Автор: Nertila Ivanovski

Катаракта или попозната народски како ,,перде,, се нарекува зматувањето на природната леќа во окото. Леќата е поставена зад зеницата и нејзината функција е поврзана со фокусирањето на погледот на различни далечини и добивање на јасна слика. Заматувањето на леќата води до разсејување на светлината, замаглување на видот и постепено намалување на истиот.

Кои се причините што доведуваат до појава на катаракта?

Катарактата во најчест случај е резултат на промена на структурата на леќата која е предизвикана од возраста, стареењето. Со текот на времето, структурата на леќата го променува составот и таа ја губи провидноста. Сето ова влијае на влошување на видот и негово постепено намалување. Ова е најчестиот вид на катаракта – сврзан со возрастта. Понекогаш, покрај возраста како причина за појава, катарактата може да настане и од други причини и тоа да биде вродена (конгенитална), последица на удар (травматична), да биде педизвикана од поствоспалителен процес на окото (компликата) или па да е патолошка – поради присуство на друго основно заболување.

Како се манифестира катарактата?

Типични симптоми на катаракта се: двојно гледање, замаглен вид , тешко или бледо распознавање на боите (посебно сина боја), потешкотии со видот во вечерните часови или ноќно слепило, ореол или отсјај околу светлите предмети, честа промена на контактни леќи или број на очила, губење на чувство за длабочина, умор на очите и главоболки.
Типот на катаракта се определува според делот на леќата кој што е замаглен и според времето кога дошло до замаглување.

Постојат неколку типови на катаракта:

– Нуклеарна катаракта: заматување на нуклеусот (јадрото на леќата)
– Кортикална катаракта: заматување на периферните оддели на леќата
– Кортиконуклеарна катаракта: комбинација од предходните два вида.
– Катаракта на задна капсула: заматување на делот во близина на задната капсула на леќата
– Матурна катаракта: целосно заматување на леќата
– Нигра катаракта: најнапредната форма на катаракта

Лекување на катарактата

Единственото лекување на катарактата е оперативно!
Катарактата не се лекува со лекови, единствена метода е хирушка интервенција.
Катаракта не може да се излечи со медицински лекови, очни капки, вежби или со користење на очила. Единствената опција е да се отстрани потемнетата леќа и да се замени со имплант (интраокуларна леќа) која ќе ја врши нејзината функција и која останува засекогаш во окото.
Во нашата болница операциите на катаракта се изведуваат со ФАКО техника (Факоемулцификација). Ова е најновата метода која е развиена во светот. При примена на оваа метода нема потреба од чекање за созревање на катарактата и пациентот не мора долго време да живее со ослабен вид.
Периодот на опоравување е краток.

Интраокуларните леќи кои се вградуваат за време на операцијата ја вршат/ ја презематт функцијата на природната леќа. Според тоа дали се со фокус за далеку и/или и за близу, дали корегираат повеќе фокуси и астигмаизам се делат на неколку видови:

• Монофокални леќи прават корекција за далку, а за близу доколку е потребнакорекција неопходно да се носат очила по операцијата.
• ЕДОФ интраокуалрни леќи се имланти со продолжен фикус на гледање. Тие се бифокални, со фокус за далку и за близу некаде до 50cm. При гледање на помало растојание и за пoситни работи (читање) исто така е неопходно користење на очила со мал диоптер за близу
• Мултифокални интраокуларни леќи, имаат фокус за далеку, средно и близу.

– Торик интраокуларните леќи можат да бидат и монофокални и ЕДОФ и мултифокални кај кои дополнително е вкалкулиран и вклучен астигматизамот.

Предоперативно секогаш е потребно да се направи индивидуален пристап кон пациентот со катаракта со цел одредување кој тип на интраокуларен имплант е најсоодветен.

Нашиот тим офталмолози ве очекува. За да закажете 02/3091-484

Доколку се имате породено со Царски рез, треба однапред да бидете подготвени дека ќе ви биде потребна помош да се грижите за себе и за вашето новороденче. Разговарајте за ова со вашиот партнер, родителите или пријателите.

Што да очекувате по напуштањето на родилиштето?

• Крварење од вагината до 6 недели. Потоа полека бојата ќе бледее од црвена, па розова, а потоа ќе стане жолта или бела боја.
• Болката треба да се намали по 2 или 3 дена, но местото на резот ќе биде осетливо и болно најмалку 3 недели.
• Оток и болки во градите: првите 3-4 дена по породувањето, вашите гради создаваат нешто што се нарекува колострум, супстанца богата со хранливи материи што помагаат во зајакнувањето на имунолошкиот систем на вашето бебе. Потоа, вашите гради ќе набрекнат бидејќи се полнат со млеко. Можете да си ја ублажите осетливоста со доење или измолзување и ставање ладни облоги/крпи на вашите гради меѓу доењата. Ако не доите, носете цврст градник за поддршка.
• Првиот преглед кај вашиот гинеколог е за 4 до 6 недели, доколку нема компликации.
• Внес на течности најмалку 8 чаши (2 литри) вода дневно за да не добиете запек.

Нега на раната

• Секојдневно измијте ја раната со сапун и вода и исушете со чиста крпа. Не треба да ја чистите со дезинфициенси. Честопати, доволно е само да дозволите водата да тече преку вашата рана под туш. Чувајте го местото на раната чисто и суво.
• Не пливајте и не лежете во када полна со вода, додека вашиот гинеколог не ви каже дека е во ред. Во повеќето случаи, ова е дури 3 недели по операцијата.
• Ако си заминете дома со лепенка на раната, менувајте ја еднаш дневно, или порано доколку се извалка или влажни.

Физичка активност

Станувањето и шетањето во домашни услови ќе ви помогнат да заздравите побрзо и може да помогне да се спречи згрутчување на крвта. По 4 до 8 недели, би требало да можете да се вратите во нормала и да можете да ги правите повеќето од вашите редовни активности.

Внимавајте:

• Не кревајте ништо потешко од вашето бебе во првите 6 до 8 недели.
• Кратките прошетки се одличен начин за зголемување на силата и издржливоста. Лесните домашни работи се во ред. Полека зголемувајте го обемот на работа.
• Очекувајте бргу да се заморувате. Слушајте го вашето тело и не се форсирајте до точка на исцрпеност.
• Избегнувајте интензивно чистење на домот, џогирање, тешки вежби и сите активности кои ве тераат да дишете тешко или да ги напрегате вашите мускули. Не правете стомачни.

Исхрана

• Хранете се нормално. Ако вашиот стомак е вознемирен, пробајте лесна храна со малку маснотии како обичен ориз, варено пилешко, двопек и јогурт.
• Пијте многу течности (освен ако вашиот лекар не ви каже да не го правите тоа).
• Може да забележите дека функцијата на дебелото црево не е редовна веднаш по операцијата. Ова е вообичаено. Обидете се да избегнете запек и напрегање на дебелото црево. Обидете се со секојдневно внесување на растители влакна. Ако после неколку дена немате празнење, прашајте го вашиот лекар за земање благ лаксатив.

Друга грижа

• Обидете се да јадете количински помали оброци од вообичаените и земајте здрави ужинки меѓу нив. Јадете многу овошје и зеленчук. Сите хемороиди што ќе ги развиете треба полека да се намалуваат во големина. Некои може да исчезнат.

Методи кои може да помогнат во ублажување на симптомите вклучуваат:

1. Топли бањи во када, при што нивото на водата не треба да го надминува резот од операцијата, односно раната треба да остане над нивото на водата.
2. Ладни облоги над областа.
3. Масти или супозитории на билна база.
4. Лаксативи за спречување на запек.
   Доколку е потребно, прашајте го вашиот гинеколог за препораки.
   • Сексуални односи можат да започнат по 6 недели. Исто така, не заборавајте да разговарате со вашиот гинеколог за контрацепција по бременоста.

Вашето ментално здравје е важно

Некои родилки може да се чувствуваат раздрането, плачливо, изолирано, безвредно, исцрпено и да не можат да се справат со новонастаната ситуација. Може да имаат тешкотии со спиењето и да изгубат апетит.
Доколку овие чувства и симптоми траат повеќе од 2 недели, тие би можеле да бидат знаци на постпородилна депресија.
Доколку забележите некој од симптомите опишани погоре, разговарајте со вашиот лекар или патронажната сестра за вашата состојба.

Кога да се јавите на лекар

Контактирајте со вашиот гинеколог доколку имате:
*Вагинално крварење – многу обемно, трае повеќе од 4 недели и вклучува големи згрутчувања на крв (коагулуми)
*Оток или болки во подколениците
*Оперативната рана има црвенило, топлина, оток или истекување на гнојна содржина
*Телесна температура 37,8°C
*Силни болки во стомак
*Болни и црвени гради
*Непријатен мирис и исцедок од вагина
*Главоболка
*Чуствувате тага, анксиозност, не сакате да гледате луѓе, имате чувство дека си наштетувате себеси или на вашето бебе или имате проблеми со грижата за себе или за вашето бебе.

Болката е сигнал дека нешто не е во ред со телото. По операција, нормално е да чувствувате болка, но со современите лекови, таа може ефикасно да се контролира со цел побрзо заздравување и закрепнување.

Начини на давање на лекови за болка:

• По барање: Можете да побарате лек од медицинската сестра.
• Во одредени интервали: Лекот се дава редовно за континуирана контрола на болката.
• Пациент-контролирана аналгезија ПКА (PCA): Самостојно дозирање на лек преку интравенска пумпа.
• Епидурална PCA (PCEA): Лекот се администрира во ‘рбетниот простор за континуирано олеснување на болката.

Како функционира ПКА (PCA)?

Лекар анестезиолог одредува дозирање, интервали и максимална количина на лекот за да се спречи предозирање. Лекот, најчесто опиоид, се администрира преку пумпа. Медицинскиот тим, го обучува пациентот како да ја користи пумпата и потоа ги следи ефектите.

Kaj кого да се примени?

Со правилна примена, ПКА (пациент контролираната аналгезија) може да се користи кај пациенти во болница за да им се олесни болката по операција, но и дома кај пациенти со континуирани, силни болки кои нема да престанат. Може да се користи за болни состојби како панкреатитис. Добро делува и кај луѓе кои не можат да земаат лекови преку уста. ПКА може да се користи и во домашни услови кај луѓе кои имаат умерена до силна болка предизвикана од карцином. Децата на возраст од 7 години можат да имаат корист ако ја разберат идејата и начинот на примена. Не се препорачува за луѓе кои се збунети, дезориентирани или не реагираат.

Предности на PCA:

• Брзо и ефикасно ублажување на болката.
• Намалена потреба за чекање медицински персонал.
• Подобра контрола со помали дози.

Безбедносни мерки и ризици:

• Често следење од медицинскиот персонал.
• Можни несакани ефекти од опоидниот лек: алергиски реакции, гадење, низок крвен притисок, поспаност, запек, проблеми со мокрење и дишење.
• Единствено пациентот треба да го притиска копчето за дозирање и само во случај кога е потребно обезболување.

За да се информирате подетално закажете консултација со анестезиолог. Нашиот тим ви стои на располагање.