Intervistë: Dr. Vilma Ampova Sokolov – gruaja e vetme intervente kardiologe në vend

27 Tetor, 2023

Dr. Vilma Ampova Sokolov, kardiologjia intervenuese është një sfidë e madhe, një nga nënspecialitetet më intriguese dhe emocionuese të kardiologjisë. Fillimisht, si vendosët të subspecializonit në kardiologji?

Dr. Vilma Ampova Sokolov: Në Klinikën Zhan Mitrev punoj që nga viti 2002 (kam filluar punën më 1 prill), në atë kohë Filip Vtori/ Filipi i Dytë, në një repart me 6 shtretër intensive, 6 gjysëm intensivë, një sallë dhe 6-9 operacione në ditë, për një mjek të ri që sapo ka dalë nga bankat e shkollës është tronditëse por edhe një sfidë e madhe. Fillova të punoja në kujdesin intensiv dhe vazhdova me edukimin si mjeke e re në të gjitha departamentet. Kur doktor Mitrev më pyeti se për çfarë do të specializohesha, i thashë anestezi ose kardiokirurgji, ndërkohë që shpesh hyja në angiosallën ku kishim më pak pacientë, por interesimi im ishte shumë i madh.

Ka shumë të ngjarë që doktor Mitrev ta ketë vërejtur momentin e interesimit tim për kardiologjinë intervenuese dhe më pas më këshilloi “merr si specializim mjekësinë interne, pastaj mund të subspecializohesh në atë që të intereson më shumë”. Ashtu bëra dhe nuk gabova. U regjistrova për specializim në mjekësinë interne, më pas u subspecializova në fushën e kardiologjisë.
Në atë kohë 22 vjet më parë por edhe sot, bota po punon intensivisht, madje mund të them me agresivitet për trajtimin e sëmundjeve të rënda të zemrës dhe enëve të gjakut me procedura minimale invazive (pa kirurgji). Kardiokirurgjia dhe kardiologjia intervenuese plotësojnë njëra-tjetrën në trajtimin e sëmundjeve të rënda të zemrës dhe enëve të gjakut.

Kështu fillova karrierën time si kardiologe intervenuese. Kushtet në të cilat kam filluar të punoj dhe në të cilat punoj më kanë mundësuar vërtetë të eci përpara, e veçanërisht përkrahja e madhe që doktor Mitrev i jep secilit punonjës për arsimim të mëtejshëm dhe arritje të nivelit maksimal në realizimin profesional.

Si është të jesh grua në kardiologjinë intervenuese, një fushë në të cilën dominojnë meshkujt? Pse ka kaq pak kardiologe intervenuese femra dhe a jeni përballur ndoshta me ndonjë paragjykim në punën tuaj, si nga kolegët, ashtu edhe nga pacientët?

Dr. Vilma Ampova Sokolov: Nuk shoh absolutisht asnjë ndryshim midis burrave dhe grave, sikurse në shumë profesione të tjera. Nuk jam përballur me asnjë paragjykim, as në klinikën tonë, as jashtë saj dhe nuk e mendoj fare, është thjesht profesioni im me të cilin më njohin kolegët dhe pacientët e mi. Kam bashkëpunim të shkëlqyer me të gjithë kolegët që punojnë në kardiologjinë intervenuese në vendin tonë, si dhe shumë kolegë jashtë vendit.

Ndoshta ka më pak femra kardiologe intervenuese për shkak të kushteve në të cilat ne punojmë (ekspozimi ndaj rrezeve X gjatë procedurave), si dhe për shkak të mëmësisë (shtatzënisë), që personalisht nuk e shoh si pengesë në punë, pasi edhe për raste të tilla ekzistojnë rregulla dhe protokolle. Prej 22 vitesh jam marrë shumë seriozisht në fushën e kardiologjisë, është një periudhë e gjatë angazhimi serioz në çdo gjë që bëj. Gjatë gjithë kësaj kohe kam ndihmuar shumë pacientë dhe të afërm e miq të tyre, ndaj nuk mund të bëhet fjalë për paragjykim, të paktën nuk e kam ndjerë kurrë.
Në karrierën time kam bërë shumë ndërhyrje, punoj gjithçka që është kardiologji joinvazive dhe invazive si dhe kardio imazhe dhe jam krenare për gjithçka kam arritur deri tani.

Një nga arsyet pse femrat kardiologe nuk duan të merren me fushën e ndërhyrjes/intervenimit është frika nga ekspozimi ndaj rrezatimit dhe frika për shtatzënitë e ardhshme. A është e justifikuar kjo frikë?

Dr. Vilma Ampova Sokolov: Siç e përmenda, mund të ketë më pak kardiologe intervenuese femra për shkak të kushteve në të cilat punojmë (ekspozimi ndaj rrezeve X gjatë procedurave), si dhe mëmësia (shtatzania). Në Spitalin klinik Zhan Mitrev, kjo frikë është e pajustifikuar.
Disponojmë pajisjet më moderne për diagnostikim, trajtim dhe mbrojtje, si për stafin ashtu edhe për pacientët. I gjithë departamenti i angiografisë është i ndërtuar për të respektuar të gjitha standardet e mundshme për punën dhe mbrojtjen e punonjësve dhe pacientëve. Prandaj punoj pa frikën më të vogël dhe pa asnjë dyshim, si unë, ashtu edhe kolegët e mi.
Unë jam kardiologia e parë intervenuese femër në vend dhe jam krenare për këtë. Më vjen mirë kur dëgjoj se numri i kardiologëve intervenues femra është në rritje.

I inkurajoj dhe i mbështes të gjitha gratë në fushën e mjekësisë që të mos kenë frikë dhe nëse kanë dëshirë të punojnë në profesionin tim ta pranojnë sfidën. Thjesht duhet ta duash atë që bën.
Sot jam realizuar si grua, në aspektin profesional, si nënë dhe si bashkëshorte.

A është e nevojshme një përgatitje e mirë fizike dhe mbajtja e formës, duke pasur parasysh që në punë mbani çdo ditë përparëse plumbi, të cilat janë të rënda dhe mund të shfaqin probleme me shtyllën kurrizore?

Dr. Vilma Ampova Sokolov: E gjithë kjo është shndërruar në një zakon me vite punë dhe një lloj stërvitjeje/trajnimi i trupit dhe psikës. Ndonjëherë kryhen ndërhyrje që në kuptimin e plotë të fjalës shpëtojnë jetë, dhe si procedura zgjasin shumë, sigurisht që jam e përgatitur fizikisht dhe mendërisht për këtë. Me kalimin e viteve kam mësuar të mbaj qëndrimin dhe pozicionin e duhur të trupit pavarësisht veshjes mbrojtëse prej plumbi, që është vërtet e rëndë, dhe këtu mund të them se që prej 20 vitesh pesha e përparëses prej plumbi ka ardhur duke u zvogëluar (dhe ka pasur një evolucion në atë aspekt) për punë më komode në sallën e angiografisë dhe sigurisht mbrojtje më të mirë.

Puna është kërkuese dhe e lodhshme, me telefonata dhe disponueshmëri 24/7, si arrini ta balanconi atë me angazhimet tuaja personale? A vuan shpesh familja për shkak të profesionit?

Dr. Vilma Ampova Sokolov: Në jetë ju ofrohen shumë shanse për sukses, gjëja më e rëndësishme është t’i njihni/dalloni ato. Kur vendosa të ushtroja profesionin e mjekësisë, dhe më vonë kur fillova të punoja në klinikën Zhan Mitrev, e dija se do të duhej investim dhe përkushtim maksimal, kështu që unë e kam zgjidhur këtë dilemë. Natyrisht që familja deri diku vuan, por unë deri tani kam balancuar mirë dhe i’a dalë. Edhe pse im bir është 14 vjeç, ai është i informuar në mënyrë perfekte për seriozitetin e profesionit tim, si dhe bashkëshorti im, i cili më mbështet 100% në punën që bëj.

Cilat janë procedurat invazive më të zakonshme që kryeni?

Dr. Vilma Ampova Sokolov: Çdo gjë që kryhet në sallën e angiografisë quhet procedurë invazive, qofshin ato diagnostike (koronarografia, karotidografia – imazheria e artereve të qafës dhe të trurit, angiografia periferike – imazheria e arterieve të ekstremiteteve të sipërme dhe të poshtme, aortografia – imazheria e të gjithë aortë, flebografia – imazhi i venave, kateterizimi i zemrës djathtas dhe majtas dhe shumë të tjera) ose procedura invazive të trajtimit (stentimi i arteries së zemrës, stentimi i arterieve të tjera të trupit si arteriet e ekstremiteteve të sipërme dhe të poshtme, arteriet e qafës dhe trurit. , stentimi i aortës dhe së fundmi trajtimi i sëmundjes së aortës (stenozës) me procedurë invazive ose siç e quajmë zëvendësim të valvulës aortale transkateterike (procedura TAVI – trajtimi i valvulës së zemrës pa kirurgji).

Çfarë është procedura TAVI, tek cilët pacientë kryhet dhe cilat janë avantazhet e saj?

Dr. Vilma Ampova Sokolov: Procedura TAVI (Trans catheter Aortic Valve Implantation) është një operacion kompleks i zëvendësimit (implantimit) të valvulës aortale pa kirurgji të hapur në zemër. Ndërhyrje të tilla kryhen te pacientët me shkallë të rëndë të stenozës së aortës, e cila është sëmundje e fituar e zemrës. Zakonisht, pacientët sëmuren në fëmijëri, dhe shkak për këtë janë ethet reumatizmale. Sëmundja zhvillohet më pas gjatë disa viteve dhe përparimi është individual dhe mund të zgjasë deri në 15-20 vjet. Zakonisht, identifikohet si një zhurmë e zemrës që vazhdon të jetë e pranishme gjatë gjithë rrjedhës së sëmundjes.

Me aplikimin e ekokardiografisë përcaktohet shkalla e sëmundjes dhe jepen rekomandime për monitorim apo trajtim të mëtejshëm. Ecuria e sëmundjes së aortës (stenozës) manifestohet te pacientët me simptoma si: lodhje, gulçim, dhimbje gjoksi, marramendje që bëhet më e theksuar gjatë sforcimit dhe ndonjëherë edhe me humbje të vetëdijes.

Gjatë një gjendje të tillë, që është një shkallë e rëndë e sëmundjes dhe janë të pranishme simptomat e lartpërmendura, rekomandohet trajtimi i valvulës së aortës. Megjithatë, për shumicën e pacientëve, zgjedhja e parë për trajtim është procedura kardiokirurgjike. Procedura TAVI rekomandohet te pacientët me rrezik të lartë, të cilët nuk mund ta përballojnë operacionin kirurgjikal, pacientët që janë shumë të moshuar me shumë sëmundje shoqëruese ose operacione të mëparshme në zemër të hapur.

Procedurat TAVI janë gjithmonë të planifikuara mirë paraprakisht. Fillimisht bëhet ekokardiografia, kompjuter në aortë sipas një protokolli kardio për matjen e saktë të dimensioneve të valvulës që do të implantohet, si dhe strategjia për vetë ndërhyrjen. Valvula është individuale, porositet posaçërisht për çdo pacient.

Në spitalin tonë janë kryer gjithsej 49 procedura TAVI.