Автор: zmc_piksel_dev

Железо

Железото е есенцијално за сите клетки во организмот. Примарната функција на железото е да биде носител на кислород во телото, како дел од хемоглобинот во крвта и дел од миоглобинот во мускулите. Анемија заради недостаток на железо се добива кога нема доволно железо во црвените крвни клетки. Ова е чест проблем, предизвикан за време на бременост, губење на крв и исхрана со ниско количество на железо.

Многу различни симптоми се добиваат при недостаток на железо во организмот:

Недостаток на енергија и замор

Вртоглавица

Главоболка

Бледило околу очите, внатрешноста на устата и ноктите

Брзо и јако чукање на срцето

Низок крвен притисок

Тенки, кршливи и бели нокти – можат да имаат забрзан раст и да се во форма на лажица

Воспален, мазен и зацрвенет јазик

Намален апетит

Престанок на здив при физичка активност

Кршлива коса

Намален имунитет и склоност кон инфекции

Силна потреба да се јаде мраз, боја или нечистотија

Нарушен сон

Болки во абдомен

Потребно е да се направи крвна анализа за да се потврди дека имате анемија заради недостаток од железо.
Доколку имате ниско железо во крвта ќе треба да го зголемите внесот на храна богата со железо, како и да примате суплементи со железо и мултивитамини.
Генерално, железото не се апсорбира лесно во телото. Расположливоста за апсорбирање е одредена во зависност дали железото е во форма на хем железо или нехем железо.
Хем железото се наоѓа само во месо, риба и живина и се апсорбира многу полесно во организмот за разлика од нехем железото, кој го има во овошје, зеленчук, легуминози, јатки и семиња.
За подобро апсорбирање на нехем железото од храна од растително потекло влијаат следниве фактори:

· Да се консумира таа храна со храна со добар извор на витамин Ц (аскорбинска киселина), на пример портокал, цитрон, домат, брокула, јагоди и др.
· Да се консумира храна која содржи хем железо и нехем железо заедно
· Храната која содржи нехем железо да се готви во садови од леено железо.
Врз намалувањето на апсорпцијата на нехем железото влијаат следниве фактори:
· Внесување на големи количества на чај или кафе при консумирање на оброк (полифенолите го врзуваат железото)
· Внесување на вишок диетални влакна (фитатите ја инхибираат апсорпцијата)
· Голем внес на калциум – земајте го суплементот со калциум во различно време од оброкот или од суплементот со железо.

Табела 1. Дневни потреби за железо

Возраст

Потребно количество железо за еден ден

Машки

14 до 18 години
Над 19 години

11мг
8мг

Женски

14 до 18 години
19 до 50 години
Над 51 година

15мг
18мг
8мг

Бременост

27мг

Доење

18 години и помалку
Над 19 години

10мг
9мг

Табела 2. Извори на хем железо

Извор

Количина

Железо (мг)

Телешко месо

85гр

3.0

Телешки црн дроб

85гр

7.5

Пилешки гради (печени)

85гр

1.1

Пилешки бут (печен)

100гр

1.3

Пилешки црн дроб

100гр

12.8

Школки

¾ чаша

3

Свинско месо

85гр

1.2

Туна во вода

85гр

0.8

Мисирка (темно месо)

100гр

2.3

Мисирка (бело месо)

100гр

1.6

Табела 3. Извори на нехем железо

Извор

Количина

Железо (мг)

Бадеми

10 – 12

0.7

Суви кајсии

10

1.7

Црн грав (варен)

1 чаша

3.6

Интегрален леб

2 парчиња

1.8

Брокула, зготвена

½ чаша

0.6

Урми

10

1.6

Бел грав, варен

1 чаша

5.2

Леќа, варена

1 чаша

6.6

Кромид

½

1.5

Меласа

1 лажица

3.5

Грашок

½ чаша

1.3

Суво грозје

½ чаша

1.5

Смоква

1

2

Интегрален ориз, варен

1 чаша

1

Паста

150гр

0.8

Соја, варена

1 чаша

8.8

Тофу

½ чаша

6.6

Спанаќ, варен

½ чаша

3.2

Какао

1 лажичка

0.5

Кари

1 лажичка

0.6

Јајца

1

1

Вера Кироска

Инженер по прехранбена технологија

„Заради комплицираност на мојата болест половина од учениците
мислеа дека сум мртов, но д-р Митрев ме спаси“

„Не е само најдобар доктор тој е најдобриот човек на планетава„ – со оваа реченица ни започна разговорот со кумановскиот професор по географија Абдула Љатифи. Повеќе од 40 години тој е во образованието, а неговата најголема радост се учениците.Работниот век му поминува во ОУ „Бајрам Шабани“, а животниот век веќе на двапати го продолжува во Специјалната болница по хируршки болести „Филип Втори“. На 19-ти овој месец кај Љатифи е направена интервенција со поставување на два стента на аортата заради нејзина аневризма, комплицирана состојба со голем ризик по животот. Неговото прво даоѓање во нашата болницата е пред 6 години кога од страна на д-р Митрев му се поставени 4 бајпаса:
„По првата операција мојот живот со 4 бајпаса е ист како и пред тоа. Се чуствував феноменално, немав никакви проблеми, на контроли доаѓав редовно, живеев нормално. Но, во последната недела од месец мај почувствував до тогаш за мене не позната болка во желудникот. Беше утро , мислев причина за тоа е мојата лоша навика да не појадувам. Каснав нешто со надеж дека болката ќе помине. Но таа се засилуваше и се ширеше од стомакот кон градите. Стануваше неподнослива и морав да заминав на лекар во моето Куманово. По неколку испитувања направени од мојот кардиолог во Куманово ми беше сурегирано дека треба да се направи операција. Во кумановската болница немаше слободен термин, иста беше сликата и со Клиниката за кардиологија во Скопје. Се обидов и во Тетово, но секаде требаше да се чека. По инсистирање на мојата ќерка која е медицинска сестра дојдов во „Филип Втори“.

Да знаев дека овие интервенции се покриени од страна на ФЗОМ ни секунда не ќе размислував каде да се оперирам, благодарен сум што заради таа финансиска поволност можев да го одберам најдобриот. Кога дојдов овде во болницава со пуштањето на првата инфузија болките ми се смирија можам да кажам и ми исчезнаа. Бев подготвен за интервенцијата, чуствував голем оптимизам и навистина целиот тим на лекари и медицински персонал има огромен придонес за таа моја безгрижност. Знам дека во 18:00 часот почна интервенцијата а кога заврши не знам. Кога се освестив бев најсреќниот човек на светот, немаше порадосен ден во мојот живот од тој 19-ти јули“. Разговорот со даскалот по географија не можевме да го завршиме а да не прашаме дали денеска децата учат географија. Тој ни одговори: „ Не, децата денеска не учат географија, се што учат, учат од нивните паметни телефони ,така е тоа во овој век. Учениците си ги сакам највеќе, иако половина од нив мислеа дека сум мртов заради тешката дијагноза, но д-р Митрев ме спаси“.

За интервенцијата кај г-дин Љатифи зборувавме со Академик д-р Жан Митрев, тој вели дека случајот бил комплексен, но се завршил со одличен исход:
„ Извршена е интервенција со поставување на два стента на аортата која беше во многу лоша состојба. Не само што имаше аневризма туку истата имаше и извиткување , што дополнително ја комплицираше ситуацијата. Неговата аорта беше комплексно и извиткана и проширена, а тој беше континуирано со болки, се наоѓаше во состојба пред руптура на аневризмата, така што двата стента беа неопходни. Со тоа е покриен долг сегмент од аортата, практично од рамото до дијафрагмата. Заради извиткувањето мораше да се постави и вториот стент за да може да се покрие целата аорта во тој предел и каде што е извиткана, за да има добро налегнување на протезата на здравиот дел од аортата. Ова е модерен начин на лекување со ендоваскуларни стентови. Тоа се специјални стентови кои претходно се мерат и се подесуваат според пациентот. Ова ние и порано го имаме изведувано кај многу пациенти, но кај г-дин Љатифи имаме класичен случај на пациент со огромна торакална аневризма која е решена со торакални стентови. Радува фактот што трошоците за оваа интервенција беа покриени од ФЗОМ. Единствена работа која е проблематична во однос на пациентите е во тоа што ФЗОМ до сега тие тришоци не ги покриваше, а истите се огромни за тие протези и не се во можност сите пациенти да ги платат. Инртервенцијата помина одлично, пациентот е во одлична кондиција и физичка и психичка и за два дена си замина дома. Интервенцијата траеше помалку од еден час, без никакви компликации, од почеток до крај. Голем број на пациенти кои се во таа висока ризична група може да имаат бенефит од вакви интервенции. Пристапот секогаш е индивидуален, кај некој може да се реши проблемот со 4, кај некој со поставување на 1 стент. Се надевам дека и понатаму разбирањето и соработката со ФЗОМ ќе биде на ова рамниште, за да можат пациентите и во иднина своите проблеми да ги решаваат на тоа ниво и со најмал можен ризик“.

Витамин Д – карактеристики и улога во организмот

Витаминот Д или т.н антирахитичен витамин заедно со паратироидниот хормон ја регулира ресорпцијата на калциум и фосфор во плазмата.Витаминот Д во организмот се создава во кожата во вид на провитамин а под дејство на сончевата УВ светлина се трансформира во витамин Д. Нашата кожа кога е изложена на директни сончеви зраци создава доволно количество на витамин Д, и токм изложеноста на сонце е најсигурен начин за истиот да се синтетизира.

Витаминот Д може да се внесе во организмот и преку храната . Најприсутен е во рибиното масло, млеко и млечни производи, жолчка од јајце. Во доволна количина го нема ниту во една намирница од нашата секојдневна исхрана и затоа речиси е невозможно потребите да се задоволат со внесување на истиот преку храна, па истите се надополнуваат со изложување на сонце. Препорачана дневна доза (според RDA) е од 5-10 мг.

Примарната улога на Витамин Д во организмот е во правилна апсорпција на калциумот и фосфорот во организмот, со што игра примарна улога во оформувањето на коските. Придонесува за нивно зацврстување, здрави заби како кај децата така и кај возрасните.Недостаток на Витамин Д доведува до пореметување на метаболизмот на калциум и фосфор во организмот со што доаѓа до општа деминерализација на коските, болки во коските, слабост во мускулите и почести спонтани фрактури.Најтешко пореметување предизвикано од недостаток на Витамин Д е болеста рахитис.Тоа е метаболичка болест на коските, најчесто се јавува кај деца и затоа внесот на витамин Д кај децата треба да биде редовен.Недоволно количество на витамин Д кај жените во менопауза го засилува процесот на остеопороза и е голем ризик за настанување на фрактури.

Затоа одржување на нормална концентрација на Витамин Д посебно кај постари мажи и жени е примарен фктор во превенција и третман на остеопорозата.Актуелни препораки за количеството кај возрасни се: Дневно оптимално да се внесуваат 800 IE (повисоките концентрации се токсични а помалите не се ефикасни)Намалено ниво на витамин Д е состојба која алармантно се зголемува секоја година. Речиси 40% од населението после 40 година од животот има намалено ниво на Витамин Д.Статусот на витамин Д во организмот се одредува со мерење на нивото на 25 (OH) D во серумот.Истиот се препорачува да се проверува уште на почетокот на менопаузата, како еден од начините за превенција од остеопороза, зашто хроничен недостаток на витамин Д неможе да се реши преку ноќ и потребен е подолг временски период истиот да се надокнади.

Подготвил:Дипл.инж.по биохемија Црвенпанова Александра

Најнови препораки за третман на тироидна дисфункција кај пациенти после коронарна бајпас хирургија

За време и после коронарна бајпас хирургија забележан е транзиторен пад на тироксинот во крвта што е поврзано со хемодинамската нестабилност на пациентите во тој период.Во рандомизирани студии забележано е дека периоперативниот и постоперативниот морбидитет и морталитет како и инциденцата од аритмии не зависи од администрацијата на левотироксин кај ваквите пациенти.
Кај пациенти во критична задравствена состојба сместени во единиците за интензивна нега како и кај пациенти после коронарна бајпас хирургија кои имаат пониско ниво на Т3 и Т4 во крвта нема евидентирани податоци за бенифит од третманот со левотироксин . Бенефит единствено е забележан кај пациенти со покачено ниво на ТСХ над 20 mU/L со изразени знаци на хипотироидизам или микседем.

Проценка на тироидната функција кај претходно еутиреотични пациенти посебно кај тие кои подолго се третираат во единиците на интензивна нега е особено тешка. Многу од нив имаат ниски вредности на ТСХ и ФТ4 во крвта. Затоа препораките се да не се тестираат тироидните хормони кај вакви пациенти .Ако и покрај тоа постои сомнение за дисфункција на тироидната жлезда се препорачува да се направи комплетен тироиден статус Т4,ТСХ,ФТ3 и ФТ4 и тогаш да се одлучи за потребата од третман, земајќи ги во предвид следниве препораки:

Кај критично болни пациенти со ниско серумско ниво на Т3 и Т4 без клинички знаци на хипотиреоза не се препорачува отпочнување на третман со левотироксин.

Кај претходно еутиреотични пациенти кои биле подвргнати на коронарна бај пас хирургија не се препорачува третман на тироидната функција во раниот постоперативен период.

Епидурална анестезија

Епидурална анестезија или епидурална аналгезија претставува администрација на лекови(локални анестетици и/или аналгетици) во епидуралниот простор. Епидуралниот простор е просторот помеѓу обвивките на ‘рбетниот мозок и ‘рбетниот мозок. Техниката на изведување подразбира пронаоѓање на епидуралниот простор со специјална игла помеѓу пршлените и пласирање на епидурален катетер преку кој се врши администрација на лекови. Лековите (локални анестетици и/или аналгетици) вршат само губиток на сензацијата, односно губиток на осетот за болка, за разлика од спиналната анестезија каде што имаме губиток и на сензација и на моторика. За разлика од спиналната анестезија која што се изведува само во лумбалниот дел(долниот дел) од ‘рбетниот столб, епидуралната анестезија може да се постави во по цела должина на ‘рбетниот столб(во пределот на вратот, градниот кош, долниот дел).Епидуралната анестезија може да се користи:

• Само за аналгезија, обезболување, каде што не е потребен хируршки зафат(породување, третман на болка од различно потекло)

• Во комбинација со општа или спинална анестезија(менување на колк, колено, абдоминални аневризми, абдоминални операции). Овој тип на анестезија може да ја намали потребата на пациентот за аналгетици, а со самото тоа да доведе и до побрзо будење од анестезијата.

• Постоперативна аналгезија. Епидуралната анагезија постоперативно има неколку предности: ефективна аналгезија без употреба на опиоиди(дилни аналгетици), намалена зачестеност на постоперативни респираторни проблеми и инфекции, намалена зачестеност на постоперативен миокарден инфаркт(срцев удар), стрес одговорот на организмот од хируршкиот зафат е намален, мотилитетот(подвижноста) на цревата е подобрен заради симпатичката блокада на нервниот систем.

Но, и покрај сите предности на епидуралната анестезија/аналгезија може да биде и високо ризична кај одредени индивидуи и кога се изведува неправилно.

Др. Тања ГрамослиДр. Марко Ѓоргон

Малите херои од нашата болница
Летен камп за деца со вродени срцеви маани и нивните родители
И оваа година по традиција , веќе петти пат се реализираше Летниот камп за деца со вродени срцеви маани и нивните родителиподдржани од стручната помош и знаење на тимот на психолози и лекари од Специјалната болница „Филип Втори“ и од ентузијазмот на волонтерите од Црвен крст на град Скопје. Координатор на кампот беше Љубица Лилиќ психолог во нашата болница .Таа ни зборувше за активностите кои се реализираа во периодот Од 29.06 до 04.07 во Струга во Кампот Солферино .
„ Традиционално соработката помеѓу Црвениот крст на град Скопје и Специјалната болница за хируршки болести „Филип Втори“ продолжува активно. Секоја година кампот има свое име, лого и мото. Оваа година децата заедно со волонтерите го именуваа кампот„ Камп на Малите херои“. Мотото на овогодинешниот камп беше:„ Низ заедничка игра и учење да стигнеме до нови пријателства и спомени“. Активностите кои ни го исполнуваа секојдневието беа Креативни работилници со децата (кои се оперирани или имаат направено интервенција на срцето) во функција на надминување на трауматското искуство, градење на нов идентитет на здраво дете, интегрирање на детето во социјалната средина и едукација за важноста за хигиената во нивниот живот. Психолошката поддршка на родителите на деца со ВСМ пред се од тимот на психолози од „Филип Втори“ кои работеа низ различни тераписки техники : автоген тренинг за растоварување на стресот, изразување и споделување на емоциите во безбедна средина, поддршка на здравите капацитети, изнаоѓање на здрави начини да се надмине стресот и на крајот да се формира слика за себе, своето дете и своето семејство како здраво и функционално со можност за здрав напредок. Како особено важен дел е едукација на родителите и дел од децата со ВСМ за медицинските аспекти на нивната здравствена состојба. За таа цел и оваа година имавме специјално предавање од д-р Планинка Зафировска на тема „Секојдневието на вродените срцеви маани -патологија или заблуда.“ Дополнително докторката беше достапа и отворнан за медицински конслутации и прашањата на сите учесници на кампот.

Разговаравме и со некој од родителите на децата кои се оперирани или врз кои се извршени интервенции во болницата „Филип Втори“. Мајките на малите херои во овој камп се дружат , разменуваат искуства, секоја раскажува за она што го преживеала со болеста на своето дете. Искуствата се различни, надежта иста .
Дел од децата и родителите на овој камп доаѓаат уште од почетокот меѓу нив и С.Б мајка на сега 13 годишно девојче . Нејзината ќерка има вродена срцева мана, која е е откриена од првиот ден на раѓање. Уште во 2004 од Клиника биле испратени во Бугарија заради консултација, цената на интервенцијата била преголема за да си ја дозволат таму. Но разбрале дека и во „Филип Втори“ се прават истите интервенции. Примени се од д-р Милев и после долго следење и чекање на девојчето да порасне нејзиното срце е доведено во нормала. Импресиите од кампот се силни и големи како што вели таа, храбрењето на мајка со мајка е од големо значење за нив.

М.А е на кампот веќе три години запознава дечиња со истиот проблем, вели нивната живост, нивната насмевка е поттик за сите децакои овде живеат заедно.
А.Ф е родител кој трета година е на кампот. Нејзината ќерка уште од раѓање го има шумот на срце. Истиот е следен кога имала сам 2 дена. Заради шумот имала кревко здравје постојано престојувале по болници , слабокрвност, чести опструкции, инфекци.Но од како е направена операција во „Филип Втори“ се е поинаку. Мајките велат им недостига уште малку верба дека со нивните деца се ќе биде во ред., да се вратат во нормала и кон секојдневните предизвици на животот. Слични се приказните и на останатите, сите тие имаат иста судбина по болест, која ја победиле, го спасиле своето дете благодарение на лекарите од „Филип Втори“. Благодарноста ќе ја имаат цел живот.Детската насмевка нема цена а животот мора да се живее.

Целта е кампот е да се прошири со своите активности бидејќи ефектите во психолошка смисла за родителите се повеќе од евидентни. Родителите од еден камп на друг, растат се повеќе, созреваат и надминуваат стравови и лични бариери. Преку својот раст и развој тие им се пример за раст и на своите деца. Во некоја идеална и конечна форма овој камп би бил достапен за сите родители кои имаат потреба од ваков тип на поддршка, кон што ние како тим се стремиме, со огромната поддршка на академикот д-р.Жан Митрев.