Замор, губење на силата, немање кондиција – пост-ковид ефекти кои бараат професионална физиотерапевтска проценка

февруари 02,2021

Пациентите кои беа излекувани од инфекција предизвикана од коронавирусот се соочија со многу здравствени предизвици. Иако медицината се уште ги истражува пост-ковид ефектите, неколку се повторуваат кај голем број пациенти. Еден од нив, можеби и најприсутниот, е заморот. Речиси и да нема пациент кој „прележал“ ковид инфекција, а да не чувствува подолго или пократко време замор, немање кондиција или брзо губење на силата при физичка активност.
Токму поради ова ги консултиравме нашите физиотерапевти кои даваат свое мислење на повеќето прашања поврзани со оваа тема.

Тие потенцираат дека опоравувањето од ковид-19 несомнено е процес кој подолго трае. Исто така ги наведуваат податоците од достапните медицински истражувања, но и од нивните лични искуства.

Досегашните медицински сознанија говорат за тоа дека типичните симптоми кај дури 35% од пациентите кои прележале коронавирус, по акутната фаза, вклучуваат замор, диспнеа, болки во градите и кашлица.

А освен физички, значителен број луѓе, имаат и психички проблеми, како анксиозност, депресија, симптоми слични на пострауматско стресно пореметување. Некои симптоми исчезнуваат побрзо, односно по 2-4 недели, а некои можат да бидат присутни според актуелно достапните сознанија и 4 до 6 месеци.
Според статистичките податоци на Британското национално биро за статистика, објавени во декември 2020, едно од десет лица има симптоми на ковид-19 и повеќе од три месеци по надминување на инфекцијата. Некои од нив изјавиле дека дури и секојдневните едноставни задачи како облекување, туширање, па дури и враќањето на работа им претставувале тешкотија.

Вакви случаи има се повеќе.

Што е тоа Long covid?

Терминот Long covid (пролонгиран/долг ковид) се уште не е признаен како официјален медицински термин, велат нашите физиотерапевти, но сепак го објаснуваат како термин кој ја опишува состојбата на луѓето на кои не им поминуваат симптомите на вирусот подолг временски период, споредено со периодот од две недели кој според СЗО е предвиден за да едно лице се зарази и ја прележи болеста.

Што е тоа Мијалгичен енцефаломиелитис (синдром на хроничен замор)?

Мијалгичен енцефаломиелитис е болест, наречена синдром на хроничен замор, која е невроимуна состојба со симптоми кои вклучуваат продолжен замор, болки во мускулите, главоболки, летаргија, недостаток на енергија, несоница и апатија. Ова се само некои од симптомите на оваа болест кои можат да траат со децении.

Тука се поставува прашањето дали ковид-19 е еден од многуте вируси кои потенцијално може да ја активира оваа состојба, или дали ќе биде потикнувач за некој нов синдром кој би бил со сосем различен исход? Оваа болест е состојба за која сеуште не се знае доволно, но заморот како дел од горенаведените симптоми може да трае подолго и од 24 часа и да се јави после секој напор, лош сон, силна главоболка, или после било која минимална активност.

Постојат истражувања кои ја докажуваат потребата од трајна нега за пациентите после отпуштање од болничко лекување, особено оние кои имале сериозна инфекција. Погоре споменатата студија открива дека 76% од пациентите се изјасниле дека се уште имаат симтоми. Замор или слабост на мускулите пријавиле 63%, додека 26% имале проблем со спиењето.

Зошто е потребна физиотерапевтска проценка на пациентите кои го прележале ковид-19?

Препораките предвидуваат дека пациентот треба да се јави на физиотерапевтска проценка две недели по излегувањето од болница или откако симптомите ќе бидат намалени. Секако неопходна е физиотерапевтска проценка и доколку симптомите продолжиле или се развиле во нови функционални ограничувања. Оваа консултација со физиотерапевтот се спроведува со цел  да се утврди состојбата на воочените ограничувања во физичкото функционирање на кои се жали пациентот.

Физиотерапевтите преку примена на соодветни мерења и тестирања можат да го проценат физичкиот и белодробниот статус на пациентот преку соодветни функционални тестови и  мерења и дадат предлог за започнување со процесот на пост ковид-физиотерапија.

Друг важен фактор е да се провери постоењето на коморбидитети стекнати пред или од ковид-19, вклучувајќи ги и евентуално погодените органи. Врз основа на добиените информации од други медицински прегледи и самиот пациент, заедно со специфичните потреби на пациентот, физиотерапевтот одлучува дали постои индикација за физиотерапија. Најчесто тоа се пациенти, кои имаат намален функционален капацитет и/или намалено ниво на физичка активност.

Според сите светски препораки пациентите треба да направат контролен преглед кај интернист, кардиолог или пулмолог првиот месец после отпуштањето од болница со цел да се спроведе специфична проценка на белодробната и срцевата функција. Резултатите од овие тестови ќе ја покажат моменталната физичка кондиција на пациентот, а тоа е дополнителна информација која ќе му помогне на физиотерапевтот  да направи соодветен програм со специфични вежби и да го води пациентот низ процесот на рехабилитација според неговите потреби и цели .

Каков тип на третмани вклучува пост ковид 19 физиотерапијата ?

Видовите и бројот на тремани кај овие пациенти е според нивните потреби и можности т.е во зависнот од ефектите предизвикани од болеста. Физиотерапијата има голем број на техники и методи кои можат да се искористат за да влијаат на подобрувањето на физичкиот и белодоробниот капацитет. Предност има респираторната физиотерапија, која може да биде комбинирана со дополнителен третман за мускулно скелетниот систем доколку дозволува моменталниот статус на пациентот. Индивидуалниот план за физиотерапија може да содржи специфични вежби со ерговелосипеди, тренажери, респираторна физиотерапија, електротерапија за зајакнување на мускулатурата и слично. Дел од третманите може да бидат спроведувани и во домашни услови со давање на домашни задачи на пациентите (тие со подобра состојба). Станува збор за индивидулани програми со вежби за кои пациентот ќе биде едуциран за правилно спроведување и контролиран преку онлјан консултации.

Целта на третманот со физиотерапија е да му овозможи на пациентот дополнително да ја зголеми физичката активност и да го подобри капацитетот за вежбање, движење па и враќање во нормален животен тек.

Доколку се идентификуваат ограничувања кои не можат да се решат во областа на физиотерапијата, пациентот треба да биде упатен повторно кај интернист, пулмолог или кардиолог со цел да се изнајде друго решение на проблемите.
Тука секако може да го споменеме и Orthomol Vital M/F кој е специјална формула, комплекс од витамини и минерали, која содржи микронутриенти кои се важни за нервниот систем и енергетскиот метаболизам. Тој содржи омега-3 масни киселини, магнезиум и Б витамини кои влијаат на намалување на заморот и омалаксаноста. Orthomol во сите негови форми е достапен во нашата аптека, Фила Аптека, која функционира во склоп на Клиничка болница Жан Митрев.

Нашиот тим ви стои на располагање!