Danillo Mijatoviq, dhe një tjetër partner i veçantë i një ekipi që konsiderohet me shumë fat ishte presidenti i KFCM, Pero Antiq.

Në kuadër të javës së basketbollit europian u shënua edhe 3 dhjetori dita ndërkombëtare e personave me aftësi të kufizuar. DJ në këtë ngjarje ishte DJ Dino i cili vuan nga sindromi Williams, i cili ishte i shoqëruar edhe nga DJ Goce Saf nga Funky Fresh dhe Double G nga Gruvi i Shkupit.

-Një falenderim i madh për Spitalin klinik “Zan Mitrev”, shkollën e mesme “Nova”, vullnetarët dhe partnerët të cilët pa egoizëm edhe këtë herë na ofruan një mbështetje të fuqishme përsa i përket realizimit të kësaj ngjarje të madhe  – u shprehën nga Olimpiada Speciale.

 

Ekspozimi prenatal ndaj ndotjes së ajrit shoqërohet me zhurmë në frymëmarrje dhe astmë në fëmijërinë e hershme

Posted on by zmc_piksel_dev

Prim. Dr. Sonja Petrovska, pediatër pulmoalergolog

Ekspozimi ndaj ndotjes së ajrit tek fëmijët lidhet me rrezikun e shfaqjes së astmës. Përveç astmës, ekziston rreziku i zhvillimit të HOBB, kancerit të mushkërive dhe laringitit kronik. Ndotja e ajrit mendohet se akumulohet në indin dhjamor të organeve të brendshme gjatë kalimit të indit dhjamor nga ngjyra kafe në ngjyrë të bardhë, gjatë të cilës mund të përkeqësohet rezistenca e insulinës, stresi oksidativ dhe inflamacioni sistemik. Në Meksikë, fëmijët e ekspozuar ndaj niveleve të larta të PM kanë pasur nivele më të larta të leptinës dhe endotelinës-1 dhe vlera më të ulëta të peptidit-1, glrelin (hormoni i uritjes) dhe glukagonit, në krahasim me individët të cilët nuk jetojnë në mjedis të kontaminuar. Leptina është e lidhur fort me nivelet e PM gjatë ekspozimeve kumulative, dhe gjatë vlerave të larta të PM dhe ozonit në mjedis lidhen me hiperlipinemi akute 12-orëshe, çrregullim peptidesh rregullatorë të apetitit, mungesë të vitaminës D dhe rritje të endotelinës-1 te fëmijët e shëndetshëm. Fëmijët që jetojnë në zona në të cilat ka shkarkim gazrash kanë një BMI më të lartë, e cila mund të jetë për shkak të ndryshimeve metabolike, që përfshin edhe rezistencën ndaj insulinës.

SËMUNDJET RESPIRATIVE

Ndotja e ajrit mund të ndikojë në çdo pjesë të sistemit të frymëmarrjes dhe në çdo moshë. Ekspozimi prenatal ndaj ndotjes së ajrit shoqërohet me zhurmë ose fishkëllimë në frymëmarrje dhe  me astmë në fëmijërinë e hershme. Zhvillimi normal tek fëmijët reduktohet me anë të ekspozimit të tyre ndaj ndotjes së ajrit, si dhe ka rritje të shkallës së dëmtimit të funksionit të mushkërive me kalimin e viteve. Ekspozimi ndaj ndotjes së ajrit tek fëmijët shoqërohet me rritjen e rrezikut të shfaqjes së astmës. Prania e astmës për një kohë të gjatë, mund të shkaktojë rrezikun e zhvillimit të HOBB, kancerit të mushkërive dhe laringitit kronik.

SËMUNDJET E LËKURËS

Një studim multicentrik ka treguar një lidhje ndërmjet ndotjes së ajrit me ndryshime të shpeshta të lëkurës atopike dhe urtikariale, dermografisë, seborrea (me një frekuencë të reduktuar të zbokthit). Ekspozimi i ndotjes së jashtme ose të brendshme ndikon edhe në plakjen e përshpejtuar të lëkurës, në varësi të ekspozimit të diellit, konsumit të duhanit si dhe për shkak të shumë faktorëve të tjerë.

SËMUNDJET E SYRIT

Lotimi mund të ndodhë si reaksion i shfaqjes së irritimit tek sytë, gjë e cila është e lidhur me ekspozimin e ozonit ose dioksidit të azotit, edhe pse mund të ndikojnë edhe MP të cilët e përkeqësojnë gjendjen e personave të cilët përdorin lente dhe janë të ekspozuar ndaj ndotjes së ajrit. Konjunktiviti lidhet zakonisht me ekspozimin ndaj ozonit dhe dioksidit të azotit, po gjithashtu mund të ndikojnë edhe PM dhe dioksidi i squfurit.

SËMUNDJET HEMATOLOGJIKE

Që nga vitet 1970 është i njohur fakti se ndotja e ajrit nga plumbi i benzinës shkakton anemi. Ndotës të tjerë nga shkarkimi i gazrave mund të kontribuojnë tek sëmundjet hematologjike, ose me kalimin e tyre të drejtperdrejte në gjak me anë të thithjes së ajrit, duke shkaktuar reaksione inflamatore në mushkëri. PM shkakton koagulim të çrregullt nëpërmjet aktivizimit të trombociteve dhe qelizave endoteliale nga citokinat inflamatore. Fëmijët të cilët jetojnë në zona me shkarkim gazrash kanë BMI më të lartë, gjë e cila  mund të jetë për shkak të ndryshimeve metabolike, përfshirë rezistencën ndaj insulinës 2.5

SËMUNDJET E MËLÇISË

Të jetuarit  përgjatë autostradave ku ndotja e ajrit është shumë e lartë, pasohet nga një përhapje e steatozës hepatike. Ekzistojnë disa arsye të mundshme për shoqërimin e ndotjes së ajrit me efekte të tilla dëmtuese në qelizat e mëlçisë, përmes ndërmjetësve inflamatorë, toksicitetit të gjeneve, dëmtimit mitokondrial dhe dëmtimit të organeve të tjera që do të dëmtojnë sekretimin e mëlçisë. Mëlçia është organi kryesor detoksifikues i të gjitha substancave të dëmshme që hyjnë nga jashtë, përfshirë grimcat PM, të cilat hyjnë në mëlçi për tu shpërbërë.

SËMUNDJET E VESHKAVE

Veshka, që është një organ shumë i vaskularizuar, është e ndjeshme ndaj dëmtimit të enëve të gjakut të mëdha dhe të vogla, duke çuar në stres oksidues të indit dhe efekte inflamatore sistemike të ndotjes së ajrit.