A keni dëgjuar ndonjëherë për kontrakturën e Dipitrenit?

4 Shtator, 2023

Kontraktura e Dipitrenit është një frakturë e dorës në të cilën gishtat janë të përkulur drejt pëllëmbës me pamundësi për t’u drejtuar (zgjatur) plotësisht.
Kjo sëmundje mori emrin e saj pas Baron Guillaume Dupuytren (Guillaume Dupuytren) – kirurgu që përshkroi i pari këtë gjendje.
Gjendja çon në pamundësi për kryerjen e aktiviteteve të përditshme si dhe pamundësi për kryerjen e veprimtarive profesionale, veçanërisht te personat në punën e të cilëve përfshihen edhe aktivitete manuale.

Kontraktura e dipitrenit shkaktohet nga proliferimi fibroblastik që çon në shkurtimin dhe ngurtësimin e indit nënlëkuror (fascia) në zonën e pëllëmbës dhe zakonisht shtrihet në gishtin e katërt, gishtin e tretë ose gishtin e vogël. Sëmundja ndonjëherë prek si gishtin e madh ashtu edhe gishtin tregues. Progresi është i ngadalshëm dhe zakonisht është pa dhimbje, ndonjëherë i shoqëruar me ndjeshmëri të shtrëngimit/ngurtësumit nënlëkuror. Tek këta pacientë formohet ngurtësimi i indit nënlëkuror në formë shiriti, i cili shtrëngon dhe përkul gishtin e prekur drejt pëllëmbës.

Simptomat

Për sa i përket pamjes klinike, dallohen tre simptoma të ndryshme:

1. Deformim i rrudhave të lëkurës
2. Shfaqje e nyjeve nënlëkurore
3. Shfaqje e shiritave të kontrakturës

Fillimi i sëmundjes është gradual, i ngadalshëm dhe pa simptoma, më pas shfaqet ngurtësim dhe ashpërsim i lëkurës së gishtit të prekur. Më vonë, shfaqet një zgjatje e fortë në formë nyje e lëkurës. Në rrjedhën e mëtejshme vihet re formimi i një brezi që e bën të pamundur drejtimin e gishtave.

Faktorët e rrezikut për shfaqjen e kontrakturës së Dipitrenit

Kontraktura e dipitrenit është një çrregullim specifik që ka karakteristika të caktuara epidemiologjike:

1. Sëmundja është karakteristike për racën e bardhë, incidenca më e lartë është në vendet skandinave. Pothuajse kurrë nuk ndodh te njerëzit me ngjyrë.
2. Sëmundja është karakteristike për meshkujt dhe shfaqet në një raport mashkull-femër 10:1.
3. Sëmundja fillon të shfaqet në moshën 40 vjeçare dhe zhvillohet gradualisht
4. Sëmundja shfaqet shpesh tek personat që kanë diabet, cirrozë alkoolike të mëlçisë, si dhe te epileptikët.
5. Sëmundja shfaqet me një incidencë prej 3-4% të të gjithë popullsisë së botës.
6. Personat që përdorin shumë duart në kryerjen e aktiviteteve profesionale, si dhe ata që kanë stres (sforcim) të përsëritur në zonën e duarve, kanë një rrezik më të madh.

Trajtimi

Trajtimi i kontrakturës së Dipitrenit mund të jetë konservativ ose kirurgjik.
Trajtimi konservativ, d.m.th., jokirurgjikal njihet edhe si çlirim farmakodinamik. Përfaqëson një metodë në të cilën aplikohet injeksion kortikosteroid në zonën e shiritave të kontrakturës në kombinim me fasciotomi me gjilpërë.
Kjo është një procedurë minimalisht invazive që lejon zbutjen e indit fijor të formuar. Kjo procedurë përdoret në formën fillestare ose të zhvilluar ndërmjetëse të kontrakturës së Dipitrenit.
Trajtimi kirurgjik i kontrakturës së Dipitrenit rekomandohet në formën e avancuar të kontrakturës së Dipitrenit. Një tregues i qartë për aplikimin e trajtimit kirurgjik është ekzistenca/ prania e një kontrakture në zonën e artikulacionit metakarpofalangeal prej 30° ose një kontrakture në zonën e nyjës interfalangeale proksimale prej 15°.

Trajtimi kirurgjik konsiston në një prerje në lëkurë në zonën e shiritit të kontrakturës dhe eksplorimin e formacionit fibroz të krijuar. Kjo do të thotë që derisa lëkura të pritet dhe gjendja të shihet në mënyrë intraoperative, nuk mund të vendosen hapa të mëtejshëm. Kjo pasohet nga heqja e aponeurozës palmare, domethënë kryerjen e fashiektomisë. Fashiektomia në varësi të pasqyrës/pamjes klinike të pacientit mund të jetë përmes qasjes së hapur, qasjes nënlëkurore, fashiektomi e pjesshme ose e plotë. Vetë operacioni lejon marrjen e nivelit maksimal të shtrirjes së gishtërinjve me ruajtjen e detyrueshme të nivelit të përkuljes para operacionit.
Operacioni kryhet me anestezi lokale intravenoze dhe zgjat 45-60 minuta.

Trajtimi pas operacionit

Pas operacionit, pacienti duhet të kalojë një natë në spital, lëshimi bëhet të nesërmen. Në periudhën në vijim kryhet trajtimi ambulator, i cili i referohet fashave (mjekimit) të rregullta. Suturat (penjtë) e vendosura në zonën e plagës postoperative qëndrojnë për 14 ditë. Pas 14 ditësh pacienti duhet të fillojë trajtimin fizik për të marrë efektet maksimale.

Pacientët pas operacionit të kontrakturës së Dipitrenit mund të kthehen në punë në periudhën nga 14 deri në 21 ditë pas operacionit.

Komplikime të mundshme

Si në të gjitha procedurat kirurgjikale, komplikimet gjatë trajtimit kirurgjik të kontrakturës së Dipitrenit mund të jenë: gjakderdhja, hematoma, infeksioni, dehiscenca e plagës postoperative. Komplikacioni më serioz që mund të ndodhë pas trajtimit kirurgjik të kontrakturës së Dipitrenit është distrofia simpatike reflekse. Ndodh rrallë dhe lidhet veçanërisht me trajtimin pas operacionit tek gratë, sëmundja e të cilave është shfaqur para moshës 40 vjeç dhe është me zhvillim të shpejtë.

Pyetjet më të shpeshta:

1. Nëse sëmundja është e pranishme në disa gishta të së njëjtës dorë, a mund të korrigjohet kontraktura e disa gishtave gjatë trajtimit operativ?
   Gjatë fashiektomisë palmare, mund të kryhet një operacion për të zgjidhur kontrakturën e disa gishtërinjve.
2. A mund të bëhet operacioni me anestezi lokale?
   Kryhet në të ashtuquajturën stazë të zbehtë (shtrydhja e gjakut nga krahu për të marrë një fushë pa gjak), e kombinuar me anestezi intravenoze lokale – parakrahu është plotësisht i anestezuar, por pacienti është zgjuar.
3. Nëse sëmundja është e pranishme në të dyja duart, a mund të operohen të dyja duart në të njëjtin akt?
   Ato mund të operohen në të njëjtin akt, por kjo do të vështirësonte kryerjen e aktiviteteve të përditshme për pacientin në periudhën pas operacionit.
4. Nëse kontraktura është shumë e avancuar, a mund të zgjidhet në mënyrë kirurgjikale?
   Një kontrakturë që bën që gishti të jetë në një kënd prej 90° në raport me dorën do të thotë se vaskularizimi i gishtit është i crregullt, gjë që mund të çojë në nekrozë të mbulesës së lëkurës, e cila nga ana tjetër është një tregues për amputimin e gishtit.