Интервју со проф. д-р Васил Илиев: Апсолутно е неточно дека подмочувањето е нормална работа кај жените

април 04,2024

Инконтиненцијата, или неволното испуштање на урина е проблем, поточно состојба која иако почесто се јавува кај жените, не ги одминува ниту мажите. Постојат повеќе типови на инконтиненција, нејзино дијагностицирање, и секако решенија. За тоа, кој метод на решавање е најуспешен, како се поставува дијагнозата и за се поврзано со оваа здравствена состојба, разговаравме со проф. д-р Васил Илиев, гинеколог-акушер, супспецијалист по урогинекологија

Што претставува инконтиненцијата-за каква состојба станува збор?

Проф. д-р Илиев: Континенцијата претставува физиолошко, нормално полнење и празнење на бешиката, која меѓу две празнења е комплетно сува, односно не доаѓа до истекување на урина. Инконтиненција е спротивното, односно состојба при која доаѓа до испуштање на урината кое е неволно, неконтролирано мокрење, без да се има желба, односно чувство на потреба за уринирање. Ова е сложен термин.

Бројките се запрепастувачки, имено постојат испитувања на млади девојки – гимназијалки, кои покажа дека дури кај над 25% е забележан момент на неволно истекување на урина.

Какви се типови на инконтиненција постојат?

Проф. д-р Илиев: Постојат повеќе типови, односно категории. Практичен проблем е неадекватна диастола на мочниот меур. Најчеста причина за неволно истекување на урината е зголемен интраабдоминален притисок кој што се пренесува лесно во широка, посебно во женска карлица. Ова важи генерално за жени, но се среќава и кај мажите. Женската карлица е волуменозна, поради репродуктивните капацитети и сите сили на притисок кои што се создаваат во карличната шуплина. Секоја сила по закон на физика прави еден фокус на делување, кој коинцидира со мочниот меур, бидејќи кога сме се исправиле од квадрипедална позиција во бипедална позиција сите органи доживеале антипонирање и мочниот меур дошол во фокусот.

Сите органи во нашето тело се на нешто легнати или се на нешто обесени и сите тие два модалитета на фиксација, таканаречена, не апсолутна, доживуваат физиолошка динамика.
Кога фокусот на сила делува, се зголемува интрауретралниот притисок и се обезбедува континенција. Кога тоа не е реализирано синхроно, со зголемување на интраабдоминалниот притисок, тоа значи кашлање, смеење, трчање, па дури и сексуални односи некогаш, доаѓа до неволно истекување на мокрача, познато како СТРЕС ИНКОНТИНЕНЦИЈА НА УРИНА. Тоа е најчеста причина за проблематиката кај жените во однос на инконтиненцијата.

Втора голема група е неволно истекување на урина поради несинхронизирана контракција, стегање на мускулатурата на мочниот меур. Значи, пациентката не може да ја контролира ненадејната контракција на мочниот меур и таа итно мора да реализира уринирање. Тие жени, поради тоа народски кажано подмочување, живеат постојано со влошки. Истото е и со првата категорија. Сакам да потенцирам дека квалитетот на живот на пациенти со инконтиненција е исклучително нарушен, редуциран.

Контакт со луѓе, контакт со внуци (ако се повозрасни), постои мирис поради урината. Тие имаат постојано чувство на мокрост и иритација на кожата која се јавува релативно брзо. За жал кај нас, но според моето искуство од работата во странство, и во некои останати земји, многу често жените мислат дека инконтиненцијата, подмочувањето е нормална работа за жена која што родила, што апсолутно не е точно.
Ова група се нарекува УРГЕНТНА ИНКОНТИНЕНЦИЈА или дијагноза нестабилен детрусор и се јавува од непозната причина, значи не постои невролошки испад кој што го оправудва тоа хаотично функционирање на мускулот на бешиката. Кога постои невролошка причина, некое воспаление или повреден ‘рбетен мозок или друго, тоа се нарекува НЕУРОГЕНА бешика. Тоа се манифестира исто, ама етиологијата – причината е различна.

Покрај овие две големи групи, постои и МЕШАНА / КОМБИНИРАНА ИНКОНТИНЕНЦИЈА. Значи има пациенти кои што имаат и стрес инконтиненција и ургентна инконтиненција. Тоа е предизвик за решавање, оти се решава на два различни начини.

Стрес инконтиненцијата се решава оперативно, додека другото се решава фармаколошки. И често пати кога ќе се реши стрес инконтиненцијата, поради минимално поместување на спојот на мочниот канал со бешиката, доаѓање до големо корегирање и на нестабилниот детрусор. Затоа и треба да се прави тој редослед на решавање на проблемот.

И постои една поретка група кај жени на интконтиненција, т.н. ПРЕЛЕВНА. Значи доаѓа до истекување затоа што се преполнува бешиката и често пати таа може да биде, зависи од капацитетот, односно од континуитетот на сензибилитетот, дали биле со осет или без осет. Тоа доаѓа кај жени кои имаат паралелен генитален спад, па доаѓа до агол кој е пооштар на мочниот канал или каде што имаат спад на мочниот меур, надвор од влезот на вагината и тука стално останува урина и брзо се преполнува и прелева.

Сакам посебно да ја напоменам важноста на позицијата на мочниот меур, матката и вагината за зачувување на физиолошката односно нормална функција на овие органи. Скоро во 80% случаи на стрес инконтиненција на урина постои и некој спад (полапс) на мочниот меур и/или гениталните органи. Затоа и решението најчесто е комбинарано и се прави корекција на самиот пролапс и на инконтиненцијата на урината.

Кои се дијагностичките процедури кога станува збор на инконтиненцијата?

Проф. д-р Илиев: Не постои единствен начин за дијагностика на овие различни типови на инконтиненција. Најчесто тие и не се свесни дека постојат различни типови. Затоа најпрво треба да се направи урогинеколошки преглед. Зошто? За да се исклучи пореметување на статиката на гениталните органи, да се исклучи или потврди спад на мочниот меур, на утерусот и/или на дебелото црево. Потоа треба да се направи еден тест – рутински стрес тест, односно Маршалов тест, дополнително на кој се прави и еден друг тест – Бони-ев тест, а може да се надоврзе и Кју тип тест. Тоа е во делот на амбулантската дијагностика.
Постои и кабинетска дијагностика, која се нарекува уродинамика – мерење на притисоци и протоци во мочниот меур и во мочниот канал.

Кога може, односно кога пациентот може да сфати дека има проблем со инконтиненција?

Проф. д-р Илиев: Суштествено е, при поставувањето на дијагноза ИНКОНТИНЕНЦИЈА, да се исклучи постоење на инфект на урината. Кога тоа постои прво треба тој да биде саниран за да се пристапи кон понатамошно дијагностицирање и заклучоци.

Кои се терапевтски модалитети постојат за решавање на проблемот со инконтиненцијата?

Проф. д-р Илиев: Во глобала се поделени на конзервативни и оперативни. Конзервативните опфаќаат т.н. Кегелови вежби кои придонесуваат за јакнење на мускулатурата на карлицата и се применливи од рана младост како превентива на урогенитални проблеми од аспект на полапс и/или инкотиненција. Тие вежби за жал не го решааваат веќе појавениот пролапс или инкотиненција на урината.
Оперативниот модел на решавање – е минимално инвазивна хирургијата која јас ја практикувам. Овој зафат подразбира вагинален отвор од 7mm и поставување на полипропиленска трака на местото под уретровезикалниот спој, која што се инкорпорира и го имитира сфингтерниот механизам, засилувајќи го. Најважното е што овој тип на операција има успех над 96%, и пациентот уште веднаш или по само еден ден си оди дома. Уште една прдност е дека нема резови, не се отвора абдоменот што ја класификува во минимално инвазивни процедури со траен ефект. Тој е најадекватен пристап и денес во светот важи за златен стандард при решавање на стрес инконтиненција на урината. Овој минимално инвазивен вагинален пристап го применувам и за третирање на пролпас на мочниот меур, матката и/или вагината со траен резултат во корекцијата на нивната позиција одосно функција.