Автор: Nertila Ivanovski

„Дијабетесот не чека – време е за акција“

Денес, речиси 285 милиони луѓе во светот имаат дијагностицирано дијабетес, а очекувањата се дека оваа бројка би се зголемила на 380 милиони во следните 20 години. Дијабетесот претставува глобална епидемија која со себе носи опасни животни последици. Може да биде причина за срцев или мозочен удар, слепило, ампутација или ослабување на бубрежната функција.

Што претставува преддијабетес?

Предјабетесот или нарушената толеранција на гликоза е сериозна состојба која му претходи на развојот на целосната форма на болеста и обично трае 10-12 години пред дијагнозата на дијабетес. Предјабетесот се јавува кај сè помлада популација. Податоците покажуваат дека ваквата појава е забележана кај 25% од екстремно обезни (дебели) деца и кај 21% од екстремно обeзни адолесценти.

Како настанува дијабетесот?

Енергијата која ја користи човековото тело е обезбедена првенствено од јаглехидратите од храната, а повеќето ј. хидрати се разложуваат до прост шеќер уште познат како гликоза. Гликозата преку крвотокот се пренесува до клетките и на тој начин го снабдува телото со енергија. Доколку го нема хормонот инсулин или кога неговото ниво континуирано надминува 7 mmol (126 mg/dL), гликозата не може да стигне до клетките и се задржува во крвта. Ваквата патолошка состојба во медицината позната како шеќерна болест или дијабетес.

Дијабетес (лат. Diabetes mellitus) е нарушување кое се манифестира со зголемување на нивото на шеќер во крвта и се појавува кога панкреасот целосно или делумно престанува да го произведува хормонот инсулин или произведениот инсулин не е ефикасен во телото.  Дијабетесот е едно од водечките хронични заболувања во светот и се јавува во два облика, дијабетес тип 1 и дијабетес тип 2.

Последните години, дијабетесот тип 2 процентуално е застапен 80-90% од вкупниот број дијагностицитрани и станува сè почест кај децата и адолесцентите, особено кај оние кои имаат семејна историја на дијабетес тип 2, или чии мајки имале дијабетес за време на бременоста. Дијабетес тип 1 е значително помалку застапен но загрижувачки е фактот дека се почесто се јавува кај дечиња од најрана возраст.

Храната и дијабетессот

• Вметнете што повеќе зеленчук во вашата исхрана (особено зелен лиснат зеленчук). Зеленчукот е богат со диетални влакна и содржи минимална количина или воопшто не содржи шеќер. Диеталните влакна имаат улога да ја регулираат гликозата во крвта, да овозможат дополнителни бенефити во поттикнување на добрите бактерии во цревата и на организмот му дадат поголема ситост;
• Намалете го или исклучете го внесот на „грицки“ бидејќи на тој начин се намалува лачењето на инсулинот и се регулира шеќерот во крвта;
• Вметнете протеини во исхраната или направете баланс помеѓу проитеините и ј. хидрати.  Протеините не содржат шеќер, поспоро се разградуваат во организмот и помагаат во  стабилно ослободување на шеќер од намирниците;
• Избегнувајте преработена храна, која може да содржи многу сол, скриени шеќери сиромашна е со диетални влакна и други хранливи состојќи;
• Отстранете го внесот на слободни шеќери како што се газираните пијалоци, слатки, сосови. Ваквите шеќери телото брзо ги апсорбира и на тој начин влијаат на апсорпцијата на шеќер во крвта и лачењето на инсулинот;

Внимавајте на стилот на живеење.  Храната е исто така значаен дел во борбата со дијабетесот но значен дел е и физичката активност, квалитетниот и добар сон, начинот на смалување и регулирање на стресот се исто така значајни фактори за регулацијата на шеќер во крвта.

Статистиката вели дека ракот на тестисите е најчеста форма на рак кај мажи во возрасната категорија од 15 до 45 години. Но, исто така статистички тој е од оние карциноми кои имаат висока стапка на излекување доколку се открие рано.

Тестисите се двете жлезди под пенисот, кои се одговорни за производство на сперматозоиди и тестостерон. Ракот се јавува кога малигни клетки почнуваат да растат неконтролирано во едниот (понекогаш двата) тестиси.

Симптоми на кои треба да се посвети внимание:

• -грутка без болки во тестисот,
• -чуство на тежина во скротумот,
• -оток,
• -тапа болка во препоните или долниот дел на стомакот,
• -чуство на непријатност,
• -промени во големината на тестисот.

Ризик фактори

Постојат неколку ризик фактори поради кои е потребно да не занемарувате било каков симптом и да посетите лекар.

Тоа се: неспуштен тестис (крипторхизам), семејна историја на постоење на болеста, генетски нарушувања и бела раса. Ракот на тестис може да се јави во било која возраст, но најчест е кај тинејџери и луѓе до 45 годишна возраст и предоминантен кај луѓе од белата раса.

Сепак да напоменеме, не секоја грутка или невообичаени сензации се рак. Едноставно, секоја нова промена треба да се провери од лекар кој потоа ќе постави соодветна дијагноза и ќе даде препораки за следни чекори.

Она за што треба да бидеме свесни е дека иако не постојат превентивни мерки кои спречуваат појава на овој вид рак, шансите за целосно излекување се многу високи и стапката за преживувањето е над 95 %.

Не чекајте знак, закажете преглед на 02/3091-484  

Ноември месец на машко здравје. Не чекај знак, прегледај се навреме!
Закажи термин на 02/3091-484.

• Уролошки преглед 3000 ден.
• Тумор маркер PSA 600 ден.
• Уринокултура 450 ден.
• Пакет машко здравје 5000 ден. (комплетен уролошки преглед, тумормаркер PSA, уринокултура и сексуално преносливи болести 3 микроорганизми)
• МР на простата 15 000 ден.
• Остеодензитометрија 1900 ден.
• Пакет хормони остеопороза (витамин D, Ca јонизиран, паратхормон) 2500 ден.
• Неврохируршки прeглед 2000 ден.
• Кардио пакет 4000 ден.
• Стрес тест 4000 ден.
• Ергоспирометрија 3500 ден.
• Невролошки преглед 2500 ден.
• Нефролошки преглед 2500 ден.
• Пулмолошки преглед 2000 ден.
• ОРЛ преглед 2500 ден.
• Дерматолошки преглед 2000 ден.
• Консултативен преглед со пластичен хирург 1800 ден.
• Сексуално преносливи болести – 14 микроорганизми (од прва утринска урина со ПЦР метода) 3500 ден.
• Сексуално преносливи болести (Chlamydia trachomatis, Trichomonas vaginalis и Neisseria gonorrhoeae) од прва утринска урина со ПЦР метода 1800 ден.

Дебелината кај децата стана сериозен здравствен предизвик. Таа е присутна кај голем број деца и го загрозува не само нивното сегашно здравје, туку и здравјето во иднина. Раното идентификување и преземање конкретни активности се клучни за да се спречи дебелината да стане хронична болест.

Главни причини

Дебелината кај децата е хронична болест која се должи на повеќе причини. Значајна улога имаат:

• Исхраната: вишок додадени шеќери, преработени пијалоци и индустриски преработена храна.
• Седечкиот начин на живот: намалена физичка активност и многу време поминато пред екран (ТВ, мобилни уреди).
• Семејното однесување: домашни навики, распореди за спиење и заеднички начини на исхрана.
• Биолошките и генетските фактори: наследна предиспозиција и хормонален дисбаланс.
• Социјалните услови: не еднаков пристап до здрава животна средина и спортски објекти.

Последици од неинтервенирање

Дебелината во детството може да предизвика рани компликации како што се дијабетес тип 2, хипертензија, дислипидемија и проблеми со зглобовите. Психолошки, честа појава е децата да страдаат од ниска самодоверба, изолација или булинг во училиште. Понатаму, веројатноста за одржување на дебелината во зрелоста е голема, со долгорочни здравствени последици.

Што можат да преземат родителите?

Постојат ефикасни превентивни мерки кои зависат од секојдневниот начин на живот во семејството:

• Промовирајте балансирана исхрана, богата со овошје, зеленчук и растителни влакна.
• Намалете го внесувањето на пијалоци полни со шеќери и индустриски преработена храна.
• Поттикнете ја дневната физичка активност.
• Регулирајте/ограничете го времето поминато пред екраните и стимулирајте соодветен одмор.

Доколку овие мерки не се доволни, односно тежината на детето продолжува брзо да се зголемува, се препорачува консултација со стручни лица.

Детската дебелина бара мултидисциплинарен третман. За тоа е потребен тим составен од педијатар, нутриционист, детски кардиолог и психолог. Ова медицинска подршка нема за цел само да се намали тежината, туку и да им се помогне на децата и нивните семејства да усвојат трајни навики кои ќе го подобрат нивното здравје и благосостојба.

Дебелината кај децата не е само козметички проблем; тоа е здравствена состојба што може да влијае на целиот живот на една личност. Некзиното рано идентификување и соодветното дејствување прават голема разлика дали болеста ќе стане хронична или децата ќе добијат шанса да пораснат во здрави индивидуи.

Закажете го вашиот термин за преглед и консултација на 02 3091 484