Автор: zmc_piksel_dev

Синдром на полицистични јајници (PCOS –polycystic ovarial syndrome) е гинеколошко хормонално заболување кое се јавува кај жените во репродуктивна возраст. Жените со PCOS често имаат ретки или продолжени менструации, имаат високи нивоа на машки хормони (андрогени) и често на јајниците имаат многубројни мали цисти (фоликули) со големина до 10mm кои не успеваат да ги ослободаат јајце клетките во средината на менструалниот циклус.
Точната причина за појава на PCOS е непозната. Раната дијагноза и терапија заедно со регулирање на телесната тежината може да го намалат ризикот од појава на долгорочни компликации како што се дијабетес тип 2 и срцеви заболувања.
Симптомите на PCOS често се појавуваат во адолесценцијата, но понекогаш се развиваат подоцна, на пример како резултат на значително зголемување на телесната тежина.

Симптомите на PCOS варираат, но најчесто се следниве:

• Нередовни менструации. Ретки, неправилни или продолжени менструални циклуси се најчестиот знак на PCOS.
• Вишок андроген. Влакна на лицето и телото (хирзутизам), а понекогаш акни и ќелавост од машки тип.
• Полицистични јајници. Јајниците може да бидат зголемени, со голем број на неруптурирани фоликули, односно јајниците не функционираат нормално.
  Знаците и симптомите на PCOS обично се потешки доколку имате прекумерна телесна тежина.

Причини

Точната причина за PCOS е непозната. Фактори кои можат да играат улога се:

• Вишок на инсулин. Инсулинот е хормон произведен во панкреасот кој им овозможува на клетките да користат шеќер. Ако вашите клетки станат отпорни на дејството на инсулинот, тогаш нивото на шеќер во крвта се зголемува и вашето тело произведува повеќе инсулин. Вишокот на инсулин може да го зголеми производството на андрогени, предизвикувајќи тешкотии со овулацијата.
• Хронично ниско ниво на инфламација. Овој термин се користи за да се опише производството на инфламаторни маркери што ги стимулира полицистичните јајници да произведуваат андрогени, што може да доведе до проблеми со срцето и крвните садови.
• Наследност. Истражувањата сугерираат дека одредени гени може да се поврзани со PCOS.
• Вишок андроген. Јајниците произведуваат високи нивоа на андрогени, што резултира со хирзутизам и акни.

Компликации

• Неплодност
• Гестациски дијабетес или висок крвен притисок
• Спонтан абортус или предвремено породување
• Метаболен синдром – група на состојби вклучувајќи висок крвен притисок, висок шеќер во крвта и абнормални нивоа на холестерол или триглицериди кои значително го зголемуваат ризикот од кардиоваскуларни болести
• Дијабетес тип 2 или преддијабетес
• Депресија, анксиозност и нарушувања во исхраната
• Абнормално крварење од матката
• Рак на слузницата на матката (рак на ендометриумот).

Терапија

Терапијата на PCOS се фокусира на индивидуалните проблеми и потреби, како што се неплодност, хирзутизам (влакнетост), акни или дебелина.

Промени на животниот стил

Намалување на телесна тежината преку нискокалорична диета во комбинација со умерени активности за вежбање. Губењето тежина, исто така, може да ја зголеми ефикасноста на лековите за PCOS и може да помогне при неплодност.

Лекови

Регулација на менструален циклус

• Комбинирани апчиња за контрацепција. Таблетите кои содржат естроген и прогестин го намалуваат производството на андрогени и го регулираат естрогенот.
• Прогестинска терапија. Земањето прогестин 10 до 14 дена на секои еден до два месеци може да го регулира менструалниот циклус и да штити од рак на ендометриумот.

Лечење на неплодност со:

• Стимулатори на овулација како Кломифен, Летрозол (Фемара), Гонадотропини.
• Метформин, тој е лек за дијабетес тип 2 ја подобрува инсулинската резистенција и го намалува нивото на инсулин.
• Анти андрогени како Спиронолактон (Алдактон). Овој лек ги блокира ефектите на андрогените на кожата. Спиронолактонот може да предизвика вродени дефекти, затоа е потребна ефикасна контрацепција додека го земате овој лек.

За да ги намалите ефектите од PCOS, обидете се да:

• Ја регулирате својата тежина. Губењето на тежината може да го намали нивото на инсулин и андрогени и може да ја врати овулацијата.
• Го ограничите внесот на јаглехидратите.
• Бидете активни. Вежбањето помага да се намали нивото на шеќер во крвта. Ако имате PCOS, зголемувањето на вашата дневна активност може да ја третира, па дури и да спречи резистенција на инсулин.

Како детска несоница се категоризира состојбата при која се појавуваат: потешкотии при заспивање кај децата или многу лесен сон или чести ноќни будења (до 15 пати) со неможност да заспие без помош од родител/старател.
Кај децата често е присутно нарушувањето на сонот. Се проценува дека голем број од посетите на педијатар се поврзани токму со некој проблем со спиењето.

Еве неколку знаци кои би можеле да покажат дека вашето дете доживува несоница:

• Тешкотии со заспивање: Ако вашето дете има проблеми со заспивањето, често се буди во текот на ноќта или се буди рано наутро и има проблеми со повторното заспивање, тоа може да биде показател за несоница.
• Несоодветен распоред на спиење: Останувањето до доцна и тешкото станување наутро може да биде знак за проблеми со спиењето.
• Поплаки за замор или поспаност во текот на денот: Ако вашето дете се жали дека се чувствува изморено или поспано во текот на денот, дури и откако имало можност да спие доволно, тоа може да биде показател дека не спие мирно во текот на ноќта.
• Промени во однесувањето или расположението: Тие може да се манифестираат со тешкотии во концентрацијата, промени во училишните перформанси или раздразливо однесување.
• Отпор пред спиење: Ако вашето дете покажува значителен отпор пред спиење и има анксиозност или грижа поврзана со спиењето, ова може да укаже на несоница.
• Важно е да се напомене дека децата може да имаат повремени тешкотии да заспијат поради конкретни ситуации, како што се стресни настани, промени во рутината или здравствени проблеми. Меѓутоа, ако проблемите траат подолг временски период и влијаат на квалитетот на животот на детето, потребно е да се побара помош со цел решавање на проблемот.

Ако се сомневате дека вашето дете доживува несоница, препорачливо е да се консултирате со вашиот педијатар. Докторот може да ви помогне да ги идентификувате можните причини и да понуди конкретни стратегии и препораки за подобрување на навиките за спиење на вашето дете или пак, да ви препорача соодветна медицинска терапија.

Нашите специјалисти педијатри ви стојат на располагање. Закажете преглед за вашето дете на 02 3091 484

За сооодветната, односно несоодветната примена на одредени витамински суплементи кај децата веќе зборувавме опфаќајки ја групата на липосолубилни витамини каде спаѓаат витамините А,Е и Д. Во овој текст ќе ги опфатиме хирдосолубилните витамини како Б12 и Ц.

Да се потсетиме кога треба на децата да им се даваат витамински дополнувања:

• Дефицит на витамини, заради намален внес или намалено присуство на витамини во исхраната,
• Примена на рестриктивни диети со смалена количина на витамини, и
• Болести и состојби при кои имаме смалена односно неадекватна ре-абсорпција на истите.

Витамин Ц

Овој витамин се наоѓа во човечкиот организам во облик на аскорбинска киселина. Главен извор на Витамин Ц се овошје и зеленчук. Тој учествува во синтеза на колаген и градењето на сврзните ткива. Се вклучува во ензимските реакции во функција на нервниот систем, а исто така има и антиоксидантна улога низ која ги неутрализира слободни радикали.
Препорачана доза за витамин Ц е помеѓу 35 и 75mg/дневно во зависност од возраста. Болеста на недостаток на витамин Ц се нарекува скорбут и е исклучително ретка, но сепак присутна во земјите во развој. Клинички знаци на скорбут се манифестираат со зголемена осетливост на крвните садови и појава на крварења од кожа и слузници, како и манифестација на мускулно-скелетни болки. Недостигот на витамин Ц се појавува и во западните земји поаради примена на рестриктивни диети при состојби како аутизам и невролошки состојби, како и при малапсорптивни болести на гастроинтестиналниот и бубрежниот систем.

При инфекции на горнореспиратните патишта витаминот Ц не игра улога во должината на траење на истата ниту во тежината на клиничката слика. Според студијата на Гараиова, давање на витамин Ц во комбинација со пробиотик во период од 6 месеци резултирало со редуцирње на зачестените респираторни инфекции и тежината на клиничка слика. Но сепак студијата не може да го докаже исклучиво ефектот на витамин Ц. Иако според одредени студии направени на возрасни, примена на витамин Ц го намалува траењето на пневмонијата.

Витаминот Ц игра улога во метаболизмот на хистамин и простагландин со евидентен бронходилатирачки ефект. Сепак, досега ниту една студија го нема потврдено тој ефект при астма кај децата. Позитивен ефект се смета дека има при депресија кај децата. Низ повеќе студии е докажано неговото влијание на намалување на болката кај пост-херпетична невралгија кај онколошките болки и кај синдром на регионална болка. Во полето на хематологија важно е да се нагласи способноста на витаминот Ц да ја зголеми абсорпција на железото овозможувајќи при тоа негова претворба во редуцирана форма. Последните студии го доажуваат неговото својство за подобрување на крвните параметри при орално администрирање од 250mg/дневно во тек на 10 недели, кај пациенти со рефрактерни анемии и кај феродефицитни анемии.

Кај пациенти на дијализа, суплементацијата на витамин Ц овозможува смалување на урична киселина и го подобрува профилот на масти во крвта. Дополнително, витаминот Ц покажува влијание и кај обезитет при што ги намалува проинфламаторите, а кои се типични за овие состојби. Низ метаанализи е покажано дека витаминот Ц при негова орална администрација има својство значително да ја намали гликозата во крвта кај пациенти со Диајабетес тип 2.

Витамин Б12

Овој витамин спаѓа во групата на Б витамини, а негов природен извор е храна од животинско потекло.
Витамин Б12 е вклучен во синтезата на ДНА. Учествува во синтезата на хемоглобинот и има клучна улога во невролошките функции. Исто така е кофактор во бројни метаболички реакции.
Препорачана доза за деца од 1 до 3 години е пмеѓу 0 и 7 микрограми/дневно. Додека за адолесцентни дозата изнесува 2 микрограми/ден. Неговата апсорпција во тенкото црево се одвива преку интризинчен фактор кој се продуцира во желудочната слузница. Чист дефицит на витамин Б12 се јавува при рестриктивни диети како на пример веганска диета или при нарушена апсорпција. Клнички се манифестира со невролошки симптоми и мегалобластна анемија. Примената на одредени лекови како инхибитори на протонска пумпа, хистамин рецептор антагонисти и метформин, го смалуваат нивото на Б12.

Веганската диета во денешно време е исклучително популарна и применувана. И покрај препораките дадени од интернационалната асоцијација за нутритивно здравје, се повеќе мајки и трудници стануваат вегани. Дефицит на Б12 во тек на бременоста е асоциран со пре-еклампсија, повеќекратни губења на плодот, интраутерино заостанување на растот на плодот, предвремено раѓање, ниска родилна тежина и вродени дефекти на невралната туба кај новороденото.

Новороденчиња од мајки кои во тек на бременост имале недостиг на Б12 покажуваат висок ризик за развој на проблеми во растот, анорексија, неволни движења, хиперпигментација, абнормален наод на ЕЕГ(електроенцефалограм) и доцнење во развој на говорот. Понатаму, покажано е дека концентрацијата на витамин Б12 во млекото е строго зависна од концентрацијата на витаминот во серум кај мајката. Затоа, препорачана доза на суплементација на Б12 кај жени во бременост и во лактација е 250микрограми/неделно. Додека пак за деца на возраст меѓу 7 месеци и 6 години, дозата треба да изнесува околу 1-4 микрограми/дневно.

Постојат неколку видови мерења врзани со витаминот Б12.
-Мерење на серумска концентрација на Б12 се изразува во пикомоли/литар, а нивото се смета за намалено доколку изнесува помалку од 120 пикомоли/литар кај новороденче од раѓање до 6 месеци возраст; под 165 пикомоли/литар за возраст од 6-12 месеци, и под 183 пикомоли/литар за возраст од 12 месеци до 24 месеци.

-Функционален статус на Б12 се испитува низ мерење на хомоцистеин и метилмлонска киселина, а чии нивоа е типично да се зголемени при дефицит на Б12. Преку регулацијата на хомоцистеинот, витаминот Б12 игра важна улога во кардиоваскуларното здравје.
Ниски новоа на Б12 се поврзани со обезност и инсулинска резистенција.
Во однос на невролошкиот систем и неговото функционирање, одредени студии демонстрирале поврзаност меѓу недостигот на Б12 и зголемената појава на деменција и когнитивен пад. Квестад и негови соработници, покажале дека во првата година од животот кај децата постои силна поврзаност меѓу неврокогнитивниот развој и витаминот Б12. Заради високата преваленца на дефицит на Б12 кај децата која е асоцирана со висок ризик на неповолен неврокгогнитивен развој, постои потреба од понатамошни студии за анализирање на ефектите од Б12 суплементација. Навремената терапија со Б12 во некои случаи е важна со цел да се превенира иреверзибилна невропатија.

Фолна киселина Б9

Фолната киселина спаѓа во групата на Б витамини, попозната и како витамин Б9, вообичаено се наоѓа во зеленчуци. Се смета за есенцијален во превенција на вродени малформации, особено малформации на невралната туба кои се појавуваат во раната ембрионална фаза во развој на плодот кај жената. Фолна киселина е клучна за синтеза на нуклеинските киселини, метаболизмот на аминокиселини и клучна за соодветна клеточна делба. Дневна препорачана доза изнесува 110 до 320 микрограми/ден кај доенчиња кои цицаат и кај адолесценти. Несоодветна диета е најчеста причина за дефицит на фолна киселина. Но недостиг може да има и при примена на одредени лекови (барбитурати, естропрогестини), често конзумирање на алкохол, болести со малапсорпција или кај генски мутации за метаболизам на фолна киселина. Поради нејзиниот ефект во производство на црвени крвни зрнца, се препорачува во терапија кај хемоглобинопатија на српеста анемија (СЦД). Фолната киселина е есенцијална за хематопоеза и за раст и развојот на фетусот. Европската асоцијација и комитетот за педијатриска гастрентерологија, хепатологија и нутриција (ESPGHAN), препорачуваат дневен внес од 35-100 mg/килограм, кај предвремено родените деца. Предвремено родените бебиња кои се на мајчино млеко се заштитени од недостиг на фолна киселина во првите 2 месеци од животот. Додека бебињата кои се на формула, можат да бидат изложени на ризик од дефицит на фолат. Современиот пристап на суплементација на фолна киселина кај мајките доилки и современите млечни формули значително го менуваат ризикот за недостиг на фолати, но сепак супституција на фолна киселина останува препорака за превенирање на анемија кај предвремено родени бебиња.
Последните истражувања го испитуваат ефектот на фолна киселина при алергиски воспаленија и неговата корелација со појавата и повторувањето на симптомите.

Препорака на Светската здравствена организација (WHO) за превенирање на дефекти на невралната туба на фетусот кај бремените жени е редовен дневен внес на 400 микрограми фолна киселина, од првиот обид за зачнување до 12 недела на гестација.

Во клиничката болница Жан Митрев на располагање ви стои нашиот педијатар д-р Катерина Василева-Димовска. За да закажете термин за вашето дете јавете се во нашиот контакт центар на 02/3091-484.