Мозочен удар – Зошто настанува и дали може да се спречи?

март 24, 2022

Мозочниот удар се случува кога крвниот сад кој носи крв и кислород до мозокот ќе се блокира со згрутчување или истиот ќе прсне. Кога тоа ќе се случи, мозочните клетки (невроните) не се снабдуваат со крв и не го добиваат кислородот потребен за да преживеат, што резултира со престанок на нивната функција и нивна смрт за само неколку минути. Ефектите од мозочниот удар можат да бидат трајни, а нивниот обем и последици за останатиот дел од телото зависат од тоа колку клетки се изгубени и во кој дел од мозокот. Мозочните удари можат да предизвикаат парализа, да влијаат на говорот и видот и да предизвикаат други проблеми. Мозочниот удар е многу честа причина за смрт и сериозни долгорочни парализи.

Што е ТИА?

ТИА, или транзиторен исхемичен атак, е „предупредувачки“ мозочен удар кој се јавува кога згрутчување на крвта ја блокира артеријата во кратко времетраење. Симптомите на ТИА се исти како оние на мозочен удар, но тие обично траат само неколку минути. На околу 12% од сериозните мозочни удари им претходат минливи исхемични напади, затоа никогаш не ги игнорирајте симптомите на ТИА. Побарајте веднаш итна медицинска помош!

Кои се предупредувачките знаци за мозочен удар?

Секој треба да реагира веднаш доколку ги препознаете предупредувачките знаци на мозочен удар.

F.A.S.T. тоа е лесен начин да запомните како да препознаете мозочен удар и да знаете што да правите.

Брзо препознавање на мозочен удар:
Face – слабост или искривување на една страна на лицето
Arm – слабост или одземеност на десна или лева рака
Speech – проблеми со говорот
Time – време за брза медицинска помош

Може да се појават дел или сите горенаведени знаци. Запишете го времето кога започнале вашите први симптоми и веднаш барајте медицинска помош. Мозочниот удар е медицински итен случај! Не ги игнорирајте овие предупредувачки знаци, дури и ако исчезнат.

Може ли да се спречат мозочните удари?

Да, мозочниот удар во голема мера може да се спречи. Ризикот од мозочен удар може да се намали со водење на здрав начин на живот: контролирајте го високиот крвен притисок, не консумирајте тутун и алкохол (или само умерено), консумирајте здрава храна или храна богата со незаситени и транс масти, бидете физички активни, одржувајте нормална телесна тежина, држете го под контрола Вашиот дијабетес.
Каротидна ендартеректомија е операција, хируршка техника, со која се отстрануваат плаките (масните наслаги) кои ги стеснуваат каротидни артерии и можат да превенираат настанување на мозочен удар.

Дали има третман за мозочен удар?

Ако имате мозочен удар, времето е од суштинско значење. Навремениот третман може дури да спречи смрт и да ги минимизира долгорочните последици од мозочниот удар. Третманот ќе се разликува во зависност од типот на мозочен удар што сте го имале. Постои лек за растворање на згрутчување наречен алтеплаза (IV r-tPA) кој се користи за лекување на исхемичен мозочен удар. Тоа може да го намали ризикот од инвалидитет од мозочен удар со разредување на згрутчувањето што може да го блокира протокот на крв во мозокот. За да може да примате алтеплаза, мора да ви биде дијагностициран исхемичен мозочен удар од страна на лекар специјалист и да се земе оваа терапија во рок од 3 до 4,5 часа по почетокот на симптомите на мозочен удар. Вашите шанси за подобар резултат зависат од брзината на лекувањето.

Другата опција за третман на мозочен удар е хируршки третман (тромбектомија).
Во случај на акутен мозочен удар, тромбектомијата треба да се изврши што е можно поскоро во рок од 24 часа од првите симптоми.
Пациентите кај кои е потребна алтеплаза треба да ја примат пред да се подложат на тромбектомија.

Мултидисциплинарниот тим во Клиничката болница Жан Митрев со долгогодишно искуство во третманот на пациенти со мозочен удар нуди индивидуален пристап преку превентивен, медикаментозен и хируршки третман.