Дали може да се спречи меланомот? Насоки за превенција

Генетски детерминираните фактори на ризик за меланом, како што се светлиот тен, бројните бенки и семејната историја на меланом, не можат да се изменат или искоренат. Сепак, можеме значително да го намалиме ризикот од развој на меланом следејќи ги овие упатства за превенција.

Изложеност на сонце (инсолација)

Дефинитивно треба да се избегнува нагло, интензивно и директно изложување на сонце. Главната цел е да се спречат изгорениците од сонце, односно црвенило на кожата кое настанува како резултат на изложување на сонце. Најштетни изгореници се оние кои креираат плускавци или болка во траење од најмалку 48 часа. Затоа, мудро е да избегнувате продолжено директно изложување на сончева светлина, особено помеѓу 11 и 15 часот.

Крем за сончање

Кремите за сончање треба да имаат највисок заштитен фактор – фактор 30-50 – и да обезбедуваат заштита од UVA и UVB зраци. Адекватниот ефект на кремите за сончање кои имаат хемиски филтри започнува околу половина час по нанесувањето и не трае цел ден, туку само два часа. Според тоа, кремот за сончање треба да се нанесува половина час пред излегување на сонце и повторно да се нанесе на секои два до три часа.

Сенка/температура

Треба да се нагласи дека престојот под чадор во отворено, како на плажа или на снег, сепак може да доведе до изгореници од рефлектираните (одбиените) ултравиолетови зраци, освен ако не се применат дополнителни мерки за заштита од сонце. Исто така, сончевите зраци продираат низ облаците во значителни количини, па оттука сè уште постои можност кожата да изгори дури и во облачни пролетни/летни денови. Освен тоа, УВ зраците не предизвикуваат жешко чувство на кожата и морското ветерче може да предизвика лажно чувство на безбедно изложување на сонце.

Облека

Облеката обезбедува најдобра заштита од интензивна сончева светлина. Кошулите се подобри од облеката без ракави. Облеката со потемна боја обезбедува подобра заштита од облеката со светла боја. Пожелно е материјалот да биде цврсто ткаен и со сертифицирана УВ заштита. Добро е да носите капа со широк обод и очила за сонце со заштита, бидејќи УВ зраците се штетни и за очите. Денес, на пазарот е достапна облека за деца, вклучително и костими за капење, со вградена заштита од сонце со фактор до 50.

Тип на кожа

Општо земено, правило е дека кожата мора постепено да се навикнува на сончевите зраци. Факт е дека не сите луѓе имаат иста кожа. Секој треба да го знае и специфичното време за лична заштита што се однесува на неговиот или нејзиниот тип кожа. Со други зборови, колку долго незаштитеното изложување на сонце може да се смета за безбедно за конкретниот тип на кожа. Типот на кожа се одредува согласно тоа колку лесно добивате изгореници и потемнувате по околу половина час изложување на сонце напладне во летен ден. Може да се препознае по различни карактеристики, како што се бојата на косата или бледилото на кожата.

Постојат шест фототипови на кожа , но во Европа најчесто се застапени овие четири:

Тип 1:
• Кожата е исклучително чувствителна на сонце, не потемнува туку поцрвенува
• Луѓето обично имаат светла кожа, често со пеги, руса или црвена коса и сини или зелени очи

Тип 2:
• Кожата е чувствителна на сонце, потемнува полека и е склона кон изгореници
• Светла кожа, но малку потемна од типот 1 со обично руса до темно руса коса и сини очи

Тип 3:
• Кожата е делумно чувствителна на сонце, лесно и брзо потемнува, бојата трае долго
• Малку потемен тен, генерално со темно руса до кафена коса и различни бои на очите

Тип на кожа 4
• Кожата е отпорна, брзо и комплетно потемнува, бојата трае долго
• Светло-кафеава кожа
• Косата и очите се темно кафеави или црни

Деца и млади

Главниот ризик за развој на рак на кожата започнува уште во детството и помладите години. Затоа децата и младите треба да бидат особено внимателни и да користат ефективни водоотпорни креми и физички бариери при сончање. Истите теба да бидат со највисок заштитен фактор и да штитат и како од УВА, така и од УВБ зраци. Носењето темна маица и капа за сонце треба да биде задолжително. Квалитетните очила за сонце се идеални за заштита на очите и токму возрасните во овој случај можат да бидат пример кој ќе го следат децата.

Козметика и лекови

Одредени лекови ја зголемуваат чувствителноста на светлина. Ова е нешто што треба да се разговара со лекар или фармацевт пред да се изложите на сонце. Дезодоранси, козметика и парфеми може да предизвикаат непријатна реакција на сонце или трајна пигментација. Затоа, треба да се избегнува примена на такви производи при сончање.

И во случај на најмала промена на Вашата кожа, веднаш консултирајте се со Вашиот доктор. Ракот на кожа може да се излекува доколку се открие навреме. Во Клиничката болница Жан Митрев со помош на софистицираниот апарат FotoFinder, може да се откријат и најмалите промени на кожата. Стручниот тим на дерматолози во нашата клиника Ви стои на располагање со професионален и персонализиран пристап, насоки за превенција на рак на кожа и совети како правилно да се грижите за здравјето на Вашата кожа.

Закажете го Вашиот термин на 02 3091 484

12 мај – Меѓународен ден на медицинските сестри

Меѓународниот ден на медицинските сестри се одбележува на 12 мај секоја година. Се слави низ целиот свет за да се одбележи придонесот на медицинските сестри во општеството. За прв пат во далечната 1974 година, 12 мај беше избран како датум кој ќе се прославува, бидејќи овој ден е годишнина од раѓањето на Флоренс Најтингел, која се смета како прва модерна медицинска сестра. Секоја година, ICN (International Council of Nurses ) подготвува и дистрибуира материјали за Меѓународниот ден на медицинските сестри. Материјалите содржaт едукативни и јавни информации наменети за употреба од медицински сестри ширум светот.

Професијата Медицинска сестра во здравствениот сектор e фокусирана на грижата за поединци, семејства и заедници за сите тие да можат да постигнат, одржуваат оптимално здравје и квалитет на живот. Медицинските сестри се разликуваат од другите даватели на здравствената грижа според нивниот пристап кон пациентите, обуката и опсегот на пракса. Тие обезбедуваат нега во рамките на опсегот на препораките на лекарите, и оваа традиционална улога ја обликува историски сликата за медицинските сестри како даватели на нега.

Американското здружение на медицински сестри наведува дека медицинската сестра работи за заштита, оптимизација и подобрување на здравјето а учествува и во спречување на болестите и повредите и ги oлеснува страдањaта преку соодветно третирање и грижа за поединци, семејства i заедници.

Нека им е честит овој ден на сите медицински сестри!


Ракот на кожа е најчестиот тип на рак во светот

Ракот на кожа е најчестиот тип на рак во светот. Вообичаено е резултат на прекумерното, неправилно и незаштитено изложување на кожата на сончеви ултравиолетови зраци. UV зраците продираат длабоко во кожата и со тек на време ја оштетуваат. Канцерогените лезии е поверојатно да се појават на места изложени на сончеви (UVA,UVB) зраци и тоа на лицето, вратот, грбот и екстремитетите. Најчесто се засегнати луѓето над 50 годишна возраст, но ракот може да се појави и на било која друга возраст.

Ракот на кожата е канцер кој доколку е третиран соодветно има најголеми шанси за излекување, споредено со сите останати типови на рак. Но, за жал свесноста на популацијата за можните симптоми е прилично ниска, што пак значи дека шансите за негово рано откривање и третирање се мали.

Ракот на кожа како заболување се однесува на неколку различни состојби на кожата со различни симптоми, начини на третирање и сериозност. Најчестиот тип е карцином на кожата, додека пак најагресивната – најопасната форма на рак на кожа е меланомот. Во секој случај раното откривање е од витално значење затоа првентивните прегледи се нешто кое треба да се прави редовно.

FotoFinder е најсовремениот апрат кој обезбедува врвна технологија која вклучува вештачка интелигенција со помош на која веднаш се детектираат нови, изменети и сомнителни бенки или промени во кожата. Самиот преглед е безбеден бидејќи се случува на оддалеченост од пациентот на повеќе од 1,6м што е особено важно во време на Covid-19.

Апаратот е достапен само во Клиничката болница Жан Митрев која континуирано вложува/инвестира во најновата технологија со цел да овозможи прецизна дијагноза и соодветен третман за своите пациенти.

Нашите дерматолози ве очекуваат да закажете превентивен преглед во термин кој најмногу Ви одговара на 02/3104-910

5 мај – Светски ден на хигиена на раце

Светскиот ден на хигиената на раце се одржува секоја година на 05 мај. Денот е прогласен од Светската здравствена организација (СЗО) и ги охрабрува пациентите и членовите на нивните семејства да им се придружат на здравствените работници во нивните напори да практикуваат добра хигиена на рацете. Според СЗО, секоја година, стотици милиони пациенти ширум светот се погодени од инфекции поврзани со здравствената нега. Повеќе од половина од овие инфекции би можеле да се спречат со тоа што здравствените работници правилно ќе ја одржуваат хигиената на рацете и болничката околина постојано при грижата за пациентите.

Хигиена на рацете значи миење на рацете со вода и сапун или нивна дезинфекција со алкохолен дезинфициенс. Медицинската хигиена на рацете се однесува на хигиенските практики поврзани со давање лекови и останата медицинска нега, со цел да се спречи појава на болест или нејзино пренесување.

Хигиената на рацете е особено важна за луѓето кои се занимаваат со храна или работат во медицинската област, но исто така е важна практика за пошироката јавност во секојдневното живеење. Луѓето можат да се заразат и со респираторни заболувања како што се грип или обична настинка, на пример, ако не ги мијат рацете- преку контакт пред да ги допрат очите, носот или устата.

Миењето раце е секојдневна рутина, континуирана пракса и треба да се прави на соодветен начин, доволно долго и во вистинско време.

Грижете се за Вашето здравје!

3 мај – Светски ден на астма

Светскиот ден на астмата секоја година се одбележува на првиот вторник во месец мај. Taka ovaa година е на 3 мај. Тоа е годишен настан организиран од Глобалната иницијатива за астма (GINA) за подобрување на свеста и грижата за оваа болест низ целиот свет. Астмата е честа хронична болест на дишните патишта, воспаление коe се карактеризира со променливи и повторливи симптоми, опструкција на протокот на воздух и бронхоспазам.

Симптомите вклучуваат отежнато дишење, кратко и забрзано дишење, кашлање, стегање во градите. Астмата најчесто е предизвикана од животната средина и генетски фактори. Во зависност од влијанието на oвие фактори астмата може да биде со различна форма. Некогаш e poтешка некогаш полесна, а и од нив зависи колку добро ќе реагира на лекови. Многу често и нетретираната хронична алергија доведува до појава на астма.

Дијагнозата обично се поставува врз основа на појава на симптомите и/или одговорот на терапијата со текот на времето. Преваленцата на астма значително се зголемува од година до година. Во 2009 година, астмата предизвика 250.000 смртни случаи на глобално ниво. Во 2010 година, 300 милиони луѓе беа погодени ширум светот. И покрај ова, со правилна контрола на астмата со терапија за намалување и контролирање на симптомите, прогнозата е генерално добра.

Во клиничката болница Жан Митрев, тимот на пулмолози со долгогодишно искуство Ви стои на располагање и Ви нуди персонализиран птистап во дијагностиката и третманот на сите полмолошки заболувања.
Закажете го Вашиот преглед на 02 3091 484

Остеопороза – што претсавува и кога се појавува?

Остеопорозата претставува заболување кое се карактеризира со намалена коскена густина и нивна лесна кршливост. Под лесна кршливост се подразбира фрактура настаната од кивање, кашлање, прегрнување, но и пад со сила пропорционална на падот од стоечка положба на телото.
Половина од мажите и жените над 55 годишна возраст имаат мала коскена маса (остеопенија) или остеопороза, подложувајќи ги на зголемен ризик од фрактура.

Менопаузата е една од главните виновници за појавата на остеопороза кај жените, заради намалени количини на естроген кој делува врз ремоделирањето на коската.
Постои примарна (постменопаузална) остеопороза и секундарна која настанува како резултат на фактори како што се ендокринопатиите, ревматолошките заболувања, употреба на кортикостероидна терапија, алкохолизам, хронична опструктивна белодробна болест.
Фактори на ризик за фрактури се напредната возраст, пушење, мала телесна тежина, недоволен внес на калциум, недостаток на витамин Д, физичка неактивност, рана загуба на естроген (во рана возраст отстранети репродуктивни органи).

Смртноста од фрактура на колк е висока, дури 20% во првата година. Две третини од фрактурите на колк се јавуваат кај жени, а стапката на смртност е поголема кај мажи. Затоа е потребен навремен скрининг на сите жени над 65 годишна возраст (под 65 години само за жените со висок ризик за фрактури и секундарна остеопороза) и мажите над 70 години (под 70 доколку постои ризик фактор за фрактура) со мерење на коскената густина.

Во Клиничката болница Жан Митрев, имаме апарат за мерење на коскената густина (DEXA скен), кој според сите тековни препораки во светот е алатка број еден за соодветен скрининг на остепорозата. Нуди најпрецизни мерења на повеќе скелетни места со најмала изложеност на зрачење. Нашиот тим од професионалци комплетно ќе Ве поддржи за секој следен безбеден и слободен чекор.

Д-р Џулиана Михајловска
Специјалист ендокринолог