Можни несакани ефекти на кожата од често миење на рацете и практични совети за превенција на непријатни кожни реакции

јуни 30, 2020

Болеста COVID-19 предизвикана од вирусот SARS-CoV-2 продолжува да се шири глобално надминувајќи ги капацитетите и ресурсите на здравствените системи на светско ниво. Бидејќи вирусот се пренесува по респираторен пат и по пат на контакт со контаминирани површини, ширењето на вирусот може да се намали со правилно одржување на хигиена на рацете. Честото миење на рацете значи продолжена експозиција (изложеност) на вода и други хемиски и физички агенси кои може да доведат до одредени промени како што се нарушување на епидермалната бариера, нарушување на ниво на кератиноцитите и последователно ослободување на инфламаторни цитокини, како и активација на имуниот систем и реакции од одложен тип на преосетливост (хиперсензитивност). Од несакани ефекти на кожата може да јават зголемена сувост на кожата па дури и контактен дерматит (најчесто иритантен, а поретко алергиски екцем), а особено подложни се лица со атописки дерматит.

Зошто се јавуваат несакани ефекти на кожата?

Продолженото изложување на кожата на вода и влажна средина доведува до зголемен оток во надворешниот слој на кожата (stratum corneum) и прекин во ултраструктурата на меѓуклеточните липиди, со што се зголемува пермеабиноста (пропустливоста) и осетливоста на кожата на разни физички и хемиски иританси (иритирачки супстанци). Исто така, честото носење на ракавици доведува до зголемено потење, а со тоа се засилува влажната средина водејќи до засилен инфламаторен (воспалителен) одговор на кожата кон иританси.

Повторувачко употребување на сапуни и детергенти

Во нормални услови (и за домашна нега) овие супстанци многу добро се толерираат, но во  услови на зачестено користење овие средства може да доведат до хронично (кумулативно) оштетување на кожата и појава на иритативен контактен екцем, а поретко и алергиски контактен екцем. Ова најмногу се должи на нивната моќ да (го нарушат заштитниот липиден и протеински слој) ги нарушат  липидите и протеините на кожата. Пациентите со лична или фамилијарна анмнеза за атопичен дерматит, имаат хронично дисфункционална кожна бариера, се назначено дополнително почувствителни на овие супстанци (иританси)

Повторувачко употребување на дезинфициенси

Светската здравствена организација (СЗО) препорачува употреба на препарати кои содржат најмалку 60% акохол во услови кога вода и сапун не се достпни. Овие дезинфициенски додатно ја нарушуваат бариерата на кожата и водат до зголемена сувост и иритација.

Совети

Во овие услови многу е важно да се прилагодат навиките за миење на рацете да се обезбеди ефикасна заштита од ширење на COVID-19, истовремено намалувајќи го ризикот за појава на несакани ефекти по кожата.

1. По порепораките на СЗО, рацете треба да мијат најмалку 20 секунди ( вклучувајќи ги ноктите, просторот меѓу прстите, рачниот зглеоб) користејќи топла вода и сапун, особено по престој во јавен преостор, пред оброци, по кивање или кашлање. По тоа следи темелно плакнење на сапунот и нежно бришење вклучувајќи ги просторите меѓу прстите).

2. одржувањето на соодветна хидратација на кожата е есенцијално во превенција на несакани реакции од зачестеното миење. Овие средства за хидратација треба да се аплицираат повеќе пати во текот на денот, особено по миење на рацете.

3. Постојат повеќе типови на креми/емолиенти и совет за подобрување на бариерата на кожата е комбинација на хумектанти (пример глицеролот  кој е составен дел од препаратот Филагрин протект) со оклузивни емолиенти (во тек на ноќните часови ) за да се превенира губење на вода и спречување на иритација. Имаат улога и во намалување на контактната сензибилизација  и намалување на чувството на сувост.

4. Лога се користат дезинфициенси се оставаат да се исушат спонтано, потоа се препорачува употреба на хидратантни средства

5. Лица кои користат заштитни ракавици, препораката е да се мијат рацете веднаш по отстранувањето на ракавиците и да се нанесат заштитни хидратантни/емолиентни препарати и за да се намали влажната средина важно е систематско менување на ракавиците како и аплицирање на истите на сува кожа.

6. Кај лица со чувствителна кожа и историја на хронични болести на кожата (атопичен дерматит, псоријаза, зголемена сувост на кожата…) препораките се да се користат средствата за хидратација  по секое миење на рацете со цел одржување на кожната бариера. Во случај на појава на секреција, пукнатини, болка или крварење од промените пациентите треба да се јават на преглед кај дерматолог.

Наша препорака за хидратација на кожата

Постои иновативна формула на препаратот Филагрин протект која се разликува од останатите слични препарати бидејќи содржи висока концентарација на глицерол, се изработува магистрално и не содржи конзерванс и додатни парфеми кои дополнително би биле потенцијални иританси. Филагрин протект  е високоемолиентен препарат, овозможува ефикасна хидратација на кожата која трае 24 часа. Првите поволни клинички ефекти се забележуваат по  употреба во времетраење од најмалку 10 дена ако се употребува два пати на ден.