Месец: м.г

Метаболниот синдром го сочинуваат група од состојби кои се јавуваат заедно, а токму тие го зголемуваат ризикот од кардиоваскуларни болести, мозочен удар и дијабет тип 2.
Тие состојби вклучуваат: покачен крвен притисок, гликозна интолеранција (предијабетес), дислипидемија (покачено ниво на холестерол и триглицериди во крвта).
Раното откривање и третман на метаболниот синдром има за цел примарна и секундарна превенција на дијабетес мелитус тип 2, како и кардиоваскуларни заболувања (хипертензија, миокарден инфаркт, периферна артериска болест, мозочен удар), а возможно е да влијае и на и депресија и Алцхајмерова болест.

За да се постави дијагнозата метаболен синдром, потребно е да бидат исполнети најмалку три од следниве критериуми:

• Централна дебелина: обем на половината ≥ 102 cm кај мажи или ≥ 88 cm кај жени
• Триглицериди на гладно ≥ 1,70 mmol/L
• Серумски ХДЛ холестерол < 1,03 mmol/L кај мажи, или < 1,29 mmol/L кај жени
• Покачена гликемија на гладно ≥5,6 mmol/l или претходно дијагностициран дијабетес тип 2 со редовна орална антидијабетична терапија
• Хипертензија, крвен притисок ≥130/≥85 mmHg или веќе воспоставен третман со антихипертензивни лекови

Во прилог на поставување на дијагноза за метаболен синдром спаѓа и постоење на најмалку три од следните ризик фактори:

• Фамилијарна компонента: роднини од прво колено со дијабетес тип 2
• Обезност: индекс на телесна маса (BMI) ≥ 30 kg/m2
• Хиперурикемија: серумски урати на гладно ≥ 450µmol/l кај мажи, ≥ 340µmol/l кај жени
• Микроалбуминурија: уринарен албумин ≥ 20mg/24 часа
• Хиперинсулинемија: гликемија на гладно ≥ 7,8pmol/l (≥ 13,0 mU/l )

Застапеноста на депресивен синдром кај пациентите со метаболно нарушување е околу двапати поголема од таа кај општата популација. Исто така кај пациенти со метаболен синдром многу често се јавуваат и Алцхајмерова болест и sleep apnea.

ТРЕТМАН

Доколку метаболниот синдром се открие на време, третманот во принцип ќе биде нефармаколошки односно ќе се базира на промени во стилот на живот.
Токму промените во животниот стил се единствениот облик на третман кој е ефективен и влијае на сите компоненти од метаболниот синдром.
Промените треба да се изведуваат постепено. Може да се почне со 1-2 промени и потоа да следуваат повеќе.
Основата е да се направи намалување на калорискиот внес преку намалена количината на масти, а со зголемување на внесот на количината зеленчук во исхраната. Ова всушност значи примена на различни модели на така наречена “здрава чинија”.

• Течните млечни продукти треба да бидат обезмастени, а другите напитоци да бидат без калории (вода, газирани пијалаци без шеќер).
• Намалување на прекумерен внес на алкохол
• Треба да се избегнуваат големи количини храна
• Потребни се три главни оброци, закуски по потреба
• Промени во физичката активност
• Престанок со пушење
• Типови на вежби кои се погодни и кои му одговараат на пациентот во траење од најмалку половина час на ден
• Потребно е да се зголеми физичката активност за време на обавувањето на секојдневните активности (зголемување на мускулниот напор со качување по скали, пешачење или возење велосипед до работа)
• Ако се користи педометар, целта треба да биде најмалку 10 000 чекори дневно.

Промените во животниот стил бараат силна ментална поддршка, која може да се постигне преку добар однос меѓу пациентот-докторот-медицинската сестра или преку поддршка од околината.

Треба да се консултира доктор доколку:

• Крвниот притисок повторувано е > 140 и/или > 90 mmHg
• Односот на вкупен холесетрол/ХДЛ холестерол е > 5
• Триглицериди се повторувано ≥ 2,30 mmol/L
• Гликемија на гладно ≥ 6,7 mmol/L
• Пациентот развива симптоми на друго заболување (гихт и сл.)
• Пациентот има изразени симптоми на депресија

ФАРМАКОЛОШКИ ТРЕТМАН

Не постои третман што ги опфаќа сите компоненти на метаболниот синдром. Затоа фармаколошкиот начин на третманот треба да се состои во лекување на поединечните компоненти од синдромот.
Тоа значи во координација со надлежен специјалист вклучување на антихипертензивна, антидијабетична и антилипемична терапија.
Одлуката околу дозите и типот на лековите кои ќе бидат вклучени во терапија е најдобро да биде донесена врз база на индувидуален пристап кон секој пациент поединечно.

При Клиничката болница Жан Митрев докторите специјалисти за решавање на овој синдром ви стојат на располагање со совети и препораки.

Светската здравствена организација континуирано потсетува дека кардиоваскуларните болести се водечка причина за смрт во светот. Целта на ова потсетување е да се поттикнат луѓето да станат свесни дека може да влијаат на ова. Дури 80% од предвремените смртни случаи предизвикани од оваа група на болести може да се избегнат доколку се практикува здрав начин на живот.

Што претставува холестеролот?

Холестеролот е природна масна супстанција присутна во сите клетки на човечкото тело неопходна за нормално функционирање на телото. Најголем дел од холестеролот се произведува во црниот дроб, иако се добива и преку исхраната односно преку внесување на одредени намирници.

Холестеролот има три многу важни функции, клучни за доброто функционирање на организмот:

• Учествува во формирањето на жолчните киселини, од витално значење за варењето на мастите.
• Од него се формираат одредени хормони, како што се сексуалните и тироидните.
• Сончевите зраци го трансформираат во витамин Д за да ја заштити кожата од хемиски агенси и да спречи дехидрација.

Видови холестерол

Крвта го носи холестеролот од цревата или црниот дроб до органите на кои им е потребен, а тоа го прави со врзување за честичките наречени липопротеини.

Постојат два типа липопротеини:

• Со ниска густина или (LDL). Тој липопротеин е одговорен за транспорт на новиот холестерол од црниот дроб до сите клетки на нашето тело.
• Со висока густина (HDL). Тој липопротеин го собира неискористениот холестерол и го враќа во црниот дроб каде се складира или се излачува (екскреција) преку жолчката.

Од тука холестеролот можеме да го класифицираме како лош или добар.

• Лош холестерол: при спојување на LDL честичката се таложи на ѕидот на артериите и формира атеросклеротични наслаги.
• Добриот холестерол: врзувајќи се за честичката HDL, го транспортира вишокот холестерол назад во црниот дроб за да се уништи.

Зошто холестеролот е кардиоваскуларен ризик фактор?

Холестеролот е еден од главните кардиоваскуларни фактори на ризик. Луѓето со висок холестерол во крвта имаат двојно поголема веројатност да добијат срцев удар.
Кога има вишок на холестерол, тој се таложи во нашите артерии, задебелувајќи ги нивните ѕидови. Тоа е затоа што клетките не се способни да апсорбираат толку холестерол.
При појава на холестеролот, дијаметарот на артеријата се намалува, предизвикувајќи артериосклероза, со што се спречува добрата циркулација на крвта.

Ако нивото на холестерол во крвта е високо и не дозволува крвта да циркулира правилно, се јавува хиперхолестеролемија.
Хиперхолестеролемијата не покажува физички симптоми, па нејзината дијагноза може да се постави само преку тест на крвта што ги одредува нивоата на холестерол и триглицеридите.
Анализата на вкупниот холестерол може да даде вредности на хиперхолестеролемија ако концентрацијата е повисока од 200 mg/dl (покачен холестерол над препорачаните вредности).
Луѓето со вредности од 240 mg/dl имаат двојно поголем ризик да доживеат срцев удар во ткивата на срцето.
Затоа, превенцијата и раното откривање на холестеролот се многу важни со цел минимизирање на ризикот од заболување од кардиоваскуларни болести.

Препораки за одржување на холестеролот

Кога станува збор за спречување и лекување на кардиоваскуларни болести, менувањето на нашите навики е од суштинско значење. Од клучна важност е исто така да бидеме свесни и одговорни за сопствената улога за да се минимизираат ризиците.

На вредностите на холестеролот може да влијаат и генетски фактори. Но сепак тие најчесто се одраз на нездравиот начин на живот.

Неколку совети кои ќе ви помогнат вашиот холестерол да не прерасне во кардиоваскуларен ризик фактор:

• Секојдневно консумирајте овошје, зеленчук и јаткасти плодови.
• Намалете го внесувањето на сол во оброците.
• Редовно вежбајте, бидете физички активни.
• Контролирајте ја вашата тежина.
• Избегнувајте тутун и алкохол.
• Фармаколошки третман применувајте само кога е потребно.

Кардиолошкиот преглед е од витално значење

Доколку имате кардиоваскуларни ризик фактори како: хипертензија, стрес, пушење, дебелина, седентарен начин на живот, дијабетес, холестерол или семејна историја на срцеви или мозочни заболувања, тие се доволна причина за кардиолошки преглед.

Во Клиничката болница Жан Митрев ви нудиме сеопфатни и квалитетни услуга во насока на грижа за здравјето на вашето срце.
Закажете го вашиот преглед на 02 3091 484 и добијте бесплатна основна крвна слика.

Стрес-инконтиненција на урината означува неволно истекување на урина при кашлање, кивање, седење или било кој друг напор кој вклучува активности кои предизвикуваат зголемување на интрабдомналниот притисок. Причина е слабост на сложениот механизам на сфинктерна функција на мочниот меур.

Уринарната инконтиненција или попознато како подмочување е повеќе од здравствен проблем. Таа влијае на луѓето на социјално, психолошко и емоционално ниво. Жените кои имаат уринарна инконтиненција избегнуваат одредени активности или ситуации од страв да не доживеат инцидент кој ќе ги направи да се чуствуваат засрамено и нелагодно. Уринарната инконтиненција може да го ограничи животот, но не мора. Инконтиненцијата може да се лекува штом ќе се идентификува основната причина.

Резултатите од студиите сугерираат дека висок процент жени од 34% до 45% на возраст над 30 години страдаат од стрес-инконтиненција.

Денес решавањето на стрес-инконтинецијата на урина е исклучително ефикасно, а се прави со минимално инвазивна тансвагинална интервенција. Оваа интервенција вклучува пласирање на мала протеза во облик на трака направена од специјален материјал, која трајно ја врши функцијата на сфинктерот на мочнот меур. Интервенцијата трае околу 15 мининути, а хоспитализација е само еден ден по што ќе може да се вратите на вашите секојдневни активности.

Дебелината и прекумерната тежина се двете категории кои се користат за да се опише состојбата која се карактеризира со абнормална или прекумерна акумулација на маснотии. И двете можат да бидат штетни за здравјето.

Кога индексот на телесна маса (Body Mass Inedex – BMI) е поголем од 25, вишокот килограми се категоризира како прекумерна тежина, а кога овој индекс е поголем од 30, зборуваме за дебелина.
Повеќе од четири милиони луѓе годишно умираат од причини поврзани со прекумерна тежина или дебелина, на глобално ниво. Тоа значи дека проблемот вишок килограми има постигнато епидемиски размери.

Стапките на прекумерна тежина и дебелина кај децата и возрасните продолжуваат да растат. Во последните години, преваленцата на прекумерна тежина или дебелина кај децата и адолесцентите/малолетните на возраст од 5 до 19 години е зголемена за четирикратно на глобално ниво.

Дебелината и прекумерната тежина, кои некогаш се сметаа за проблеми на земјите со високи приходи, драстично се зголемуваат во земјите со низок и среден приход, особено во урбаните средини.

Огромниот број на деца со прекумерна тежина или дебели живеат во земјите во развој, каде стапката на пораст е повеќе од 30% повисока од онаа во земјите во развој. Сега има повеќе дебели луѓе отколку луѓе со недоволна тежина насекаде во светот, со исклучок на субсахарска Африка и Азија.

Реални ризици од вишокот килограми

Прекумерната тежина и дебелината се главни фактори на ризик за некои хронични болести, вклучително и кардиоваскуларни болести како што се коронарна срцева болест и мозочен удар, кои се водечки причини за смрт во светот. Понатаму, прекумерната тежина може да доведе до дијабетес и поврзани нарушувања кои произлегуваат од оваа состојба, вклучувајќи слепило, ампутации на екстремитетите и потреба за дијализа. Од 1980 година наваму, стапките на инциденца на дијабетес се четирикратно зголемени ширум светот.

Вишокот тежина може да предизвика мускулно-скелетни нарушувања како што е остеоартритис. Покрај тоа, дебелината е поврзана со некои видови на рак, вклучувајќи ги и оние на ендометриумот, дојката, јајниците, простатата, црниот дроб, жолчното кесе, бубрезите и дебелото црево. Ризикот од развој на овие незаразни болести се зголемува дури и ако се со многу малку прекумерна тежина, а се влошува со зголемувањето на индексот на телесна маса (БМИ).

Дебелината уште од детска возраст е поврзана со широк спектар на сериозни здравствени компликации и зголемен ризик од предвремен почеток на поврзани болести. Некои студии покажаа дека без интервенции, дебелите деца и адолесценти веројатно ќе останат дебели до зрелоста.

Многу од причините за прекумерна тежина и дебелина се спречени и реверзибилни. Сепак, до денес, ниту една земја не успеала да го промени порастот на оваа епидемија. Иако постојат други фактори, сепак основната причина за дебелината е енергетскиот дисбаланс помеѓу примените и потрошените калории. Во последните децении, промените во исхраната доведоа до зголемување на потрошувачката на храна која е богата со калории, богата со масти и слободни шеќери. Имаше и пад на физичката активност поради менување на моделите на многу видови работни места, подобар пристап до транспорт и зголемена урбанизација.

Наш совет

Имајќи го сето ова во предвид, нашиот совет е: одберете здрави животни навики, избалансирана исхрана богата со овошје и зеленчук и физичка активност најмалку 1 час умерена или 45 минути интензивно 5 дена во неделата. Тоа ќе ви помогне во справувањето со проблемите со вишок килограми, а секако и во превенцијата на последиците од истата.

Оваа патологија е најчеста во зимските месеци на ниски температури, но како исклучоци знае да се јави и сега со употреба на климатизери и при температурни разлики.

Синусите се коскени шуплини исполнети со воздух во коските на лицето и околу носот. Тие се поврзани со носните шуплини преку мали коскени отвори. Синузитис е воспаление или инфекција на овие шуплини /параназални синуси/.
Најчесто се јавува после настинка. E честа појава и лесно се лекува.

Како се случува појавата на синузитис?

За време на секоја вирусна настинка, слузницата на параназалните синуси – слузокожата – станува воспалена како и слузницата на сите горни дишни патишта (грлото, носот, очите). Нормално, ова воспаление престанува со настинката, за околу една недела. Но, понекогаш, кога е означена опструкцијата на отворите кои ги поврзуваат синусите со ноздрите и нивниот секрет не е добро исцеден, настанува суперинфекција на таа воспалена слузница од бактерии од орофаринксот кај децата. Кога ќе се појави оваа суперинфекција, симптомите на настинката повторно се појавуваат, се влошуваат или продолжуваат.

Кои се симптомите?

Обично, за синузитис се сомнева кога настинката трае подолго од вообичаеното, но има и други сугестивни симптоми:

• кашлица која не се подобрува по првите седум или десет дена од симптомите на настинка
• настинка која првично се подобрува, но развива треска и зголемен секрет
• постојана треска
• влошување на назалната конгестија
• лош здив при будењето
• чувствителност или болка на допир во лицето

Кои се можните компликации?

Најчеста компликација, особено кај малите деца, е инфекција на орбитата на окото (периорбитален и орбитален целулитис), која се манифестира со црвеникаво отекување на очните капаци на едното око, без исцедок.

Ако на детето му е дијагностициран синузитис, постојат предупредувачки знаци кои укажуваат на компликација: постојана треска по 2-3 дена антибиотски третман, воспаление на очите, висока температура, силна главоболка, фронтално воспаление, промени во видот, конфузија, вкочанет врат. Во овие случаи се препорачува повторно да се консултирате со вашиот лекар.

Како може да се спречи?

Важно е децата да го имаат комплетно пополнето распоредот за вакцинација за да избегнат инфекции предизвикани од агресивни бактерии или бактерии отпорни на антибиотици.
Чадот од тутунот предизвикува иритација на респираторната слузница, затоа секогаш се препорачува детето да не е во средина со чад.
Антибиотскиот третман на настинка НЕ го спречува развојот на синузитис како компликација, освен тоа, може да фаворизира инфекција од резистентни бактерии.

Како се лекува?

Вирусниот синузитис, кој се јавува при настинки, не бара повеќе третман од миењето на носот со Физиолошки раствор. Витамин Ц, цинк, ехинацеа, деконгестиви, системски антихистаминици или муколитици не се покажани како корисни во третманот.

Со оглед на клиничката дијагноза на бактериски синузитис, вашиот лекар ќе ви препише антибиотик соодветен на возраста на детето кој ќе го прима 7-10 дена и ќе ве информираа можните ризик фактори.

Стручниот тим на оториноларинголози во Клиничката болница Жан Митрев ви стои на располагање за сите ваши здравстевни проблеми поврзани со уво нос и грло.

Закажете го вашиот преглед на 02 3091 484

Д-р Данчо Шурков
Специјалист по оториноларингологија