Autor: zmc_piksel_dev

Mushkëritë janë organ që përbëhen nga një seri rrugësh të frymëmarrjes dhe parenkima e mushkërive. Rrugët e frymëmarrjes janë zonë transporti dhe janë një seri bronkësh, të cilat degëzohen duke filluar nga trakea, bëhen më të shkurtra dhe të holla, përmes lobarit kryesor dhe më pas përmes bronkeve segmentare dhe subsegmentare, deri te bronkiolat terminale që depërtojnë thellë në parenkimë.

Parenkima e mushkërive është e ashtuquajtura zona e frymëmarrjes e përbërë nga bronkiola të frymëmarrjes, kanale alveolare dhe sakulusi deri tek alveolat ku bëhet shkëmbimi i gazrave, dmth oksigjeni nga ajri i thithur kalon në gjak dhe anasjelltas, dioksidi i karbonit nga gjaku kalon në ajrin e nxjerrë.

Bronkoskopia virtuale është një teknikë tre-dimensionale e gjeneruar nga kompjuteri gjatë tomografisë kompjuterike, e cila prodhon imazhe me rezolutë të lartë të pemës trakeobronkiale dhe është një simulim dhe zëvendësim i bronkoskopisë konvencionale (me një bronkoskop fiberoptik). Rezulton me përparime të mëdha në harduerin dhe softuerin kompjuterik dhe përparime në teknologjinë e skanerit MSCT (tomografia e kompjuterizuar e shumëfishtë).

Ekzaminimi është jo invaziv, i padëmshëm, kryhet në një akt frymëmarrje (me një frymë) dhe zgjat rreth 20 sekonda. Rrallë, përsa i përket indikacionit për trakeobronkolomalacia, ekzaminimi mund të kryhet me marrjen dhe nxjerrjen e frymës për të diagnostikuar ngushtimin ose shembjen e rrugëve të frymëmarrjes së mushkërive. Kur dyshohet për një proces tumori (kancer, etj.), injektohet agjent kontrasti përmes venës periferike (zakonisht nga krahu) për të marrë një vizualizim më të mirë të tumorit, si dhe për të parë marrëdhënien ndërmjet tumorit, enëve të gjakut dhe rrugëve të frymëmarrjes.

Pas ekzaminimit (skanimit), me ndihmën e softuerit kompjuterik, mundësohet analizimi i njëkohshëm (simultan) i seksioneve boshtore, seksioneve multiplanare dhe imazheve endoluminale, duke arritur një pamje të qartë të strukturave anatomike intraluminale dhe ekstraluminale, dhe proceseve të mundshme patologjike.

Me ndihmën e bronkoskopisë virtuale mund të zbulohen lezione endoluminale ose ekstraluminale, stenoza bronkiale beninje ose malinje, karcinoma bronkogjene, variante anatomike, bronkus trakeal (për lobusin e sipërm të djathtë), unaza vaskulare (vascular ring) e cila mund të shkaktojë zhurmë ose fishkëllimë tek fëmijët, aspirim të trupave të huaj (veçanërisht në rastin e trupave organikë të huaj me gjetje normale të radiografisë konvencionale), dhe shërben si udhëzues për planifikimin e biopsisë transbronkiale të nyjeve limfatike mediastinale ose hilar, etj.

Bronkoskopia virtuale si një metodë relativisht e re po fiton gjithnjë e më shumë rëndësi dhe është me interes jo vetëm për radiologët por edhe për pulmonologët sepse mund të jetë me përfitim të madh në vlerësimin e pacientëve me patologji të dyshuar të rrugëve të frymëmarrjes.

Dr. Xvonko Atanasov
Specialist në radiodiagnostikë

Rritja e ndërgjegjësimit për shëndetin e meshkujve, dmth. rritja e ndërgjegjësimit për kancerin e prostatës tek meshkujt

Tek meshkujt e rritur, prostata është aq e madhe sa një arrë ose gështenjë. Ndodhet poshtë fshikëzës së urinës, në bazën e organeve gjenitale mashkullore dhe pikërisht përpara anusit. Uretra kalon përmes mesit të prostatës, duke zbrazur urinën nga fshikëza, në rrugën drejt majës së penisit.

Prostata sekreton lëng që është pjesë përbërëse e spermës gjatë ejakulimit.

Sëmundja më e zakonshme beninje e prostatës është hiperplazia beninje e prostatës (BPH). Prevalenca e BPH rritet progresivisht nga dekada e katërt me një prevalencë prej 8% deri në 82% në dekadën e tetë të jetës.

Në europë por edhe tek ne ka një rritje drastike të numrit të pacientëve me karcinomë në prostatë. Në Maqedoni, kanceri i prostates është i treti në rradhë përsa i përket sëmundjeve kancerogjene tek meshkujt. Kryerja e kontrolleve të rregullta, mundësojnë diagnostikimin dhe shërimin e tyre në kohë.

Ekzaminimet të cilat duhet të kryhen janë: anamneza (historia mjekësore), ekzaminimi fizik i abdomenit, ekzaminimi dixhital i prostatës, ekotomografia e UGT-së, ekzaminimi trans-rektal me ultratingull (TRUS) i fshikëzës dhe prostatës. Më pas vijon ekzaminimi i urinës, urinokultura, spermokultura, sekretimi i prostatës, gjaku, PSA totale, PSA i lirë, urografia CT dhe si ekzaminimi më i fundit dhe më i sofistikuar  kryhet rezonanca magnetike (MRI) e prostatës.

Rezonanca magnetike (MRI) e prostatës është një ekzaminim ambulator jo-invaziv që përdor fusha magnetike, valë radiologjike dhe aplikacione softuerësh kompjuterikë për prodhimin e imazheve të prostatës me cilësi jashtëzakonisht të lartë. Ky ekzaminim nuk është i dëmshëm dëmshëm, dhe mundëson vizualizimin më të mirë të prostatës, zbulon kancerin e prostatës në fazë të hershme, dhe në rast të zbulimit të tij, mundësohet TNM staging, dmth përhapja e kancerit dhe përfshirja e mundshme e strukturave anatomike fqinje.

Nuk kërkohet asnjë përgatitje paraprake e pacientit para kryerjes së ekzaminimit me MRI të prostatës. Zakonisht, pacienti në rast se pëdorë terpai mjekësore, mund ta marrë atë rregullisht, dhe nëse pacienti ka klaustrofobi duhet t’i sinjalizohet mjekut në mënyrë që para ekzaminimit pacientit ti jepet qetësues ose me kërkesën e vetë pacientit ekzaminimi mund të kryhet nën ndikimin e anestezisë.

Për pacientët të cilët kanë të implantuar në trup mjete ndihmëse mjekësore si stimulues kardiak, defibrilator zemre, implante metali ortopedike, etj., duhet të tregohet vëmendje e veçantë dhe para kryerjes së këtj ekzaminimi pacienti duhet patjetër të infomojnë mjekun nëse ka të implantuar ndonjë nga këto mjete, për të shmngur çdo komplikim të mundshëm.

Dr. Xvonko Atanasov
Specialist në radiodiagnostikë

Krahasimi dhe ndryshimet ndërmjet testeve PCR të përdorura deri më tani dhe testit të antigjeneve të shpejta

Pas shumë njoftimeve, sipas informacionit nga Ministri i Shëndetësisë Z. Venko Filipçe, në Maqedoni do të fillojë testimi privat i pacientëve për koronavirusin SARS-CoV-2 me test të shpejtë antigjeni në kuadër të shëndetit publik.

Cili është ndryshimi ndërmjet PCR dhe testeve të shpejta antigjene?

Testet PCR zbulojnë drejtpërdrejt materialin gjenetik (ARN) të virusit, ndërsa testet e antigjenit me ndihmën e antitrupit si detektor zbulohet proteina specifike (ose një pjesë të saj) pjesë përbërëse e vetë virusit. Kjo do të thotë që të dy testet zbulojnë drejtpërdrejt praninë ose mungesën e virusit në mostrës.

Për shkak të vetë natyrës së metodës PCR, ajo është më e ndjeshme dhe më specifike, sepse niveli më i ulët i zbulimit është një molekulë dhe ka një nivel më të ulët të reagimit të kryqëzuar me viruset e lidhura.

Ndërsa tek testet e shpejta, përkatësisht tek testet për zbulimin e antigjenit, niveli më i ulët i zbulimit është mijëra molekula, por përparësia e tyre është se ato janë më të shpejta dhe nuk kërkojnë staf të specializuar për të punuar me to.

Testet e antigjenit janë vërtet më të shpejta, por mund të mos e zbulojnë infeksionin nëse ai sapo është shfaqur tek pacienti apo nëse është në fazat e fundit.
Ata janë më të ndjeshëm gjatë 3-5 ditëve të para pas shfaqjes së simptomave, dmth mund të zbulojnë infeksionin atëherë kur është më së shumti i pranishëm, por jo të gjitha rastet e infeksionit.

Sikurse edhe në rastin e testit PCR, kërkohet material i marrë nga hunda, fyti, nazofaringa ose të ngjashme. Përgatitja e brisit në vetvete është e prirur për formimin e aerosoleve, dhe aerosolët janë një nga bartësit kryesorë të virusit. Për shkak se vetë mostra mund të përmbajë material infektiv, sipas Organizatës Botërore të Shëndetësisë, manipulimi i tij i përgjithshëm duhet të bëhet në laboratorë me nivel të sigurisë biologjike 2, dmth në kabinete biologjike me presion negativ në to, me qasje të kufizuar për stafin. Puna në laboratorë dhe ordinanca të papërshtatshme rrit seriozisht rrezikun e infektimit të stafit mjekësor që kryen testin dhe mjedisin përreth.

Kjo teknologji ka një vlerë të fortë aplikimi, mundëson testimin masiv në Maqedoni dhe duhet të inkurajohet, por vetëm nëse kryhet në mënyrë korrekte.

1. Sa shpesh duhet të bëhet Pap-testi?
   

– Një herë në vit

PAP testi është bris (strisha) citologjik që marret nga sipërfaqja e qafës së mitrës. Nëse qelizat janë normale, atëherë ky shqyrtim duhet të bëhet një herë në vit, por nëse mjeku juaj gjen qeliza atipike, nevojiten teste shtesë për të përcaktuar diagnozën e saktë.

Me anë të kontrolleve të rregullta keni më tepër mundësi për të zbuluar të gjitha sëmundjet dhe infeksionet që në fillim të shfaqjes së tyre, dhe në raste të tilla, kanceri i qafës së mitrës në një përqindje të madhe është i shërueshëm nëse zbulohet në kohë.

2. Kur është më e përshtatshme kryerja e Pap-testit?

– Në çdo kohë, me përjashtim të periudhës së ciklit menstrual, një ose dy ditë para dhe pas ciklit.
Në të kaluarën, rekomandohej që PAP testi të kryhej në mes të ciklit menstrual, sepse atëherë brisi (strisha) është më i pastër, por për shkak të avancimit të teknikave, sot kjo nuk luan ndonjë rol të rëndësishëm.

Nërast se nuk keni simptoma apo dhimbje, ndërkohë që gjetjet e PAP testit janë të çrregullta, shanset për shërim janë të larta, deri në 92%.

3. Kur duhet të bëhet test për HPV?

– Nëse rezultatet e PAP testit nuk janë të sakta.

Sot, shumica e grave mendohet se kanë qenë të ekspozuara ndaj virusit HPV, por vetëm tek 3 deri në 10 përqind e tyre virusi është qëndrueshëm. Pjesa tjetër kanë krijuar antitrupa dhe kështu sëmundja eliminohet gjatë një periudhe prej 2 vjetësh.

Nëse virusi vazhdon të qëndrojë në trup për shumë vite, mund të çojë në kancer të qafës së mitrës. Zakonisht ndodh tek personat e infektuar nga lloji i virusit me rrezik të lartë. Ekzistojnë rreth 120 lloje, nga të cilat mbi 40 prej tyre janë me rrezik të lartë.

4. Ku ndihet dhimbja e cila lidhet me shëndetin e vezoreve?

– Në pjesën e poshtme të legenit (pelvisit), në nivelin e këllqeve.

Vezoret janë organe të vogla të vendosura në legenin e vogël, në anën e majtë dhe në të djathtë të mitrës. Dhimbja në atë zonë mund të shkaktohet nga vezoret, për shkak të inflamacionit të mundshëm, tumoreve ose cisteve.

Zakonisht këto dhimbje shfaqen për shkak të cistave beninje të vezoreve, të cilat janë të shpeshta dhe zakonisht nuk kërkojnë terapi të veçanta. Vetëm 5% e të gjitha rasteve janë tumore serioze dhe cista, të cilat ndodhin më shpesh tek gratë e moshuara.

5. Cilat simptoma nuk duhet të neglizhohen?

– Gjakderdhje pas ose gjatë marrëdhënieve seksuale, si dhe çdo gjakderdhje jashtë ciklit menstrual.

Gjakderdhja pas marrëdhënies seksuale është një nga shenjat e ndryshimit në qafën e mitrës. Këto shpesh janë infeksione seksualisht të transmetueshme.

Shkarkimi i bardhë është një arsye për të cilën duhet të shqetësoheni, ndërsa dhimbja gjatë marrëdhënieve seksuale përfundimisht nuk është një dukuri normale. Prandaj, kontrollohuni!

6. A shfaqet melanoma në zonën intime?

– Po, është e mundur.

Rreth 3% e melanomave tek gratë janë në zonën intime. Melanoma shihet me ndryshime në pigmentim, gjakderdhje, kruajtje dhe dhimbje. Shpesh këto simptoma nuk merren parasysh sepse janë të ngjashme me infeksionet, prandaj diagnostikohet shumë vonë.

7. Cila është pyetja më e rëndësishme gjinekologjike që duhet t’i bëni vetes?

– A është kjo dukuri normale për mua?

Çdo pyetje është e rëndësishme, por vetëm pasi të njihni trupin tuaj dhe të shihni ndryshimin që ka ndodhur në të, do të jeni në gjendje t’ia bëni vetës këtë pyetje.

Nëse nuk keni një përgjigje të përshtatshme për pyetjen ose nëse ajo është një “jo” e qartë, është koha të bëni kontrollin tek mjeku juaj gjinekolog.

Në Zan Mitrev Clinic ekipi i gjinekologëve prof. Dr. Vasil Iliev dhe Dr. Irena Andovska janë në dispozicionin tuaj për çdo konsultë dhe kontroll.

Rezervoni terminin tuaj në 00389 2 3091 484