Хипертрофија на левата срцева комора

април 13, 2022

Навремената дијагноза и соодветниот третман на срцевите проблеми, водат до намалени ризици од ненадејна смрт

Хипертрофија на левата комора на срцето претставува задебелување на ѕидовите на оваа комора. Со задебелувањето на ѕидот, се губи еластичност на самата комора така што срцето не може да се растегне доволно за да ја прими крвта која доаѓа во него, односно се случува т.н. дијастолна дисфункција.
Развојот на хипертрофија на левата комора, може да доведе до срцева слабост и појава на повеќе или помалку живото – загрозувачки аритмии.

Кој се може да биде засегнат од оваа состојба?

Оваа состојба е почеста кај:

• лицата со висок крвен притисок (артериска хипертензија),
• пациентите со тешка аортна стеноза, коарктација на аорта,
• генетски предиспонирани лица или може да се појави во склоп на други заболувања.

Клучни симптоми

Хипертрофијата на левата срцева комора обично се развива постепено. Болеста е без симптоми, особено во раните фази.
Како што напредува хипертрофијата на левата комора, се појавуваат следниве симптоми:

• Тешкотии во дишењето
• Замор
• Градна болка, особено при физичка активност
• Чувство на брзи, силни отчукувања на срцето (палпитации)
• Вртоглавица или
• Губиток на свеста

Причини:
Причина за хипертрофијата на левата комора е зголемување на големината на клетките на срцевиот мускул (хипертрофија), или создавање абнормално ткиво околу клетките на срцевиот мускул.

Клетките на срцевиот мускул може да се зголемат како одговор на нешто што ја тера левата комора да работи понапорно, како што е високиот крвен притисок. Како што се зголемува работата на левата комора, мускулното ткиво на ѕидот на комората се задебелува. Понекогаш и масата на самата комора се зголемува.
Хипертрофија на левата комора може да се појави и поради проблеми во структурата на клетките на срцевиот мускул. Овие промени може да бидат поврзани со генетски нарушувања. Всушност абнормалното ткиво кое се појавува околу клетките на срцевиот мускул е резултат на неколку ретки состојби.

Фактори кои влијаат срцето да работи понапорно се:

1. Висок крвен притисок (артериска хипертензија): Хипертрофија на левата комора се открива/ визуелизира ехокардиографски. Присуство на хипертрофија е главен показател за можна моќен предиктор на зголемена смртност кај пациенти со хипертензија. Повеќе од една третина од пациентите со хипертензија, веќе имаат хипертрофија при дијагностицирање на хипертензијата. Со лекување на хипертензијата и намалување на хипертрофијата, се подобрува прогнозата на пациентот.
   Степенот на намалувањето на хипертрофијата на левата комора зависи од неколку фактори и тоа од: почетната маса на левата комора, од должината на терапијата, намалувањето на систолниот (горниот) крвен притисок, како и од изборот на антихипертензивни лекови.
2. Стеноза на аортната валвула: Оваа болест означува стеснување на аортната валвула, која ја дели левата комора од најголемиот крвен сад – аортата. Стеснувањето на аортната валвула предизвикува отежнато испумпување на крвта од левата комора во аортата.
   За да се совлада притисокот низ аортната валвула, се зголемува притисокот во левата комора, што пак стимулира хипертрофија/задебелување на ѕидот на левата комора. Ова зголемување на ѕидот на левата комора, предизвикува фиброза во миокардот, која пак води до срцева декомпензација (срцева слабост) и опасност од вентрикуларни аритмии.
3. Спортување: Постојаните вежби за издржливост ја зголемуваат побарувачката на срцевиот мускул за кислород, што предизвикува зголемена екстракција и транспорт на кислород низ телото. Периферниот отпор се намалува, но минутниот волумен на срцето се зголемува, со што се зголемува и систолниот крвен притисок. После 3 – 6 и повеќе часа интензивно вежбање се намалува срцевата функција за 4-6% во следните 48 часа од тренингот т.е. се јавува т.н. срцев замор. Ова волуменско оптоварување на левата и десната комора на срцето води до лесно задебелување на ѕидот на левата комора. Сепак, најчесто масата на срцето се зголемува како резултат на ексцентрична хипертрофија. Оваа адаптација, т.е. хипертрофија на срцевиот мускул се јавува со цел да се нормализира стресот од зголемениот притисок врз ѕидот на комората, кој нормално се јавува при зголемен волумен во самата комора. Пумпната сила на двете комори е нормална до лесно намалена.

Ризик фактори

Освен погоре наведените, исто така многу е важно да се споменат и нарушувања во структурата на клетките на срцевиот мускул кои доведуваат до задебелување на ѕидот на срцето.

Такви се:
-Хипертрофична кардиомиопатија: Ова e честа генетска кардиомиопатија, која се јавува кај 1 од 500 лица во општата популација и е предизвикано од мутација на гени кои учествуваат во синтеза на протеини за срцевите мускулни влакна. Дијагноза се поставува ехокардиографски и со магнетна резонанца на срцето кога ѕидот на срцевиот мускул е задебелен (≥ 15 мм во пречник). Најголем број од пациентите имаат нормална должина на живот, но дел од пациентите имаат симптоми на напредната срцева слабост, атријални и вентрикуларни аритмии, тромбемболија и опасност од нагла смрт.
-Амилоидоза: Амилоидозата на срце се јавува како резултат на акумулација на протеинот амилоид меѓу мускулните влакна на срцето. Тоа води до хипертрофија на ѕидот на левата комора, дијастолна, а потоа и систолна дисфункција на срцето. Хипертрофијата може да биде симетрична, асиметрична, концентрична и ексцентрична. Хипертрофијата е најчесто диспропорционално поголема отколку кај пациентите со хипертензија.

Дополнителни ризик фактори:
Покрај хипертензијата и стенозата на аортната валвула, факторите кои го зголемуваат ризикот од хипертрофија на левата комора се:

• Возраста на пациентот: Хипертрофијата на левата комора е почеста кај возрасните лица над 65 годишна возраст.
• Телесната тежина: Прекумерната тежина го зголемува ризикот од висок крвен притисок и хипертрофија на левата комора.
• Семејна анамнеза: Во семејството на пациент со дијагностицирана хипертрофична кардиомиопатија потребни се скрининг ехокардиографски прегледи со цел рана дијагностика на ризичните членови.
• Дијабетес мелитус: Хипертрофијата на левата комора е почеста кај пациенти со дијабетес мелитус тип 2. Таа е силен предиктор на несакани кардиоваскуларни случувања, вклучувајќи и срцева слабост. Патофизиологијата на развојот на хипертрофијата на левата комора кај пациенти со дијабетес мелитус сеуште се испитува, но се смета дека во развојот на хипертрофијата улога има инфламацијата, оксидативниот стрес и инсулинската резистентност. Со третман на хипертензијата и регресијата на хипертрофијата се намалува ризикот од кардиоваскуларни случувања и смрт.
• Пол: Жените со хипертензија се изложени на поголем ризик од хипертрофија на левата комора отколку мажите со слични вредности на крвниот притисок.

Дијагноза: За да се постави соодветна дијагноза важна е анамнезата на пациентот, присуството на коморбидитети, позитивната фамилијарната историја, како и физикалниот преглед.
Сепак, во денешно време, најсигурна дијагноза на хипертрофија се постигнува ехокардиографски (ехо на срце) и со магнетна резонанца на срце.

Дијагностички методи:

1. Електрокардиографија (ЕКГ): Со електрокардиограм се регистрираат електричните сигнали на срцето. Според ЕКГ записот може да се претпостави дијагнозата на пациентот, т.е. дали евентуално пациентот има знаци за хипертрофија на левата, десната комора или преткоморите. Но, за точна дијагностика потребно е да се направат понатамошни испитувања: ехокардиографија и магнетна резонанца на срце.
2. Ехокардиографија: Оваа метода има поголема сензитивност од електрокардиографијата во дијагностиката на хипертрофијата на срцето. Со ехо на срце се добива 2Д или 3Д визуелизација на срцевите комори, може да се измери дебелината на нивните ѕидови и евентуално да се најде можната причина за развој на хипертрофијата (на пример присуство на аортна стеноза).
3. Магнетна резонанца на срце: Магнетна резонанца на срце претставува моќна метода, комплементарна на ехокардиографијата. Оваа метода овозможува точна проценка на хипертрофијата особено кога ехокардиографијата ја потценува дебелината на ѕидот во делови кои не се визуелизираат ехокардиографски јасно (антеролатерален ѕид, постериорен септум и врвот на срцето). Освен дебелината на сите ѕидови на левата комора, со магнетната резонанца може да се утврди дебелината на десната комора, како и присуството на дифузна или заместителна фиброза. Според количеството на фиброза, може да се процени ризикот од малигни вентрикуларни тахиаритмии и опасноста од ненадејна смрт.

Третман:

Третманот на хипертрофијата зависи од причината што довела до неа. Хипертрофијата може да се лекува медикаментозно или хируршки.
Доколку хипертрофијата на левата комора е предизвикана од хипертензија или од амилоидоза, тогаш лекувањето е медикаментозно.
Доколку причина за хипертрофијата е тешка аортна стеноза или доколку е присутна ексцентрична хипертрофија која го опструира излезниот тракт на левата комора, тогаш пристапуваме кон оперативен третман.
Кај пациенти со присуство на поголемо количество фиброза во миокардот потребна е превенција од ненадејна смрт што се постигнува со имплантација на кардиовертер дефибрилатор.

Заклучок:

Навремената дијагноза на хипертрофијата на срцето, како и пронаоѓањето на причината за развој на хипертрофијата води до соодветно лекување, а со тоа и до превенција на срцева слабост, намален ризик од малигни аритмии и нагла смрт.