Autor: Nertila Ivanovski

,,Pini qumësht – ju nevojitet për të pasur kocka të forta,,- kjo ishte shpesh fraza që prindërit tanë përdornin për të shoqëruar çdo gotë qumështi në fëmijërinë tonë.
Fakt është se qumështi përmban kalcium, i cili është një nga elementët kryesorë për kocka të forta. Indi kockor formohet në fëmijëri dhe adoleshencë, por ne kemi nevojë për shëndetin dhe forcimin e kockave gjatë gjithë jetës sonë, kështu që nga kjo mund të konkludojmë se duhet të vazhdojmë të kujdesemi për kockat tona gjatë gjithë jetës sonë.

Kockat tona mbështesin trupin tonë. Ato na lejojnë të lëvizim dhe të mbrojmë trurin, zemrën dhe organet e tjera nga dëmtimet. Ato gjithashtu ndryshojnë vazhdimisht gjatë gjithë jetës sonë, varësisht nga shëndeti dhe mosha jonë.

Trupi prodhon vazhdimisht masë kockore, e cila ruan forcën e kockave. Tek të rinjtë, masa kockore krijohet më shpejt se humbja e saj. Masa kulmore e kockave krijohet deri në moshën 30 vjeç, që do të thotë se në atë moshë kockat tona janë në dendësinë dhe forcën e tyre maksimale, ndërsa pas moshës 50 vjeç, ne fillojmë të humbasim forcën e kockave sepse trupi humbet masën kockore më shpejt sesa e rindërton atë.

Gratë në menopauzë (nën ndikimin e ndryshimeve hormonale) humbasin deri në 2% të masës së tyre kockore çdo vit. Prandaj, ushqimi i duhur që përfshin marrjen e mjaftueshme të kalciumit dhe vitaminës D mund të zvogëlojë gjithashtu rrezikun e osteoporozës, një gjendje në të cilën kockat bëhen të dobëta dhe të brishta, duke u thyer edhe gjatë stresit/traumës më të vogël.

Roli i ushqimit në ndërtimin dhe mirëmbajtjen e kockave të forta gjatë gjithë jetës është thelbësor. Vitamina D, magnezi dhe fosfori janë gjithashtu elementë që ndihmojnë në stabilizimin e kockave tona dhe i mbrojnë ato nga lëndimet dhe dëmtimet. Ju mund t’i merrni këto lëndë ushqyese përmes ushqimeve që hani çdo ditë, duke mbështetur shëndetin e kockave në çdo moshë. Për këtë arsye, në tekstin e mëposhtëm do t’ju informojmë se si mund ta ndihmoni veten dhe të mirëmbani një sistem skeletor të shëndetshëm.

Cilat ushqime mbështesin shëndetin e kockave?

Ushqimet që hani çdo ditë mund të kenë ndikim në forcën dhe strukturën e kockave tuaja. Ato gjithashtu mund të ndikojnë në aftësinë tuaj për të jetuar një jetë të plotë. Për të ruajtur shëndetin e kockave, rekomandohet një dietë e ekuilibruar që përfshin:

Produktet e qumështit: Qumështi, djathi dhe kosi janë burime të shkëlqyera të kalciumit. Shumë produkte të qumështit janë të pasura me vitaminë D, e cila ju ndihmon të përthithni kalciumin që ju nevojitet për të mbajtur kocka të forta. Qumështi përmban gjithashtu vitamina të tjera të tretshme në yndyrë që janë thelbësore për strukturën e shëndetshme të kockave, të tilla si vitaminat A dhe K.

Çokollata e zezë: Kërkoni justifikim për të ngrënë diçka të ëmbël? Çokollata e zezë është treguar është një burim magnezi, i cili, së bashku me fosforin, rregullon sasinë e kalciumit të përthithur në kocka. Shijoni çokollatën e zezë në mënyrë të moderuar, duke treguar kujdes dhe duke kufizuar marrjen e sasisë së tepruar të sheqerit.

Peshk i yndyrshëm: Konsumimi i peshkut të yndyrshëm është çelësi për të ruajtur kockat e forta, falë kombinimit të tij unik të lëndëve ushqyese. Peshku është kryesisht një burim i vitaminës D, e cila është thelbësore për thithjen e kalciumit. Peshqit e yndyrshëm (salmoni, skumbri, sardelet) janë ndër burimet më të mira natyrale. Ato përmbajnë acide yndyrore Omega-3 që zvogëlojnë inflamacionin dhe mbështesin dendësinë minerale të kockave. Ato përmbajnë kalcium dhe fosfor, të cilat kanë ndikim të drejtpërdrejt në formimin e kockave.

Ushqime të pasura me proteina: Ushqimet e pasura me proteina kanë përfitime të konsiderueshme për shëndetin e kockave duke përmirësuar dendësinë e kockave. Ekzistojnë studime që tregojnë se konsumimi i një diete të pasur me proteina të kombinuar me stërvitjen për forcë ndihmon në ruajtjen e masës kockore, duke zvogëluar rrezikun e osteoporozës dhe frakturave të kockave. Kjo është veçanërisht e rëndësishme për personat që kalojnë në menopauzë dhe ata që luftojnë me çrregullime të ushqimit dhe kequshqyerje/mosushqyerja.

Zarzavate me gjethe: Përfshini spinaqin, brokolin, lakrën jeshile dhe panxharin zviceran në dietën tuaj. Të gjitha këto perime përmbajnë kalcium dhe magnez për të mbështetur shëndetin e kockave.
Fruta arrore dhe fara: Shtoni sipër sallatës bajame dhe fruta të tjera arrore, të cilat janë burime magnezi. Shtoni fara chia ose lulekuqe në recetat tuaja të preferuara për të shtuar edhe më shumë kalcium dhe acide yndyrore omega-3 në dietën tuaj.

Drithërat e plota: Përveçse ofrojnë fibra, buka dhe makaronat integrale, si dhe orizi integral, janë gjithashtu burime të magnezit dhe fosforit. Drithërat e plota jo vetëm që do t’ju ndihmojnë të menaxhoni peshën tuaj dhe të qëndroni të ngopur, por ato gjithashtu mbështesin shëndetin e kockave tuaja.
Ekspozimi i moderuar në diell: Drita e diellit është një burim i mirë i vitaminës D.

Shtesat ushqimore

Ushqimi mund të jetë një burim ideal i të gjitha lëndëve ushqyese që na nevojiten për kocka të shëndetshme dhe të forta, por edhe shtesat e vitaminave mund të jenë të dobishme. Për shembull, shumë të rritur kanë mungesë të vitaminës D dhe mund të përfitojnë nga një shtesë për të mbështetur thithjen e kalciumit.
Popullata/personat me çrregullime të ushqimit ose që marrin ilaçe të caktuara, të tilla si steroidet, gjithashtu mund të jenë në rrezik për humbjen e cilësisë së kockave.
Konsultohuni me mjekun ose nutricionistin tuaj para se të merrni ndonjë shtesë ushqimore. Me kryerjen e analizës së gjakut mund të zbulohen nivelet e lëndëve ushqyese në trupin tuaj.

Mos harroni ushtrimet dhe zakonet e shëndetshme

Ushqimi është vetëm një komponent që mund të ndihmojë në mbajtjen e kockave tuaja të shëndetshme. Së bashku me dietën e shëndetshme, rekomandohet të bëni disa ndryshime në stilin e jetës për të ndihmuar në ruajtjen e forcës së kockave:

Përfshini ushtrime me pesha: Ecja, vrapimi dhe ushtrimet përmirësojnë shëndetin e kockave. Çdo formë e ushtrimeve me pesha mund t’ju ndihmojë të ruani dendësinë e kockave dhe të zvogëloni rrezikun e zhvillimit të osteoporozës.

Lëreni duhanin: Përveç rritjes së rrezikut të sëmundjeve si kanceri i mushkërive dhe sëmundjet e zemrës, nikotina mund të ngadalësojë prodhimin e qelizave ndërtuese të kockave në trupin tuaj. Pirja e duhanit gjithashtu mund të ndikojë negativisht në aftësinë e trupit tuaj për të thithur kalciumin, i cili është thelbësor për ruajtjen e kockave të forta.

Kufizoni alkoolin: Alkooli i tepërt mund të shkatërrojë qelizat që krijojnë masë kockore, duke ngadalësuar procesin e riparimit të kockave. Alkooli gjithashtu mund të rrisë hormonin paratiroid, i cili shkakton humbje të kalciumit dhe një ulje të masës dhe forcës së përgjithshme të kockave.

Edhe pse forca maksimale e kockave arrihet deri në moshën 30 vjeç, nuk është kurrë vonë për të ndërmarrë hapa për të forcuar kockat tuaja. Kombinoni një dietë të ekuilibruar me ushtrime dhe një stil jetese të shëndetshëm për të qëndruar aktivë gjatë gjithë jetës suaj.

Në Klinikën Zhan Mitrev, pacientja e huaj 29-vjeçare është operuar me sukses si pasojë e një tumori në kanalin kurrizor në zonën e kockave sakrale nga ekipi neurokirurgëve i udhëhequr nga Prof. Dr. Vladimir Rendevski

Pacientja është 29 vjeç, disa muaj vuan nga dhimbja në pjesën e poshtme të shpinës dhe përgjatë gjatësisë së këmbës së djathtë, të cilat nuk kanë pasur asnjë reagim/përmirësim nga terapia e mëparshme. Pas procedurave diagnostikuese, u zbulua një formacion tumoral në kanalin kurrizor në zonën e kockave sakrale, i cili ushtronte presion të konsiderueshëm mbi rrënjët nervore përkatëse.

Me anë të teknikës mikroneurokirurgjikale, ekipi ynë i udhëhequr nga Prof. Dr. Vladimir Rendevski, izoloi në mënyrë efikase dhe precize procesin tumoral nga strukturat nervore ngjitur në kanalin kurrizor, duke e hequr atë në masën maksimale të mundshme, gjë që lejoi një përmirësim të ndjeshëm të simptomatologjisë klinike të pacientes tonë.

Me këtë ndërhyrje kirurgjikale, dhe me ndërhyrjet e mëparshme kirurgjikale në tru dhe në shpinë, Spitali Klinik Zhan Mitrev kryen plotësisht të gjitha procedurat neurokirurgjikale të kryera në vendin tonë, dhe së fundmi ka filluar mbulimin e plotë për të gjitha gjendjet emergjente neurokirurgjikale, të cilat ekipi ynë i mbulon 24 orë në çdo ditë të javës.

Magnetoforeza rezonante është një metodë e re jo invazive që përdor një pajisje të veçantë – një gjenerator të fushës magnetike (ELF) me frekuenca jashtëzakonisht të ulëta (<100 Hz) dhe intensitet të ulët (<100 Gauss), i cili rrit përshkueshmërinë e membranës qelizore. Ky trajtim i ri instrumental, duke përdorur një pajisje specifike magnetoforeze, kryen një aplikim lokal të kolagjenit të pastruar deri në 3 centimetra thellësi nën lëkurë. Në këtë mënyrë, shmanget metoda invazive e administrimit të kolagjenit me gjilpërë.

Pajisja GUNAPHORESIS (GPH), me të cilën zbatohet kjo metodë, lejon përthithjen e kolagjenit deri në 99%. Ndryshe nga metoda invazive në të cilën pacienti duhet të shpohet deri në 8 herë gjatë një trajtimi për të aplikuar dozën e duhur të kolagjenit, këtu, e njëjta dozë injektohet duke përdorur pajisjen në vetëm 15 minuta dhe depërton nëpër lëkurë në një thellësi maksimale deri në 3 cm, duke arritur indet ose nyjet.

Në cilat raste mund të ndihmojë kjo terapi?

• dhimbje të kyçeve dhe muskujve,
• diskopati,
• artrit,
• lëndime sportive,
• ndrydhjet,
• sëmundje neurologjike
• rehabilitim pas lëndimeve muskuloskeletale,
• rehabilitim pas operacionit
• defekte kozmetike
• shenja
• djegie

Avantazhet:

• Aplikohet direkt në zonën e prekur.
• Absorbim i lartë i kolagjenit në nyje dhe muskuj.
• Pa efekt termik (sipërfaqësor ose i brendshëm) – mund të përdoret në osteosintezën e metaleve dhe endoprotezave.
• Nuk cenon integritetin e lëkurës sepse nuk përçohet rrymë elektrike nëpër inde, gjë që e bën metodën të këndshme dhe nuk rrezikon djegien e lëkurës.
• Është hipoalergjik, nuk shkakton reaksione alergjike.
• Mund të kombinohet me medikamente të tjera.
• Mund të kombinohet edhe me teknika të tjera fizioterapie.
• Lëndimet sportive mund të trajtohen pa ndikuar në rezultatet e testeve të dopingut tek sportistët.

Kundërindikacionet:

• shtatzënia;
• plagët e hapura;
• prania e formacioneve malinje.

Sa trajtime nevojiten?

Numri optimal është 10 procedura të aplikuara çdo ditë për 10 ditë, pas të cilave procedurat e mirëmbajtjes mund të bëhen një herë në muaj dhe/ose një kurs mirëmbajtjeje prej 5 ose 10 procedurash (në varësi të gjendjes së lëkurës) një herë në vit.

Efekti i guanaforezës mund të vërehet pas procedurës së tretë (dhe në disa raste edhe nga procedura e parë) dhe vazhdon me kalimin e kohës. Arsyeja për këtë është stimulimi i prodhimit natyral i kolagjenit në lëkurë, i cili vazhdon edhe pas përfundimit të procedurave (dmth.ka efekt të zgjatur).

Në rast kur dhimbja është e pranishme, efekti i lehtësimit të dhimbjes ndodh në procedurën e parë deri në të tretë. Gunaforeza është një procedurë e shpejtë që mund të kryhet edhe gjatë pushimit të drekës. Kohëzgjatja e procedurës është 15-20 minuta për një pjesë/zonë. Nuk ka skuqje ose ënjtje, klienti mund të dalë direkt jashtë pavarësisht nga temperatura e jashtme ose rrezet e diellit.
Çmimi i një terapie me dy kolagjene është 3000 denarë për një pjesë/zonë.

Aplikimi i GUNAPhoresis është metoda e preferuar për trajtimin e osteoartritit, dëmtimeve të muskujve, tendinave, dhimbjeve të shtyllës kurrizore me origjinë të ndryshme dhe dëmtimeve sportive dhe sigurisht në mjekësinë estetike.

Për informacion dhe për të rezervuar terminin tuaj, telefononi në qendrën tonë të kontaktit në 02/3091-484.

Shoqëria moderne dhe mediat shpesh imponojnë standarde joreale të bukurisë, të cilat prekin veçanërisht të rinjtë. Gjithnjë e më shumë vajza të reja – madje edhe në moshën 6 vjeç – shprehin pakënaqësi me pamjen e tyre. Ky obsesion me imazhin e trupit mund të çojë në çrregullime serioze të të ngrënit.

Çrregullimet më të zakonshme:

• Anoreksia nervore – kufizim i vetëdijshëm dhe i rrezikshëm i ushqimit, me qëllim humbjen e peshës.
• Bulimia nervore – cikle të përsëritura të ngrënies së tepërt, të shoqëruara nga të vjella ose përdorim laksativësh.

Këto çrregullime ndodhin zakonisht ndërmjet moshës 14 dhe 20 vjeç dhe shpesh shoqërohen me profesione që kërkojnë ruajtjen e një pamjeje “perfekte”, siç janë modelimi, baleti, gjimnastika dhe noti. Anoreksia nervore është e zakonshme tek atletet femra të cilat zvogëlojnë marrjen e ushqimit nën presionin e trajnerëve dhe shoqërisë. Vajzat që modelojnë para sfilatave të mëdha të modës pinë vetëm ujë dhe hanë pambuk sepse është celulozë e pastër dhe nuk është lëndë ushqyese, por kalon vetëm përmes stomakut, duke zvogëluar urinë/nevojën për ushqim.

Pasojat fizike dhe psikologjike

Çrregullimet e të ngrënit ndikojnë në të gjithë trupin:
Anoreksia:

• Humbje drastike në peshë (BMI <17.5)
• Ndërprerje e ciklit menstrual
• Lëkurë e thatë dhe e verdhë
• Osteoporozë (humbje e masës kockore)
• Ulje e dëshirës seksuale dhe ndjeshmëri ndaj të ftohtit

Bulimia:

• Erozion dentar
• Gjëndra të fryra
• Çekuilibrim i elektroliteve dhe dehidratim
• Probleme gastrointestinale
• Plagë dhe acarim në gojë
  Ndërhyrja në kohë është e rëndësishme: Njohja dhe diagnoza e hershme lejojnë një trajtim më efektiv dhe parandalim të pasojave afatgjata. Trajtimi është një proces shumëdisiplinor dhe përfshin:
• Stabilizim mjekësor
• Mbështetje ushqyese
• Terapi psikologjike
• Kontroll i peshës përmes një diete të shëndetshme

Në raste të rënda, rekomandohet shtrimi në spital, dhe nëse pacienti refuzon terapinë dhe shëndeti i tij është seriozisht i rrezikuar, është i mundur edhe trajtimi i detyruar.

Mbështetje ushqyese në çrregullimet e të ngrënit

Dalja nga cikli vicioz i urisë, depresionit, ankthit dhe dobësisë fizike është e mundur – por kërkon mbështetje profesionale dhe një plan ushqimor të përshtatur individualisht. Dieta e personave me anoreksi ose bulimi duhet të planifikohet dhe monitorohet me kujdes nga një mjek dhe një nutricionist.

Qëllimet e terapisë ushqyese:

• Kthimi i peshës trupore në peshën normale të trupit
• Vendosja e vakteve të rregullta dhe të ekuilibruara
• Korrigjimi i mangësive/mungesave ushqyese (elektrolite, vitamina, minerale)
• Reduktim i ankthit lidhur me ushqimin
• Rivendosja e funksionit hormonal dhe gastrointestinal

Përse është e rëndësishme ushqyerja e duhur?

Tek individët me çrregullime të ushqimit, trupi vuan nga një mungesë serioze e energjisë dhe lëndëve ushqyese. Kjo mund të çojë në probleme gastrointestinale (kapsllëk, refluks, dhimbje), metabolizëm të dëmtuar, organe të dëmtuara, çekuilibër hormonal dhe imunitet të dobësuar.

Çfarë do të thotë ushqimi i sukseshëm?

Normalizimi i peshës trupore nuk është vetëm një numër në peshore. Ai çon në:

• Normalizimin e hormoneve (leptina, estrogjeni, gonadotropinat),
• Rikthimin normal të ciklit menstrual,
• Përmirësimin e gjendjes mendore dhe energjisë.

Vetë-mjekimi ose dietat e improvizuara mund të shkaktojnë dëme shtesë. Për këtë arsye, nevojitet një plan ushqimor individual nën mbikëqyrjen e një nutricionisti dhe një ekipi multidisiplinar mjekësh specialistë, të shoqëruara nga mbështetje psikologjike ose psikiatrike në varësi të gjendjes individuale të pacientit.

Na kontaktoni dhe caktoni një konsultë me menutricionistët, psikologët dhe ekipin tonë mjekësor.

Gjatë temperaturave të larta, goditja nga nxehtësia bëhet një rrezik i vërtetë, veçanërisht për fëmijët, të moshuarit dhe ata që merren me aktivitete fizike në natyrë. Njohja/dallimi i shpejtë i shenjave të goditjes nga nxehtësia mund të bëjë një ndryshim të madh.

Çfarë është goditja nga nxehtësia?

Goditja nga nxehtësia ndodh kur trupi nxehet shumë dhe nuk mund të ftohet siç duhet, zakonisht për shkak të ekspozimit të zgjatur në diell ose sforcimit intensiv fizik në mjedise të nxehta. Mund të jetë kërcënuese për jetën nëse nuk trajtohet në kohë.

5 Shenja të goditjes nga nxehtësia

• Temperaturë e lartë e trupit (mbi 39-40°C)
  Kjo është shenja më e dukshme. Trupi humbet aftësinë për të rregulluar temperaturën e tij dhe ajo fillon të rritet në mënyrë të rrezikshme.
• Lëkurë e nxehtë, e kuqe dhe e thatë
  Lëkura e nxehtë, e kuqe dhe e thatë e shkaktuar nga nxehtësia është një urgjencë serioze mjekësore, veçanërisht nëse shoqërohet me shenja të tjera si konfuzion, të përziera ose dhimbje koke. Është e rëndësishme të kërkoni menjëherë ndihmë mjekësore. Ndërsa prisni ndihmë, është thelbësore ta zhvendosni personin në një vend të freskët dhe të aplikoni një leckë të lagur ose një banjë të ftohtë.
• Dhimbje koke e fortë dhe marramendje
  Truri preket gjithashtu nga mbinxehja. Dhimbjet e kokës janë shpesh të forta dhe mund të shoqërohen me konfuzion, çorientim ose edhe të fikët.
• Të përziera dhe të vjella
  Kur sistemi tretës preket/irritohet nga nxehtësia ekstreme, zakonisht shfaqet ndjenjë përzierje ose të vjellura.
• Pulsi i shpejtë dhe gulçim
  Trupi përpiqet të kompensojë nxehtësinë duke pompuar gjak më shpejt. Kjo manifestohet si takikardi dhe një ndjenjë lodhjeje ekstreme.

Si të parandaloni goditjen nga nxehtësia

• Mbani trupin të hidratuar: Pini ujë edhe nëse nuk keni etje. Shmangni alkoolin e tepërt dhe pijet me sheqer, pasi ato mund t’ju dehidratojnë.
• Shmangni ekspozimin në diell gjatë orëve të pikut: ndërmjet orës 11:00 dhe 16:00, kur rrezet e diellit janë më të forta. Në raste te pashmangshme, kërkoni hije ose zona të freskëta gjatë kësaj periudhe.
• Vishni rroba të lehta dhe me ngjyra të çelëta: Zgjidhni veshje të gjera, të ajrosura dhe me ngjyra të çelëta për të reflektuar nxehtësinë.
• Mos lini askënd në automjet të mbyllur: Mos lini fëmijë ose kafshë shtëpiake në makinë, as për një kohë të shkurtër. Temperatura në një makinë të mbyllur mund të kalojë 50°C brenda pak minutash.
• Bëni pushim nëse jeni duke ushtruar ose duke punuar jashtë: Bëni pushime të shpeshta dhe qëndroni në zona të fresketa dhe me hije.

Çfarë duhet të bëni në rast të goditjes nga nxehtësia?

• Telefononi menjëherë shërbimet për ndihmë urgjente.
• Zhvendoseni personin në një vend të freskët.
• Vendosni peshqirë të ftohtë ose ujë në trup, por jo akull, për të shmangur ndryshimet ekstreme të temperaturës.
• Mos i jepni lëngje nëse personi është pa ndjenja ose i çorientuar.
  Goditja nga nxehtësia është një urgjencë mjekësore, por është plotësisht e parandalueshme. Dëgjimi i trupit tuaj, mbajtja e trupit të hidratuar dhe mbrojtja nga dielli mund t’ju ndihmojë ta shmangni atë.